خطابه آرامش‌بخش

گروه خبر: بخش‌های مختلف خطبه‌های مقام رهبری که به زبان‌های فارسی و عربی ایراد شد، مورد استقبال، واکنش و تحلیل رسانه‌ها و تحلیلگران داخلی و خارجی قرار گرفت. ما در هم‌میهن، بر آن شدیم تا نظرات مختلف درباره این سخنان را منعکس کنیم.

مواضع رهبری بر اساس موازین حقوق بین‌الملل بود

محمود صادقی، استاد دانشگاه تربیت مدرس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در تحلیل سخنان رهبری در نمازجمعه روز گذشته، به هم‌میهن گفت: «به نظر می‌رسد که مجموعه تصمیم‌گیرندگان عالی نظام یک راهبرد حساب‌شده و دقیق را در برخورد با تحولات جاری در پیش گرفتند. براساس این راهبرد عمل و از  اقدامات احساسی، هیجانی و حساب‌نشده دوری می‌کنند. پس از ترور شهید اسماعیل هنیه در تهران فضای جامعه حالت خاصی به خود گرفته بود. حداقل بخش‌هایی از جامعه انتظار واکنش قاطع، انقلابی و سریع داشتند. ولی تقریباً سه ماه طول کشید تا ایران به اقدامات اسرائیل واکنش نشان دهد. این مسئله نشان می‌داد که ایران صبر استراتژیک در پیش گرفته و سپس بر اساس صحبت‌های برخی مقامات سیاسی و نظامی مشخص شد که ایران در این مدت با کشورهای دیگر و قدرت‌های جهانی در تعامل بوده و گفته بودند که شما خویشتنداری کنید تا مذاکرات آتش‌بس به نتیجه برسد.»

وی افزود: «مشخص است که دیپلماسی و به تعبیری میدان به صورت توأمان اداره امور را بر عهده گرفتند. زمانی که این وعده محقق نشد و شرارت‌های اسرائیل هم تشدید شد که در نهایت خود را در ترور سیدحسن نصرالله نشان داد و تهدیدهای مستقیم نخست‌وزیر اسرائیل هم بیشتر شد، نظام به این نتیجه رسید که الان وقت پاسخگویی است.» نماینده مجلس دهم خاطرنشان کرد: «واکنش ایران نشان‌دهنده سطح بالای فناوری و اقتدار نظامی کشورمان بود. در این عملیات، با هدف‌گیری دقیق مقاصد و پرهیز از توسعه تنش و هدف‌گیری مناطق غیرنظامی، به نحوی کنترل‌شده عمل کردند.

رهبری هم در نمازجمعه دیروز به خوبی این راهبرد را بیان کردند که ما در چارچوب و به صورت دقیق اقدام می‌کنیم. به نظرم صحبت‌های دیروز رهبری، به نوعی تبیین و توجیه راهبردهای نظام در چارچوب موازین عقلانی، قانونی و حقوقی داخلی و بین‌المللی بود. به نظرم این مسئله نکته تازه‌ای بود. در مجموع به نظر می‌رسد که اوضاع جاری با راهبرد تنش مدیریت‌شده پیش می‌رود. برگزاری نمازجمعه دیروز با وجود رجزخوانی‌ها و تهدیدهای اسرائیل که شاید هیچ‌کس صددرصد آن‌ها را منتفی نمی‌دانست، نشانگر شجاعت و اقتدار و در عین حال اشراف رهبری و مسئولین نظامی و سیاسی به شرایط محیطی میدان بود. برگزاری نمازجمعه در این شرایط و به فاصله‌ای کوتاه از عملیات موشکی علیه اسرائیل، توانست فضای روانی که بعد از شرارت‌های اسرائیل در لبنان و لفاظی‌های نتانیاهو به وجود آمده بود را معکوس کند.»

رهبری از افزایش تنش خودداری کردند

سیدهادی برهانی، استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل اسرائیل است که عقیده دارد، مقام رهبری در خطبه‌های پیش از نمازجمعه دیروز تهران راهی میان انتظارات مردم ایران و مردم منطقه را انتخاب کردند. برهانی به «هم‌میهن» گفت: «برخی مطرح می‌کنند که رهبری در صحبت‌های دیروز از افزایش تنش خودداری کردند و من هم با این نظر موافق هستم. به نظرم آیت‌الله خامنه‌ای با موضع‌گیری‌ای که دیروز نشان دادند نمی‌خواهند درگیری با اسرائیل مستقیم شود و ابعاد گسترده‌تری پیدا کند.

رهبری گفتند « کاری که نیروهای مسلّح ما کردند، کمترین مجازات برای رژیم غاصب صهیونی در برابر جنایت‌های حیرت‌آور آن رژیم بود؛ رژیم خون‌آشام، رژیم گرگ‌صفت و سگ هار آمریکا در منطقه. جمهوری اسلامی هر وظیفه‌ای در این زمینه داشته باشد، با قدرت و صلابت و قاطعیّت انجام خواهد داد. ما در انجام این وظیفه، نه تعلّل می‌کنیم، نه شتاب‌زده می‌شویم؛ تعلّل نمی‌کنیم، کوتاهی نمی‌کنیم، دچار شتاب‌زدگی هم نمی‌شویم. آنچه منطقی است، آنچه معقول است، آنچه درست است، به نظر تصمیم‌گیران نظامی و سیاسی، در وقت خود، در هنگام خود انجام می‌گیرد؛ کمااینکه انجام گرفت و در آینده هم اگر لازم شد، باز انجام خواهد گرفت.» تعابیر دیگری هم به کار بردند.

وی افزود: «دریافت من از صحبت‌های رهبری این است که پاسخ‌هایی که ایران در وعده صادق ۱ و ۲ داد، حداقل چیزی بود که ایران در پاسخ به جنایات اسرائیل می‌توانست انجام دهد. معتقدم اشاره‌ای که داشتند مبنی بر این بود که ایران به سمت پاسخ حداکثری و شروع یک جنگ گسترده نرفت.»

استاد دانشکده مطالعات جهان در پاسخ به این نکته که به نظر می‌رسد ایران در تلاش است کنترل تنش و حمایت از مقاومت را همزمان پیش ببرد، اظهار داشت:  «به نظر من رهبری تلاش می‌کنند که به اصطلاح موازنه‌ای میان توقعات مختلف ایجاد کنند. واقعیت این است که الان در ایران اکثریت مردم با افزایش تنش موافق نیستند. در عین حال، آن‌هایی که در یمن، لبنان، عراق و فلسطین و طرفدار مقاومت هستند انتظار دارند که ایران واکنشی به جنایات اسرائیل نشان دهد و وارد برخورد شود.

آن‌ها توقع حمایت و مشارکت بیشتری از ایران دارند و معتقدند که افزایش تنش از سوی اسرائیل اتفاق افتاده است و ایران باید پاسخ متناسب دهد. این دو نگاه متضاد است و به نظرم رهبری تلاش می‌کنند میان این دو خواسته، توازنی ایجاد کنند. همین حمله‌ای که ایران سه‌شنبه انجام داد، نشان می‌دهد امکاناتی در اختیار دارد که پیش از این مورد استفاده قرار نگرفته است. همین امکانات اگر در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار بگیرد و نقاط استراتژیکی زده شود، قطعاً تاثیر متفاوتی خواهد داشت و این نشان می‌دهد که ایران در عین اینکه می‌تواند مقابله کند، دنبال افزایش تنش نیست.»

دنبال تنش نیستیم اما به تجاوز پاسخ محکم می‌دهیم

حسین کنعانی‌مقدم، تحلیلگر سیاسی اصولگرا درباره صحبت‌های آیت‌الله خامنه‌ای به خبرنگار هم‌میهن گفت: «مقام معظم رهبری در خطبه‌های نمازجمعه دیروز، دو درس ارائه کردند؛ درس دشمن‌شناسی و درس دوست‌شناسی. در خصوص موضوع دشمن‌شناسی به طور کامل تشریح کردند که دشمن ما همان دشمن مردم عراق، فلسطین، مصر، اردن، سوریه و یمن است. این صحبت رهبر انقلاب نشان‌دهنده این بحث است که دشمن، دشمن است و با دشمن سازش و صلاح معنی و مفهومی پیدا نمی‌کند. در رابطه با دوست‌شناسی، بحث شجره طیبه و حزب‌الله را مطرح کردند. فرمودند که «حزب‌الله هو حقًّا شجرةٌ طیّبة» که ثمرات بسیاری دارد و فرمودند که رژیم صهیونیستی هم به شجره خبیثه می‌ماند که ریشه و  استحکام ندارد و میوه‌ای جز فساد، فحشا، جنایت و خونریزی از آن چیده نخواهد شد.»

وی افزود: «اما اینکه مطرح می‌شود ایشان به صلح و سازش دعوت کردند، اینجور نبوده است. تعابیر مختلفی وجود دارد. قطعاً ما به دنبال افزایش تنش در منطقه به صورت جنگ نیستیم اما همانطور که ایشان فرمودند، حق قانونی و شرعی و بین‌المللی ما است که هرگونه تجاوزی را محکم پاسخ بدهیم. نکته‌ دیگری هم فرمودند که ما از حالت جهاد تدافعی خارج و وارد جهاد تهاجمی شدیم. یعنی اگر دشمن دست از پا خطا کند، قطعاً نمی‌نشینیم که تماشا کنیم. قطعاً مقابله خواهیم کرد و ۱۰ برابر آنچه که می‌زند را خواهد خورد.»

این تحلیلگر سیاسی درباره شرایط فعلی منطقه و مسئله کاهش تنش که از تریبون‌های مختلف مطرح می‌شود، اظهار داشت: «در حال حاضر بمباران و کشتار در غزه ادامه دارد، اسرائیل به طور زمینی وارد لبنان شده و مناطق مختلف این کشور از جمله بیروت و جنوب را مورد هدف قرار می‌دهد و غیرنظامیان را به شهادت می‌رساند. این نشان می‌دهد که ماشین جنگ رژیم صهیونیستی متوقف نشده و به قول موشه دایان – ژنرال و وزیر خارجه اسبق اسرائیل -  که می‌گفت ما باید مثل سگ هاری باشیم که مرتب حمله کنیم و کاری نکنیم که در موضع دفاعی قرار بگیریم، عملاً همین کار را انجام می‌دهد.

مقام معظم رهبری اشاره کردند که یک اتاق فرماندهی مشترک وجود دارد. اگر می‌خواهند ایران واکنشی نشان ندهد، این اتاق فرماندهی مطمئن شوند که بر گردن این سگ هار قلاده‌ای انداختند تا اطمینان حاصل شود در مسیر کاهش تنش هستند. اما تا زمانی که آن‌ها در حال جنایت هستند و از مواضع‌شان عقب ننشستند، به دنبال کاهش تنش نیستند لذا عقب‌نشینی معنایی ندارد.»