سیدهادی برهانی عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران:
با ترور رهبران، مقاومت علیه اسرائیل از بین نمیرود
در گفت‌وگو با سیدهادی برهانی، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران تبعات ترور یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس را بررسی کرده‌ایم.
در گفت‌وگو با سیدهادی برهانی، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران تبعات ترور یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس را بررسی کرده‌ایم. برهانی معتقد است اگر نتانیاهو تصمیم به ادامه جنگ بگیرد در واقع اسرائیل یک فرصت فوق‌العاده برای نمایش پیروزی در جنگ را از دست می‌دهد و معلوم نیست تحولات بعدی به نفع این رژیم باشد. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
ترور یحیی سنوار، رئیس دفتر سیاسی حماس باعث برخی واکنش‌ها از جمله واکنش رئیس‌جمهور آمریکا شده که حامل نوعی خوش‌بینی به آتش‌بس و مذاکرات است. آیا واقعاً ترور یحیی سنوار نقطه پایانی بر جنگ‌افروزی اسرائیل است؟
ترور یحیی سنوار تحول مهمی در رابطه با پایان جنگ در غزه و برقراری آتش‌بس است. در واقع این نقطه از تحولات یکسال اخیر این جنگ احتمالاً بهترین زمان برای آتش‌بس از نظر اسرائیل و منافع آن است. در این نقطه اسرائیل می‌تواند مدعی شود جنگ را با پیروزی به پایان برده است. زیرا همه مسئولان درجه اول حمله به اسرائیل و به‌ویژه مهمترین مسئول عملیات هفت اکتبر را از پای درآورده است. دولت دموکرات آمریکا نیز در آستانه انتخابات به شدت به آتش‌بس نیاز دارد.
نامزد دموکرات‌ها در انتخابات، خانم هریس، در برخی ایالت‌های کلیدی از ترامپ عقب افتاده که یک دلیل مهم آن ناراحتی مسلمانان و افکار عمومی دموکرات از عملکرد دولت بایدن در حمایت از جنایات اسرائیل در غزه و لبنان است. یک آتش‌بس می‌تواند کمک موثری به حل این مشکل باشد. اما در این میان یک عامل تعیین‌کننده محاسبات نتانیاهو است. معلوم نیست نتانیاهو توقف جنگ و برقراری آتش‌بس را به نفع خود و دولت خود ارزیابی کند و او مهارت خاصی در بازی با خواسته‌های بین‌المللی و خواسته آمریکا برای آتش‌بس دارد. فعلاً با دولت آمریکا و خواسته آتش‌بس آن همراهی نشان می‌دهد اما معلوم نیست در عمل همین مسیر را بپیماید و به جنگ خاتمه دهد.
اگر نتانیاهو تصمیم به ادامه جنگ بگیرد تحولات بعدی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در واقع اسرائیل یک فرصت فوق‌العاده برای نمایش پیروزی در جنگ را از دست می‌دهد و معلوم نیست تحولات بعدی به نفع این رژیم باشد. تحولات گذشته نشان می‌دهد این جنگ برای اسرائیل فرازونشیب‌های زیادی داشته است و بعید است فردا اسرائیل در چنین موقعیت مطلوبی باشد. نمونه این واقعیت تحولات لبنان است.
پس از ترور سیدحسن نصرالله، اسرائیل در وضعیت خوبی قرار داشت و به نظر می‌رسید در نبرد با حزب‌الله پیروزی بزرگی به دست آورده است اما تحولات بعدی این نبرد به نفع اسرائیل نبوده است و اسرائیل در نبردهای بعدی چیزهای بسیاری را از دست داده و بدترین روزهای نبرد با حزب‌الله را تجربه کرده است. اگرچه از دست دادن رهبران کاریزماتیک مانند نصرالله و سنوار برای حزب‌الله و حماس ضربات سنگینی است اما این سازمان‌ها مقاومت زیادی در برابر چنین ضرباتی دارند.
آیا ترور سنوار تاثیری بر برنامه اسرائیل برای حمله به ایران در پاسخ به عملیات موشکی اخیر دارد؟
بله دارد. به نظرم احتمال انجام چنین عملیاتی را کمتر می‌کند. اسرائیل الان در موقعیتی است که می‌تواند نمایش پیروزی بدهد. نمایشی که اسرائیل شدیداً به آن نیاز دارد تا بازدارندگی خود را احیا کند، تا به مردم خود روحیه بدهد و در منطقه نمایش قدرت دهد اما اگر به ایران حمله کند همه این دستاوردها در معرض خطر قرار می‌گیرد. زیرا معلوم نیست نتیجه حمله اسرائیل و پاسخ ایران چه خواهد بود. بعید است در این فعل و انفعال چهره پیروزمندانه فعلی اسرائیل خدشه‌دار نشود.
زیرا حمله قبلی ایران نشان داد توان موشکی ایران برای عبور از سامانه‌های دفاعی اسرائیل و هدف قرار دادن نقطه‌ای از آن شوخی نیست. اتفاقاً حمله اسرائیل به ایران، مانند مورد دوران پس از ترور سیدحسن نصرالله، به ایران فرصت خواهد داد تا به اسم انتقام چهره پیروزمندانه اسرائیل در منطقه را در هم بشکند و این مسئله برای اسرائیل بسیار گران و سنگین است. لذا به نفع اسرائیل است که محترمانه از کنار حمله به ایران و پاسخگویی به حملات موشکی اخیر بگذرد و همین شرایط مطلوب را برای خود حفظ کند.
سنوار چهره‌ای کلیدی در ساختار رهبری حماس محسوب می‌شد. ترور او در کنار ترور سایر رهبران ارشد این گروه طی ماه‌های گذشته چه آثاری برای این گروه خواهد داشت؟ آیا حماس قادر به سازماندهی مجدد خواهد بود؟
ترور سنوار و هنیه ضربات سنگینی است اما حماس و حزب‌الله در گذشته از چنین ضرباتی جان سالم به در برده و حتی به تدریج قوی‌تر شده‌اند. حزب‌الله در گذشته دبیرکل خود سیدعباس موسوی را از دست داد. حماس نیز رهبرانی مانند شیخ احمد یاسین و یحیی عیاش را از دست داده است. حماس و حزب‌الله یک باند که محصول عمل چند نفر باشند نیستند که با حذف این چند نفر سازمان از بین برود.
حماس و حزب‌الله نماینده یک ملت و اهداف و آرمان‌های یک ملت هستند. تا این ملت و آرمان‌های آزادی‌بخش آن زنده باشد نمی‌توان مقاومت آن را نابود نمود. تاریخ ۷۵ ساله فلسطین گواه این حقیقت است. با این وصف که دستگاه ترور اسرائیل در تصفیه رهبران مقاومت بسیار موفق عمل کرده و تقریباً همه آنها را از میان برداشته است اما مقاومت علیه اسرائیل هیچ‌گاه از بین نرفته و هیچ چشم‌انداز واقع‌بینانه‌ای برای نابودی آن وجود ندارد.
اخیراً مقام‌های دفاعی اسرائیل گفته‌اند که دولت در حال کنار گذاشتن گزینه توافق تبادل زندانیان است و به الحاق (در حقیقت اشغال) غزه فکر می‌کند! غزه چه آینده‌ای خواهد داشت؟
شکی نیست که صهیونیسم و رهبران آن به تمامی فلسطین از جمله غزه و کرانه باختری چشم طمع دارند و می‌خواهند آن را به خاک اسرائیل ضمیمه کنند و می‌خواهند فلسطینی‌های باقیمانده در این سرزمین‌ها را ریشه‌کن کرده و آواره سرزمین‌های دیگر کنند اما بعید است در مرحله فعلی بتوانند وارد چنین عملیاتی شوند. یک دلیل آن مقاومت شگفت‌انگیز و معجزه‌آسای مردم غزه است که به‌رغم تحمل انواع سختی‌ها و جنایات حاضر نیستند غزه را ترک کنند و دلیل دیگر آن مخالفت جامعه بین‌المللی، حتی آمریکا و کشورهای غربی، با این مسئله است. ممکن است اسرائیل بخواهد مراحلی از این پروژه را در غزه تست کند اما بعید می‌دانم در این مرحله بتواند توفیقی در این کار داشته باشد.
