بازداشت روزنامهنگاران روایتگر حوادث اخیر
الهه محمدی خبرنگار هممیهن بازداشت شد
الهه محمدی خبرنگار هممیهن بازداشت شد
دستگیری چهرههای رسانهای در پی اعتراضات اخیر همچنان ادامه دارد. در جدیدترین اقدام نیروهای امنیتی روز پنجشنبه هفتم مهرماه الهه محمدی، خبرنگار اجتماعی روزنامه هممیهن را دستگیر کردند و به بند 209 اوین انتقال دادند. پس از بازداشت محمدی، او یک بار با همسر خود تماس داشته و از نگهداریاش در این بند خبر داد. این درحالی است که این روزنامهنگار به دریافت دارو و پارهای مراقبتها نیاز دارد. این وضعیت البته تنها برای او نیست. سایر فعالان رسانهای که طی 10 روز گذشته دستگیر شدهاند، وضعیت مشابهی دارند. اگر در دورههای قبل روزنامهنگاران با عناوینی همچون اقدام علیه امنیت ملی یا داشتن ارتباط با رسانههای خارجی بازداشت میشدند، این بار ظاهرا صرف انجام مسئولیت حرفهای در پوشش خبری یا تهیه عکس از ماجرا موضوع اتهام واقع شدهاند. بعد از درگذشت مهسا امینی، رسانهها متناسب با رسالت خبری خود به انتشار این واقعه پرداختند. خبرنگار روزنامه هممیهن نیز به نمایندگی از این روزنامه برای پوشش خبری به سقز رفت تا راوی مراسم خاکسپاری باشد. بسیاری از رسانههای خبری و روزنامهها نیز متناسب با سیاست نشریه خود روایتهایی از این حادثه منتشر کردند.
اولین دستگیریها مربوط به نیلوفر حامدی، خبرنگار روزنامه شرق بود که روز 31 شهریورماه و درست شش روز بعد از درگذشت مهسا امینی رخ داد. در این مدت تعدادی از روزنامهنگاران به نهادهای امنیتی احضار شدند و به آنها توضیحاتی ارائه کردند. طی این مدت شماری دیگر از خبرنگاران و عکاسان خبری در مناطق مختلف کشور نیز در لیست بازداشتیها قرار گرفتند.
براساس گزارشهای مختلف تاکنون جمعی از روزنامهنگاران از جمله علیرضا خوشبخت، روحالله نخعی، فاطمه رجبی، ویدا ربانی، مجتبی رحیمی و حامد شفیعی احضار یا بازداشت شدهاند. همچنین یلدا معیری عکاس خبری، مهرنوش طافیان خبرنگار اهوازی و آریا جعفری عکاس خبری نیز
بازداشت شدهاند.
الهه محمدی به نمایندگی از روزنامه در مراسم خاکسپاری حضور داشت
غلامحسین کرباسچی، مدیرمسئول روزنامه هممیهن، درباره بازداشت خبرنگار این روزنامه گفت: «اطلاع حاصل شد که خانم الهه محمدی، خبرنگار گروه اجتماعی روزنامه هممیهن و از روزنامهنگاران برتر ایران، امروز و در پی احضار دادسرای اوین، در معیت همسرشان عازم دادسرا بودهاند که در میانه راه از سوی سرنشینان یک خودرو متوقف و بازداشت میشود.» وی افزود:«لازم است به اطلاع برسانم که ایشان از سوی روزنامه برای تهیه خبر مراسم خاکسپاری مرحومه مهسا امینی به سقز رفته بود و اخبار خود را به روزنامه ارسال میکرد که بخشهایی منتشر شد و بخشی نیز برای در اختیار قرار دادن مقامات رسمی در نظر گرفته شده است. این نکته پیشتر نیز اطلاعرسانی شده بود. ازاینرو، ایشان وظیفه حرفهای اطلاعرسانی خود را انجام دادهاند و از این جهت مسئولیتی متوجه ایشان نیست.» کرباسچی تاکید کرد: «انتظار میرود با ذکر این توضیحات و پیگیریهای وکیل محترمشان، هر چه زودتر شاهد آزادی خانم محمدی باشیم.»
وظیفه رسانه فراتر از علایق سیاسی است
انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران، همزمان با بازداشتِ تعدادی از روزنامهنگاران بیانیهای صادر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «تاکید میکنیم وظیفه ما فراتر از رویکرد و علایق سیاسی است، همچنانکه وظیفه پزشک در وهله اول درمان بیمار است؛ فارغ از اعتقاد و گرایشهای او. ممانعت از انجام دقیق و جامع حرفه روزنامهنگاری، موجب بیاعتباری کل نهاد رسانهای رسمی خواهد شد. پیامد رویدادهای اخیر، متاسفانه برخی از همکاران ما بازداشت یا احضار شدهاند که دقیقا به وظیفه حرفهای خود پرداخته بودند و مستقیما از مدیران رسانهای خود مامور به تهیه خبر و گزارش درباره فوت خانم مهسا امینی و واکنشهای مربوط به آن شده بودند؛ یعنی کار و وظیفه حرفهای خود را انجام میدادند.»
عباس عبدی، رئیس انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران نیز در گفتوگویی در پاسخ به اینکه «چرا در چنین رویدادهایی شاهد بازداشت خبرنگاران هستیم؟»، گفت: «یک دلیل روشن این وضعیت این است که ساختار ایران بیش از آنکه با «تحلیل و نظر» مساله داشته باشد، با خبر و گزارش مساله دارد. اگرچه این ساختار با تحلیل هم مشکل دارد؛ ولی با خبر و گزارش بیشتر مساله دارد و مخالف است. شما به تلویزیون ایران نگاهی بیندازید. برای بررسی یک موضوع ممکن است از چند چهره مختلف با دیدگاههای متفاوت و البته محدود دعوت کند تا درباره موضوعی چالشی اظهارنظر کنند؛ اما بههیچوجه ممکن نیست خبری بیطرف را اطلاعرسانی کند.» از دیدگاه این فعال رسانهای «ساختار ایران اطلاعرسانی مستقل را نمیپذیرد. بیایید فکر کنیم در همین مورد خاص اطلاعاتی که آنها ارائه میکنند، همه درست باشد. حتی در چنین شرایطی هم آنها استقلال حرفهای رسانهها را نمیپذیرند؛ یعنی نمیپذیرند چند روزنامهنگار مستقل بیایند ثابت کنند که ادعای آنها درست است. چرا این را نمیپذیرند؟ چون با اساس این استقلال حرفهای مساله دارند و نمیتوانند آن را بپذیرند.»
بازداشت روزنامهنگاران شایسته نیست
انجمن پیشکسوتان مطبوعات نیز در واکنش به دستگیری فعالان رسانهای در بیانیهای خواستار حمایت از توسعه فضای نقد و گفتوگو و فعالیت آزاد روزنامهنگاران شد. در این بیانیه آمده است: «خبرهای موثق حاکیست که این روزها جمعی از روزنامهنگاران درمسیر ایفای وظایف و رسالت حرفهای خود، با موانعی چون احضار و بازداشت مواجه شدهاند.» انجمن پیشکسوتان مطبوعات ضمن اعلام این نکته مهمواساسی که روزنامهنگاران جز وظیفه حرفهای خود در رسانههای رسمی کشور خلافی مرتکب نشدهاند و متهم شدن آنها به این معناست که گویی اطلاعرسانی رسمی ازسوی روزنامهنگاران، خلاف امنیت است و جرم محسوب میشود، تاکید میکند: «در شرایطی که مقامات بلندپایه رسمی کشور از «ضرورت نقد وتوسعه فضای گفتوگو، حق تجمع و اعتراض بدون اغتشاش و حتی امکان تجدیدنظر در قوانین و اصلاح شیوههای اجرایی...» سخن میگویند، شایسته نیست جمعی از روزنامهنگاران ما درمسیر ایفای رسالت حرفهای خود در مظان احضار به مراجع مختلف و حتی بازداشت قرارگیرند!ا انجمن پیشکسوتان مطبوعات، احترام به آزادی رسانهها و رفع موانع از پیشِ پای روزنامهنگاران شریف کشور را ضامن اعتماد عمومی به رسانههای داخلی و مانع از انتقال مرجعیت خبری به رسانههای برون مرزی ارزیابی میکند و نسبت به تضعیف نقش و کارکرد حرفهای روزنامهنگاران مسئولیتشناس داخلی هشدار میدهد.»
همچنین وزارت اطلاعات پیرامون حوادث اخیر کشور بیانیهای صادر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است:«با شناسایی عناصر مرتبط با رسانههای بیگانه در تهران و استانهای مختلف کشور تعدادی از آنها بازداشت، تعدادی احضار و برای عدهای دیگر فعلاً تشکیل سابقه شد تا پس از دریافت مجوز مرجع قضایی، احضار یا بازداشت شوند.»