هادی حق‌شناس عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس:
اگر با دنیا تعامل کنیم تجربه بهبود اقتصادی 92 تا 96 تکرار می‌شود
هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی و عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید کرد: «آثار سیاست‌های اقتصادی را در جمعیت فقرا می‌توانیم مشاهده می‌کنیم. در سه سال گذشته ۳۰ درصد مردم به زیر خط فقر رفته‌اند که ۶۰ درصد از این ۳۰ درصد، کارگران و کارمندان دولت هستند.»
اینکه اوضاع اقتصادی کشور در سال‌های گذشته در زمینه تورم و بیکاری به چه صورت بوده را با هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی و عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس مطرح کردیم، او در گفت‌وگو با «هم‌میهن» عنوان کرد با انتخاب آقای پزشکیان بخش زیادی از تحریم‌ها «لق» خواهد شد و این امید وجود دارد که او شاخص فلاکت را سطح پایین بیاورد.
او تاکید کرد: «آثار سیاست‌های اقتصادی را در جمعیت فقرا می‌توانیم مشاهده می‌کنیم. در سه سال گذشته ۳۰ درصد مردم به زیر خط فقر رفته‌اند که ۶۰ درصد از این ۳۰ درصد، کارگران و کارمندان دولت هستند.»
*سطح رفاه مردم در یک دهه گذشته چه تغییری کرده است؟
در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ نرخ تورم تک‌رقمی شد و نرخ بیکاری معمولاً حدود ۱۰ درصد است، پس طبیعی است که شاخص فلاکت زیر ۲۰ درصد بوده است. اما از سال ۱۳۹۷، به دلیل خروج رئیس‌جمهور آمریکا از برجام، تورم به ۴۰ درصد و نرخ بیکاری را اگر همان ۱۰ درصد در نظر بگیریم با شاخص فلاکت ۵۰ درصد مواجه هستیم پس این شاخص بیش از دو برابر شده است و آثار آن را در جمعیت فقرا مشاهده می‌کنیم که ۳۰ درصد مردم به زیر خط فقر رفته‌اند. ۶۰ درصد از این ۳۰ درصد، کارگران و کارمندان دولت هستند.
شاخص دیگر اجاره مسکن مخصوصاً در تهران است که معمولاً ۳۰ درصد درآمدها را شامل می‌شود اما اکنون با توجه به حداقل دستمزد کارگران و کارمندان، قطعاً حقوق آنها پاسخگوی هزینه مسکن نیست و آنها مجبور هستند مبلغی بر حقوق خود گذاشته تا بتوانند هزینه مسکن خود را تامین کنند. درست است که شاخص فلاکت جمع نرخ تورم و نرخ بیکاری است اما وقتی این شاخص افزایش پیدا می‌کند عوارض آن را به راحتی در عدم تامین مسکن، بهداشت و خوراک می‌توانیم مشاهده کنیم.
*رئیس‌جمهور جدید ایران باید چه برنامه‌هایی برای بهبود شاخص فلاکت داشته باشد؟
در سال ۱۳۹۲ که حسن روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، در همان دو سال که برجامی وجود نداشت اما شاخص‌ها مخصوصاً شاخص نرخ تورم به شدت کاهش پیدا کرد. چون دیدگاه آنها رفع تنش‌ها و تعامل و مذاکره با دنیا بود، اما وقتی در مرداد سال ۱۴۰۰ دولت سیزدهم مستقر شد نه‌تنها شاهد بهبود شاخص‌ها نبودیم بلکه چندین تحریم نیز به کشور اضافه شد. در این مدت مردم ایران هر دو دیدگاه را تجربه کردند، اگر باز هم از فردا دیدگاه تعامل با دنیا را پیش بگیریم طبیعی است که می‌توانیم بار دیگر تجربه سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ را تکرار کنیم اما اگر بخواهیم دیدگاه دولت سیزدهم ادامه پیدا کند باید همچنان به انتظار رفع تحریم‌ها و مسائل دیگر باشیم.
*اگر فرض بگیریم که تحریم‌های خارجی فعلاً ادامه پیدا می‌کند، چگونه دولت جدید می‌تواند سطح رفاه مردم را افزایش دهد؟
من اعتقاد دارم با انتخاب آقای مسعود پزشکیان بخش زیادی از تحریم‌ها «لق» خواهد شد و انتخاب ایشان پیامی برای دنیا است که قرار است تنش‌ها کاهش یابد. در سال ۱۳۹۲ وقتی تعامل با دنیا شروع شد، دو سال طول کشید تا برجام نهایی شود اما آیا در همان دو سالی که برجام نبود شاخص‌ها تغییر پیدا نکرد؟ از سال ۱۳۹۱ تا نیمه سال ۱۳۹۲، شاخص‌ها یک رفتار داشت و از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ تا آغاز اجرا شدن برجام، خلاف مسیر قبل را طی کرد پس انتخاب آقای پزشکیان اعلام یک پیام هم به داخل و هم به خارج است.
*آقای پزشکیان در مناظره‌ها اعلام کرد که می‌خواهد برنامه هفتم توسعه را اجرایی کند، فکر می‌کنید این برنامه می‌تواند سطح رفاه جامعه را تامین کند؟
برنامه هفتم توسعه اهداف بسیار مطلوبی دارد، یک نمونه آن رشد اقتصادی ۸درصدی است که اگر اتفاق بیفتد یعنی تقویت عرضه در ایران و کاهش تورم. یعنی جذب سرمایه‌گذاری که نتیجه آن اشتغال و کاهش نرخ بیکاری است. کاهش تورم و نرخ بیکاری یعنی افزایش نرخ رفاه.
*به‌هرحال باید قبول کنیم که توجه به اوضاع اقتصادی کشور، رسیدن به رشد ۸ درصد رویایی است...
قطعاً رویایی است، اما جهت‌گیری مهم است و جهت‌گیری نشان می‌دهد که باید این رشد ۸ درصدی اتفاق بیفتد. در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ میانگین رشد ۸ درصدی اتفاق افتاد. باید دید قبل آن چه اتفاقی رخ داده بود به این رشد رسیدیم، آیا در آن زمان هم رویایی بود؟ همه چیز به این بستگی دارد که چه دولتی مستقر باشد و چه نگاهی به شایسته‌گزینی در داخل و همچنین تعامل با دنیا داشته باشد. مدیریت یعنی تغییر نگاه‌ها؛ یک نگاه می‌گوید صبر کنیم تا در داخل تقویت شویم و بعد سراغ دنیا برویم اما نگاه دیگر می‌گوید هم داخل را باید دید و هم خارج را، که دیدیم مردم به کدام گزینه رای دادند.
