مهرداد آلان‌سیف عضو هیئت‌مدیره انجمن قطعه‌سازان همگن:
سازمان گمرک قطعه‌ساز را تحریم داخلی کرده است
مشکل بزرگی که شرکت‌های خودروسازی با آن مواجه هستند، بحث تامین قطعات است که به گفته مهرداد آلان‌سیف، عضو هیئت‌مدیره انجمن قطعه‌سازان همگن از قیمت‌گذاری‌های دستوری نشأت می‌گیرد.
مشکل بزرگی که شرکت‌های خودروسازی با آن مواجه هستند، بحث تامین قطعات است که به گفته مهرداد آلان‌سیف، عضو هیئت‌مدیره انجمن قطعه‌سازان همگن از قیمت‌گذاری‌های دستوری نشأت می‌گیرد. او در گفت‌وگو با «هم‌میهن» به این موضوع اشاره کرده که تخصیص ارز و قوانین جدید گمرک کار را برای قطعه‌ساز با مشکل مواجه کرده است و به گفته او سازمان گمرک قطعه‌سازان را تحریم داخلی کرده است.
گفته می‌شود سایپا در تامین قطعات به مشکل خورده است، این موضوع را تایید می‌کنید؟
مشکل اصلی سایپا و ایران‌خودرو، قیمت‌گذاری دستوری است. به عنوان نمونه دارو را می‌توان مثال زد که بعد از اینکه قیمت آن دستوری شد کیفیت آن پایین آمد چراکه سازنده مجبور می‌شود از مواد اولیه آن کم کند تا صرفه‌جویی کرده باشد. ضمن اینکه شرکت‌های خودروسازی ایران دولتی هستند و برای صرفه‌جویی دست و پای آنان بسته است و مثلاً یکباره نمی‌توانند ۵ هزار نیرو را تعدیل کنند بنابراین این شرکت‌ها مجبور می‌شوند به قطعه‌ساز فشار بیاورند.
هم‌اکنون بدهی و زیان انباشته خودروسازان حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان شده است. همچنین امسال بانک‌ها به دلیل اینکه بیشتر از پنج برابر حد میانگین حساب قطعه‌سازان به آنها وام نمی‌دهند، قطعه‌سازان به شدت دچار نقدینگی هستند. وقتی قطعه‌سازان نمی‌توانند سایپا را خوب تامین کنند و از طرف دیگر به علت دستوری بودن قیمت و زیان‌ده بودن، باعث شده سایپا از انبارهای خود پیش‌خور کند چراکه می‌خواهند اینگونه به وزیر جدید بگویند که اوضاع خوب است و این باعث شده موجودی انبار قطعه‌سازان به شدت پایین بیاید و تولید رو به افول است.
اگر یک‌بار برای همیشه قیمت دستوری برداشته شود، شاید در ابتدا یک شوک قیمتی داشته باشیم اما کم‌کم قیمت واقعی خواهد شد و به جای اینکه پول به جیب دلال برود، به جیب مردم و تولیدکننده می‌رود. همچنین باعث خواهد شد دست سایپا برای خرید قطعات باکیفیت بهتر باز شود و می‌تواند با محصولات خارجی رقابت کند. سایپا اگر بخواهد از قیمت‌گذاری دستوری سوءاستفاده کند با توجه به اینکه خودروهای چینی در کشور حضور دارند و بازار را از انحصار خارج کرده، قطعاً ضرر خواهد کرد.
میزان تحویل قطعه به سایپا چه تغییری کرده است؟
مثلاً ظرفیت تامینی قطعات کلاچ نسبت به سال قبل حدود نصف شده است، پارسال از حدود هزار قطعه تولیدی در روز نزدیک به ۶۰۰ قطعه را به سایپا می‌دادیم اما این تعداد به ۳۰۰ قطعه در روز رسیده است که عدد پایینی است؛ به این دلیل که سایپا نمی‌تواند قیمت‌های خود را به‌روز کند و پول ما را به‌موقع پرداخت کند و با این وضعیت ما نمی‌توانیم ادامه حیات دهیم و مجبور هستیم از بازار ارتزاق کنیم و به همین دلیل روزبه‌روز سایپا ضعیف‌تر خواهد شد چراکه ما نمی‌توانیم قطعات آن را تامین کنیم. از سوی دیگر قطعه‌سازی که نمی‌تواند از بازار ارتزاق کند کلاً نابود می‌شود و شاهد بسته شدن بسیاری از کارخانه‌ها هستیم. به‌هرحال ما دوست داریم با سایپا کار کنیم ولی وقتی قیمت بازار بهتر است ترجیح می‌دهیم قطعه را به بازار بدهیم.
در مورد تخصیص ارز و خروج مواد از گمرک مشکلی ندارید؟
یکی از مهمترین مشکلات در خصوص افت تولید، بحث تخصیص ارز است که با کُندی انجام شد. دو ماه اول سال به انتقال حجم زیاد اطلاعات قطعه‌سازان به سامانه جامع گذشت و همچنین نسبت به پارسال ۲۰ درصد بیشتر تخصیص ارز انجام نشد که باعث شد آمار تولید به شدت کاهش یابد. از طرف دیگر ما باید مواد اولیه را از خارج از کشور با قیمت جهانی بخریم اما در کشور با قیمت دستوری عرضه کنیم که این تناسب با هم جور درنمی‌آید.
در مورد ترخیص کالا از گمرک نیز قبلاً می‌توانستیم کالاها را به صورت ۹۰درصد پرداخت ارز ترخیص کنیم تا خط تولید دچار توقف نشود و امورات بانکی را بعد از گرفتن ارز انجام دهیم اما متاسفانه این روش مسدود شده و اکنون باید تمام ارز را پرداخت کنیم تا بتوانیم کالا را از گمرک ترخیص کنیم که باعث شده حجم بسیار زیادی از محصولات در گمرک رسوب پیدا کند و کارخانه‌ها تعطیل شوند که اتفاق آزاردهنده‌ای است که کالا به اعتبار واردکننده از کشورهای ترکیه، چین، هند و کره جنوبی به داخل مرزهای ایران آمده اما سازمان گمرک، قطعه‌ساز را تحریم داخلی کرده و می‌گوید تا ارز ندهی نمی‌توانی کالا را ترخیص کنی.
چند ماه است؟
حدود سه ماه است که اوضاع به این صورت درآمده است. از ابتدای سال ۳هزار و ۲۰۰ کالای ضروری تولید وجود داشت که می‌توانستند به صورت ۹۰ درصدی کالای خود را ترخیص کنند اما برخی کالاها از این فهرست حذف شد که کالاهایی که مربوط به قطعه‌سازان بود در این فهرست قرار داشت. البته صحبت‌هایی شده که دوباره این کالاها به فهرست برگردند اما فعلاً خبری نیست.
اگر این روند ادامه پیدا کند احتمال تعطیلی شرکت سایپا وجود دارد؟
نزدیک به ۳۰ کشور در دنیا هستند که صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی را دارند، ما حتی اگر در آخرین ردیف این کشورها باشیم، باز هم در این باشگاه حضور داریم و می‌توانیم پله‌پله بالاتر برویم و جزء ۱۰ کشور اول شویم اما اگر از باشگاه خارج شویم بازگشت به آن کار ساده‌ای نخواهد بود. کشورهای منطقه مثل ترکیه آرزوی داشتن یک زنجیره کامل تولید خودرو مانند ما را دارند، درست است که محصول نهایی ما مورد پسند مردم نیست و کیفیت مطلوبی ندارد که آن هم به دلیل قیمت‌گذاری دستوری است اما داشتن این صنعت برای کشور ما یک ارزش محسوب می‌شود و یک صنعت استراتژی؛ به همین دلیل است که آمریکا صنعت ما را تحریم کرد.
متاسفانه اگر این روند ادامه پیدا کند دومین صنعت مهم کشور بعد از نفت که صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی است، در نبود آنها قطعاً آسیب خواهیم دید. به‌هرحال صنعتگران ما انسان‌های باهوشی هستند و یک راهی پیدا خواهند کرد، آنها از مشکلاتی مانند افزایش ناگهانی ارز، کرونا و کمپین عدم خرید خودرو صفر عبور کرده‌اند اما حیف است وقتی می‌توانیم در ساختارهای صنعت سرمایه‌گذاری کنیم و خودرو خوب برای مردم بسازیم ارز را به واردات خودرو چینی اختصاص دهیم. با ماشین‌آلات فرسوده و مدیریت دولتی قطعاً نمی‌توان پاسخگوی رضایتمندی مشتری بود.
