بهرغم چنین فضا و عقبهای، محمدجواد ظریف، وزیرخارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران، نه مانند بسیاری از دیگران، به جای عافیتطلبی و کنارهگیری یا طرح شعارهای کلی و نسخهپیچیهای شعاری و لفاظیهای کلامی، آنهم بهرغم همه نوسانات و حملات و نامهریهایی که دیده، تمامقامت به میدان آمده و در فضای رکود دیپلماسی رسمی، از هر زمینه و فرصتی برای روزنهگشایی و راهنمایی برای عبور از فضای نابهنجار کنونی اهتمام میورزد.
قیمت دلار طی چند هفته گذشته بیمحابا و بدون هیچ وقفهای در حال قلهزنی و رکوردشکنی مداوم و مستمر است و برخلاف چند وهله گذشته که شاهد نوسانات اینچنینی ارزی بودیم، گویا هیچ نشانه و آمار و پالسی برای توقف و تخفیف و حتی تثبیت در این مسیر، قابل رصد و نشانهگذاری نیست.
مردم در جریان انتخابات نشان دادند که آگاه و مشرف به مسائل و مشکلات و چرایی رخداد آن هستند و طرح فلهای شعارهای عوامفریبانه و سطحی آنان را به بیراهه نخواهد برد و برای طرحکنندگان نیز شأن و اعتباری ایجاد نخواهد کرد.
اگر سیدعباس عراقچی در فروم دوحه حضور مییافت، به واسطه ملاحظات دیپلماتیک نمیتوانست با فراغبال پاسخگوی سوالات باشد یا پیشنهادها و مواضع خود را بهعنوان یک دیپلمات طرح و ارائه کند. درحالیکه ظریف بدون این قواعد دستوپاگیر حرف خود را مطرح و ایدههایش را ارائه میکند.
اگر بخواهیم روابط قوای سهگانه، بهخصوص قبضوبسطها میان پاستور و بهارستان را طی چند دهه اخیر، مروری فهرستوار کنیم، یکی از نقاط عطف و پرفروغی که چشمها و ذهنها را معطوف به خود کرد و فرازی بیتکرار رقم زد، روز برگزاری جلسه استیضاح سیدعطاالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ دولت خاتمی، در مجلس پنجم بود.
بخش عمدهای از معضلات و مشکلات امروز گریبانگیر جامعه و ساختار حاکمیتی، برآمده و ملهم و معطوف به فقدان شجاعت و جسارت در تصمیمگیریهای بهنگام و سنجیده در بزنگاههای حساس و کلیدی است. اکنون و تا هر زمان دیگری اگر بازنگری جدی در رویکردهای مجموعه تصمیمگیری و برونداد پروسه تکوینی قوه عاقله حکمرانی، جامه عمل نپوشد؛ نمیتوان تغییر وضعیت و حلوفصل ابرچالشهای مبتلابه جامعه و ساختار حاکمیتی را انتظار داشت.
به جای لفاظیهای دیپلماتیک و بهکارگیری عبارات کلیشهای، با تمرکز ویژه در این برهه خاص با نگاه به تهدیدها و فرصتهای مشترک در روابط دوجانبه، نقشه راه دوبارهای در روابط فیمابین ترسیم کنیم و فرصتها را به ثمنبخس از کف ندهیم و این نکته را لحاظ کنیم که روابط با پاکستان میتواند شامل بر تهدید و فرصت توأمان باشد.
به نظر میرسد طرح موضوع «عبور» یک کلیشه کاریکاتوریگونه در فضای موجود است که برای فرافکنی و فرار از زیر بار مسئولیت و مهار منتقدان از سوی طیفی از دولتیها مطرح میشود و از سوی تندروها، برای فرافکنی و به انحراف بردن فضای افکارعمومی.
درحالیکه بسیاری از نخبگان و محذوفان همیشگی، در کنج عسرت و عزلت هستند و برای برآمدن این دولت اهتمام و تلاش جدی داشتهاند و دلخوش به وعدههای اعلامی دولت، از هیچ تلاشی فروگذاری نکردهاند، چگونه با چنین انتصابهای عجیب و سوالبرانگیزی از دایره خودیهای همیشگی و نادیدهگیری مزمن تخصصگرایی و شایستهسالاری، امید خود را حفظ و برای فردایی بهتر تلاش کنند؟
طبیعی است که حضور در عالیترین منصب اجرایی کشور، ریاست شورایعالی امنیتملی و تکیه بر جایگاه دومین مقام عالیرتبه نظام، امر سهل و آسانی برای هیچ کنشگر سیاسی نیست و تکیه بر چنین جایگاهی و حفظ و ارتقای نقش آن در معادلات و مناسبات و مراودات ساخت قدرت به نمایندگی از ملت، اقتضائات و الزاماتی از منظر داخلی و خارجی دارد و شامل بر قواعد و چارچوبهای خاص و غیرقابلچشمپوشی از سوی هر آن کسی است که بر چنین منصب و جایگاهی تکیه میزند. در صورتبندی واکنشهای مسعود پزشکیان میتوان به ابعاد گفتاری و رفتاری وی به شکلی مجزا اشاره و تصریح داشت.
