پزشکیان امروز سوگند می‌خورد
گروه خبر: «من به‌عنوان رئیس‌جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که بر عهده گرفته‌ام به‌کار گیرم.....» این بخشی از سوگندی است که امروز رئیس‌جمهور، مسعود پزشکیان، در مراسم تحلیف خود، در پیشگاه ملت و در خانه ملت(مجلس شورای اسلامی) یاد می‌کند. براساس اصل 121 قانون اساسی ادای این سوگند و امضای آن در جلسه‌ای انجام می‌شود که رئیس قوه قضائیه و اعضای شورای نگهبان هم در آن حضور دارند.
آنطور که گفته شده در این مراسم بیش از ۷۰ هیئت از کشورهای خارجی در سطح رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، رئیس مجلس، معاون رئیس‌جمهور، معاون نخست‌وزیر، وزیرخارجه و سفرا و همچنین سازمان بین‌المللی و منطقه‌ای حاضر می‌شوند. براساس اخبار منتشرشده به جز مسئولان یادشده در اصل ۱۲۱ قانون اساسی، افرادی همچون رئیس دفتر رهبری، رئیس مجلس خبرگان رهبری، دبیر شورای نگهبان، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، جمعی از وزرا و مسئولان دولت سیزدهم و مقامات بلندپایه کشوری و لشگری هم در این مراسم حاضر خواهند شد. در واقع دستور کار چهاردهمین جلسه مجلس دوازدهم انجام مراسم تحلیف خواهد بود؛ جلسه‌ای که آغاز آن را رئیس مجلس اعلام می‌کند.
تشکیل اولین جلسه چهاردهمین هیئت دولت
یکی از مهم‌ترین وظایف رئیس‌جمهور که در اصل ۱۳۳ قانون اساسی هم بر آن تاکید شده انتخاب کابینه است:«وزرا توسط رئیس‌جمهور تعیین و برای گرفتن رای اعتماد به مجلس معرفی می‌شوند....» اصل ۱۳۴ نیز مقرر می‌کند:«ریاست‌هیئت وزیران با رئیس‌جمهور است که بر کار وزیران نظارت دارد و با اتخاذ تدابیر لازم به هماهنگ ساختن تصمیم‌های وزیران و هیئت دولت می‌پردازد و با همکاری وزیران، برنامه و خط مشی دولت را تعیین و قوانین را اجرا می‌کند.»
اگرچه انتخاب کابینه برعهده رئیس‌جمهور است اما پزشکیان این وظیفه را در وهله نخست برعهده شورایی تحت عنوان «شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم» سپرد تا دولتی که قرار است دولت وفاق و مبتنی بر تخصص‌گرایی باشد شکل گیرد. دولتی که بتواند آنطور که پزشکیان بارها تاکید کرده سیاست‌های کلی رهبری را اجرا کند و البته پیگیر حقوق شهروندان هم باشد. تاکنون معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس دفتر نهمین رئیس‌جمهور کشور منصوب شده‌اند؛ یعنی محمدرضا عارف و محسن حاجی‌میرزایی. اما هنوز مشخص نیست وزرای چهاردهمین کابینه چه افرادی خواهند بود.
به هرروی مسعود پزشکیان عصر یکشنبه هفتم مرداد ۱۴۰۳ و یک روز پیش از برگزاری مراسم تحلیف خود، نخستین جلسه هیئت دولت را برگزار کرد. او در این جلسه تاکید کرده که قرار نیست یک برنامه جدید بیاوریم، اگر برنامه‌های موجود نیز دارای اشکال بود و با سیاست‌های تعیین‌شده همخوانی نداشت، نسبت به اصلاح آنها اقدام خواهیم کرد:«برای رسیدن به اهداف تعیین‌شده باید کابینه‌ای تشکیل دهیم که فارغ از دسته‌بندی‌های جناحی جلوه وفاق ملی باشد و ما را به هدف برساند که اگر اینگونه عمل کنیم توانسته‌ایم براساس خواست و انتظارات رهبری معظم انقلاب حرکت کنیم.»
علی تاجرنیا، عضو شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم هم در یک گفت‌وگوی خبری توضیح داده است که «براساس گفته رئیس‌جمهور، ایشان فرد پیشنهادی را پس از مشورت با بزرگان و چهره‌های برجسته موردنظر نهایی کرده و به مجلس معرفی خواهند کرد. در این زمینه از احزاب کمک گرفتیم و آنها لیست‌های خود را ارسال کردند. همچنین برخی از چهره‌های اصولگرا که به نوعی نمایندگی شورای هماهنگی احزاب اصولگرا را بر عهده دارند و یا برخی از شخصیت‌های شناخته‌شده جریان اصولگرایی برای همه وزارتخانه‌ها لیست داده‌اند.»
اظهاراتی که البته بیراه هم نیستند. جعفر قادری، نماینده شیراز در مجلس هم از پیشنهاد ۵ گزینه از استان فارس برای تصدی پست‌های وزارتی خبرداده است. او گفته است:«مجلس با انتخاب‌های سیاسی و افراد بدون سابقه کافی همراهی نخواهد کرد.» البته این تنها پیشنهاد ارائه‌شده به پزشکیان برای انتخاب کابینه نیست و روز ۷ مرداد هم ستاد اصولگرایان جوان پزشکیان هم در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور پیشنهادات خود را برای کابینه آینده ارائه کرد.»
تعیین ۸ نامزد برای هر سازمان
محمدجواد ظریف، رئیس شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم صبح روز گذشته گزارشی درباره آخرین وضعیت انتخاب اعضای کابینه ارائه کرد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «جز گزارش‌هایی که اینجا پیرامون شورای راهبری می‌دهم و نیز مصاحبه‌های تصویری، هیچ مصاحبه‌ای نکرده‌ام و خبر ارائه سه گزینه برای هر وزارت کاملاً نادرست است. برای هر دستگاه لااقل ۸ نامزد تعیین شده و به رئیس‌جمهور محترم تقدیم شده است. قرار است امروز صبح این گزینه‌ها را با معاون اول محترم بررسی کنیم و احتمال دارد در این مرحله تعداد کاهش یابد.»
او همچنین در این پیام از بررسی نهایی گزینه‌ها پس از مراسم تحلیف خبر داد:«پس از مراسم تحلیف، بررسی نهایی گزینه‌ها را در حضور رئیس‌جمهور محترم خواهیم داشت. به فضاسازی‌ها توجه نکنید.»
احتمالاً هدف ظریف از نادرست بودن خبر ارائه سه گزینه برای هر وزارت مربوط به خبری است که برخی رسانه‌ها منتشر کرده بودند:«تاکنون افراد پیشنهادی برای تصدی وزارت در وزارتخانه‌های نفت، کشور، ارشاد، کار، صمت، علوم، ارتباطات، آموزش و پرورش، میراث فرهنگی، ورزش و جوانان، راه و شهرسازی، اقتصاد، راه و شهرسازی، بهداشت و سازمان برنامه و بودجه، مورد بررسی قرار گرفته و امتیازدهی اعضای شورای راهبری هم انجام شده است.»
در این خبر برای هر یک از وزارتخانه‌های مذکور نام سه الی چهار فرد مطرح شده بود.
با این حال برخی از رسانه‌ها روز گذشته خبر دادند که گزینه نهایی تعدادی از وزارتخانه‌ها مشخص شده است که از میان آنها می‌توان به اسحاق جهانگیری (نفت)، مجتبی حسینی (فرهنگ و ارشاد)، سیدجواد حسینی (آموزش‌وپرورش)، عبدالناصر همتی (اقتصاد)، حسین علایی (صمت)، احمد میدری (تعاون‌ورفاه)، رئیس کرمی (بهداشت)، علیرضا تابش (گردشگری)، ستار هاشمی (ارتباطات)، نیلی احمدآبادی (علوم)، محمد قاسمی (برنامه‌وبودجه) و محسن پورسیدآقایی (راه‌و‌شهرسازی) اشاره کرد.
همچنین دیروز برخی اخبار هم از این موضوع حکایت داشتند که رئیس‌جمهور و یک کمیته چهارنفره تصمیم نهایی درباره وزرای کابینه را خواهند گرفت. اعضای این کمیته عبارتند از محمدرضا عارف، معاون اول دولت جدید، محسن حاجی‌میرزایی، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور، محمدجواد ظریف، رئیس شورای راهبری و علی عبدالعلی‌زاده رئیس ستاد مسعود پزشکیان در دوران انتخابات.
موافقان و مخالفان نحوه انتخاب کابینه
معرفی کابینه البته نگاه و رویکرد فعالان سیاسی و مسئولان سابق و فعلی را هم به دنبال داشته است مانند غلامعلی حدادعادل، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که در بخشی از سخنان خود در گفت‌وگوی ویژه خبری گفته بود:«اگر پزشکیان که ما در مجلس می‌شناختیم و به سلامت اخلاقی و مالی و اعتقادی وی واقف بودیم و این پزشکیان که بعد از ایام انتخابات دیدیم، خودش برای انتخاب کابینه تصمیم بگیرند، در مجلس مشکلی نخواهد بود؛ اما اگر فهرستی به ایشان داده شود و به او بگویند که اینها را ببرید مجلس، این دردسرساز است. آقا هم به نمایندگان مجلس توصیه کردند که رئیس‌جمهور را کمک کنید، پیروزی ایشان پیروزی ما و همه است و از طرف دیگر به پزشکیان گفتند که چگونه وزرایی را معرفی کنید. اگر آقای پزشکیان این شاخص‌ها را رعایت کند، قطعاً مجلس کمک می‌کند که دولت هر چه زودتر کار خود را آغاز کند.»
این اظهارنظر حدادعادل اما واکنش عباس عبدی، تحلیل‌گر سیاسی و روزنامه‌نگار را به دنبال داشت. او در شبکه ایکس با اشاره به اظهارات حدادعادل نوشت: «آقای حداد عادل؛ جنابعالی باید مبادی آداب باشید زود شروع کردید. اینگونه سخن گفتن در شأن هیچ‌کس نیست چه رسد به شما.»
محمد فاضلی، جامعه‌شناس نیز با اشاره به مخالفت‌های تندروها با شورای راهبری چهاردهم در شبکه ایکس نوشت: «شورای راهبری و کمیته‌های انتخاب همکاران رئیس‌جمهور، نوآورانه و یکی از بهترین روش‌ها برای ارائه نظر مشورتی قابل اعتبارسنجی و متکی به عقل جمعی به رئیس‌جمهور است. حمله به این شورا و کمیته‌ها توسط تندروهای بی‌اعتبار، فقط بر اهمیت و وزن این نوآوری و ابتکار آقای پزشکیان می‌افزاید.»
محسن آرمین، نایب‌رئیس جبهه اصلاحات اما صراحتاً مخالفت خود را با سبک و سیاق انتخاب وزرا از سوی پزشکیان و آنچه دولت ائتلافی نامیده می‌شود، اعلام کرد. او معتقد است تعامل به معنای تشکیل دولت ائتلافی نیست:«دولت ائتلاف در نظام‌های انتخاباتی حزبی معنا می‌دهد. وقتی حزبی اکثریت کرسی‌های پارلمان را به دست نمی‌آورد ناگزیر در ازای دادن چند وزارتخانه با برخی احزاب ائتلاف می‌کند تا بتواند دولت تشکیل دهد. در نظام سیاسی ما و نظام انتخاباتی ما این مفهوم بی‌معناست. براین اساس تقسیم قدرت هرجا مجاز باشد در دولت مجاز نیست زیرا رئیس‌جمهور با رأی مستقیم و غیرمستقیم مردم به دیدگاه‌ها و برنامه‌هایش انتخاب می‌شود. برای ارزیابی موفقیت شما در پایان دوره ۴ ساله ملاک‌ها و شاخص‌های مختلفی می‌تواند مطرح شود. به نظر من بهترین ملاک و شاخص کمی، شمار آرایی است که در دور دوم ریاست‌جمهوری خود به دست خواهید آورد. شما باید افزایش ۲۷ درصد به حداقل ۵۰ درصد را در دستور کار خود قرار دهید. ما از شما سهم‌خواهی نمی‌کنیم شما شعارهایی دادید و ما از شما تحقق همان شعارها را می‌خواهیم.»
