زیستن در ناپایداری/تأملی بر سرشت ناآرام ارتباطات در جهان امروز
اگر روزی دغدغه ارتباطات، یافتن راهی برای «وصلشدن» بود، امروز مسئله اصلی، «چگونه دوام آوردن» در میان طوفانی از پیوندهای ناپایدار است که بیوقفه پدید میآیند و از هم میگسلند.
اگر روزی دغدغه ارتباطات، یافتن راهی برای «وصلشدن» بود، امروز مسئله اصلی، «چگونه دوام آوردن» در میان طوفانی از پیوندهای ناپایدار است که بیوقفه پدید میآیند و از هم میگسلند.
نگاه ایرانی به هوش مصنوعی نه به کنترل میانجامد، نه به اتصال؛ بلکه در میانهای از احتیاط، شگفتی و گریز است. درحالیکه آمریکاییها با ذهنیت اقتدارگرا و فردمحور خود، خواهان تسلط بر هوش مصنوعی هستند و چینیها در چارچوب فرهنگی جمعگرایانهشان آن را شریکی برای سازگاری با محیط میدانند، ایرانیان هنوز در جستوجوی معنای حضور این فناوری در زیستجهان خودند؛ با تردید، با هیجان، با پرسش و با فاصلهای که هم از امید میگوید و هم از ترس.
در روزهای اخیر، سلسلهای از وقایع در صداوسیما پرده از حقیقتی تلخ برداشت؛ آنچه از قاب تلویزیون پخش شد، نه خطایی گذرا که تهدیدی صریح برای امنیت ملی بود.
در جهانی که هر لحظهاش ثبت میشود و هر حسی باید دیده شود، ما آدمها آرامآرام ناپدید میشویم؛ نه در تاریکی بلکه در نور آزاردهنده صفحهها. گوشیهای هوشمند که روزی وعده «وصل شدن» میدادند، اکنون تیغ نامرئیِ پیوندهای انسانیاند.
ملال، سکوتی است درون جان، آهی است بیصدا، نگاه خیرهای است به دوردستِ نامعلوم. روانشناسان، فلاسفه و شاعران هریک سعی کردهاند آن را توضیح دهند، اما ملال توضیحدادنی نیست؛ باید آن را زندگی کرد.
ما در نقطهای ایستادهایم که مرز میان پیشرفت و بحران بهطرز خطرناکی باریک شده است. از یکسو، هوش مصنوعی، مهندسی ژنتیک و فناوریهای نوین، افقی روشن از پیشرفت و رفاه ترسیم میکنند و از سویدیگر، این تحولات تهدیدی برای مشاغل، برابری اجتماعی و حتی خودِ مفهوم «انسان بودن» بهشمار میآید.
چه بر سر ایمان جمعی ما آمده است؟ چرا مساجد که روزگاری محور انسجام محلهها بودند، امروز خلوت و خاموشاند؟
در دنیایی که فناوریهای ارتباطی بیش از هر زمان دیگری گسترده شدهاند، پارادوکس عمیقی جامعه را دربرگرفته است؛ انسانها بیش از همیشه به هم متصلاند، اما احساس تنهایی و انزوای اجتماعی در حال گسترش است.
سال ۱۴۰۴ در حالی از راه میرسد که فناوریهای نوین ارتباطی در حال متحولکردن شیوههای برقراری ارتباط میان انسانها، سازمانها و دولتهاست. این تحولات به سرعت در حال گسترشاند و ایران نیز بهعنوان بخشی از جامعه جهانی، نمیتواند از آنها دور بماند. با ورود به سال جدید، تغییرات مهمی در عرصه ارتباطات در ایران نمایان خواهد شد.
هوش مصنوعی به ابزاری قدرتمند در خدمت انسان تبدیل شده است. این فناوری با قدرت تحلیل دادهها و یادگیری از الگوها، رویکردهای سنتی ارتباطی را دگرگون کرده و روشهای کارآمدتری را جایگزین آنها کرده است.