اسـرائیل واکنش نشان خواهد داد؟

پس از آغاز پاسخ ایران به اسرائیل، آژیرهای هشدار قرمز در بیت‌المقدس، تل‌آویو، بلندی‌های جولان و جنوب اسرائیل فعال شد. دلیل به صدا درآمدن این آژیرها، فعال شدن سامانه‌های پدافندی اسرائیل برای هدف گرفتن موشک‌ها و پهپادهای ایران بود. ظاهراً برخی گروه‌های مورد حمایت ایران در منطقه نظیر حزب‌الله لبنان، گروه‌های مقاومت در عراق و سوریه و حوثی‌های یمن نیز در این حمله شرکت کردند و پهپادها و موشک‌هایی را به سمت اسرائیل شلیک کردند. آنطور که رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند، جنگنده‌های اسرائیلی، آمریکایی و بریتانیایی بیشتر پهپادهای ایرانی را بر فراز خاک عراق و سوریه سرنگون کرده‌اند.

سخنان سرلشکر باقری در خصوص حمله اخیر ایران بیان‌کننده این عبارت است که حمله ایران «آسیب قابل‌توجهی» به دو هدف در منطقه جبل‌الشیخ مشرف به بلندی‌های جولان و پایگاه هوایی اسرائیل در جنوب سرزمین‌های اشغالی وارد کرد. ظاهراً اردن نیز در رهگیری پهپادهای ایرانی مشارکت کرده است.

اما در صورتی که اسرائیل بخواهد واکنشی نشان دهد، آن واکنش چه خواهد بود؟

اسرائیل دو گزینه پیش روی خود دارد: گزینه نخست حمله به متحدان و نیروهای مورد حمایت ایران در لبنان، سوریه، عراق و یمن و گزینه دوم هدف قرار دادن خاک ایران است. کابینه جنگی اسرائیل اجازه واکنش به پاسخ ایران را صادر کرده است اما باید توجه داشت که واکنش اسرائیل تا حدی تحت تاثیر درک کابینه اسرائیل از خطر درگیری آشکار با ایران، میزان حمایت ایالات‌متحده از پاسخ و درک کابینه از حمایت عمومی مردم اسرائیل از تشدید تنش با ایران خواهد بود. اگر اسرائیل تصمیم به اجرا کردن گزینه اول بگیرد، ممکن است شاهد حملات هوایی شدید به نیروهای مورد حمایت ایران در لبنان، سوریه و عراق باشیم. حتی ممکن است بار دیگر اسرائیل نیروهای سپاه را هدف قرار دهد و حتی حمله‌ای مشابه حمله قبلی به کنسولگری ایران در سوریه صورت دهد. حتی این امکان وجود دارد که اسرائیل علیه حوثی‌های یمن نیز وارد عمل شود.

  منبع: واشنگتن‌پست

اگر اسرائیل تصمیم بگیرد گزینه دوم، یعنی حمله به خاک ایران را مدنظر قرار دهد و به سایت‌های پرتاب موشک و زیرساخت‌های مرتبط با پاسخ بامداد یکشنبه ایران حمله کند، به لحاظ لجستیک هوایی با مشکلاتی مواجه خواهد بود و برای رفع این مشکلات به همکاری ایالات متحده نیاز خواهد داشت. علاوه بر این، چنین حمله‌ای مسلماً در یک دور نمی‌تواند به‌صورت کامل انجام شود. البته آمریکا اعلام کرده که در هیچ حمله‌ای علیه ایران مشارکت نخواهد کرد.

حملات هوایی اسرائیل به اهداف مرتبط با ایران در سوریه معمولاً در حملات جداگانه علیه اهداف خاص انجام می‌شود. اسرائیل ممکن است یک کمپین چندروزه و شدید را صورت دهد که هدفش منهدم کردن چند هدف به صورت متوالی باشد.

همچنین این امکان وجود دارد که اسرائیل در واکنش به پاسخ ایران، حملات شدیدی را در عمق خاک لبنان صورت دهد. در چنین حملاتی ممکن است مواضع حزب‌الله لبنان در دره بقاع هدف قرار گرفته و یا حتی عملیات‌های زمینی محدودی علیه مواضع حزب‌الله انجام شود تا این پیام مخابره شود که تهاجم نظامی تهران به اسرائیل می‌تواند باعث حمله گسترده اسرائیل به لبنان شود.

و اما در خصوص عراق باید به این نکته توجه کرد که اسرائیل در سال 2019 حملات هوایی محدودی را در عراق انجام داد تا به نیروهای مورد حمایت ایران در آنجا آسیب برساند، اما پس از مخالفت‌های آمریکا با این اقدام به واسطه اثرات زیانباری که می‌توانست برای ثبات عراق داشته باشد، این حملات را متوقف کرد. اگر اسرائیل بخواهد تنش را افزایش دهد، ممکن است به‌رغم اینکه برخی گروه‌های مورد حمایت ایران در جریان پاسخ ایران به اسرائیل مشارکت داشتند، اقداماتی صورت دهد و حمایت آمریکا از این اقدام را نیز جلب کند.

گزینه‌های نظامی اسرائیل برای واکنش نشان دادن، به نیروی هوایی و هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌های بالستیک جریکو II و III محدود می‌شود. این موشک‌ها در پاسخ به حملات موشک‌های اسکاد عراق به اسرائیل در طول جنگ خلیج‌فارس در سال 1991 توسعه یافتند. اسرائیل هنوز این سامانه‌های بالستیک را در جنگ مستقر نکرده است اما ممکن است از آنها به‌عنوان بخشی از واکنش خود استفاده کند. اسرائیل همچنین موشک‌های کروزی دارد که از زمین، هوا و دریا پرتاب می‌شوند.

اگر اسرائیل تصمیم بگیرد واکنش خود را مستقیماً علیه ایران صورت دهد، آن‌وقت میزان حمایت آمریکا و سایر کشورها از این اقدام اسرائیل است که می‌تواند نشان دهد آیا بحران فراتر از درگیری ایران و اسرائیل خواهد رفت یا خیر. بنابراین واکنش آمریکا و کشورهای حامی اسرائیل به چنین اقدامی بسیار اهمیت خواهد داشت. تا به اینجای کار آمریکا از اسرائیل خواسته واکنشی به پاسخ ایران نشان ندهد. بلافاصله پس از آغاز پاسخ ایران به اسرائیل، مقامات ایران با صراحت تمام هشدار دادند که اگر آمریکا یا هر کشور دیگری در منطقه در واکنش احتمالی اسرائیل به پاسخ ایران مشارکت کنند، تبدیل به اهدافی مشروع برای ایران خواهد شد.

بنابراین این احتمال وجود دارد که آمریکا پشت درهای بسته و به‌طور مخفیانه اسرائیل را تحت فشار قرار دهد تا واکنش خود را محدود کند تا بحران از سطحی فراتر نرود. ضمن اینکه اسرائیل در ارائه واکنش سنگین حتماً به کمک آمریکا نیاز خواهد داشت. برای مثال واکنش مستقیم اسرائیل علیه ایران باید به کمک جنگنده‌ها انجام شود و این جنگنده‌ها حتماً برای سوخت‌گیری به تانکر سوخت آمریکا نیاز خواهند داشت. اگر ایالات متحده واکنش اسرائیل به پاسخ ایران را به هر شکلی تسهیل کند، ایران یا نیروهای مورد حمایتش در منطقه، به احتمال زیاد منافع آمریکا را در عراق و سوریه و یا حتی خلیج‌فارس هدف خواهند گرفت. در بامداد یکشنبه و در میانه پاسخ ایران به اسرائیل، اخباری درباره انفجارهایی در نزدیکی کنسولگری آمریکا در اربیل گزارش شد که ممکن است پیام ایران یا نیروی مورد حمایتش به آمریکا باشد مبنی بر اینکه چنانچه آمریکا مشارکت فعالی داشته باشد، ممکن است منافعش هدف گرفته شود.

در نهایت اما می‌توان گفت که پاسخ مستقیم ایران به اسرائیل، وضعیت موجود و قواعد درگیری بیست‌ساله میان دو طرف را در هم شکسته و به فاز دیگری سوق داد. حالا دیگر خبری از جنگ سایه میان دو طرف نیست و طرفین در قواعد جدید می‌توانند به خود جرأت دهند که مستقیم به طرف مقابل حمله کنند. آخرین باری که ایران و اسرائیل درگیری به شدت نزدیکی با هم داشتند، در سال 2006 و در جریان جنگ حزب‌الله و اسرائیل بود. در آن جنگ ایران به‌صورت علنی و مستقیم از حزب‌الله در مقابل اسرائیل حمایت کرد. از آن سال به بعد رویارویی دو طرف صرفاً غیرمستقیم بوده است.

اسرائیل اما با حمله به کنسولگری ایران در دمشق، نشان داد که تمایل دارد اماکن دیپلماتیک ایران را هدف قرار دهد و ایران با پاسخ خود نشان داده ابایی از حمله مستقیم به اسرائیل ندارد. و این یک قاعده جدید در درگیری دو طرف است. ایران نشان داده که تمایل و توانش را دارد که از حمله به بلندی‌های جولان نیز فراتر رفته و حملاتی را به سراسر اسرائیل صورت دهد.

این قاعده جدید و این نوع زد و خورد، موجب خواهد شد که حملات طرفین به یکدیگر به یک وضعیت معمول و عادی تبدیل شود و بنابراین، این احتمال که هر یک از طرفین در موقعیت دیگری، بار دیگر چنین گزینه‌ای را انتخاب کنند، افزایش یافته و گزینه این‌چنینی به گزینه‌ای عادی تبدیل خواهد شد.

 عکس: دفتر نخست وزیر اسراییل