آرامآرام شبیه هم میشویم/درباره مسخ دیجیتال
روزی روزگاری، فناوری آمده بود تا رنج را کم کند، فاصلهها را بشکند و زندگی را آسانتر و پُرشتابتر سازد، اما دیگر بهسختی میتوان گفت ارباب این ابزارهای هوشمندیم یا رعیتِ رامشده آنهاییم.
روزی روزگاری، فناوری آمده بود تا رنج را کم کند، فاصلهها را بشکند و زندگی را آسانتر و پُرشتابتر سازد، اما دیگر بهسختی میتوان گفت ارباب این ابزارهای هوشمندیم یا رعیتِ رامشده آنهاییم.
۳۴ سال پیش همین روزها، در تابستان ۱۹۹۱، طومار حیات روزنامه پراودا برای همیشه درهمپیچید؛ رسانهای که روزگاری صدای مردم و نویدبخش آرمانهای عدالتخواهانه بود، در عصر استالین به سلاحی مرگبار و ابزاری برای تحریف حقیقت، تحقیر آزادی و تهدید اندیشه تبدیل شد.
در جهانی که واژهها زخمیتر، مرزها تیزتر و فضاها تنگتر شدهاند، شاید تنها راه بقا، بازگشت به انسانیت اصیل باشد؛ نه با شعارهای بلند، که با تمرینهای روزمره دیدن، شنیدن، فهمیدن و دلسپردن. هر پیامی که با احترام نوشته میشود، هر جملهای که با سکوتی از درک همراه است، خود شکلی از مقاومت است.
ما در فرهنگی بزرگ شدهایم که شیفته پیروزی است. ظفر را به رخ میکشد و زخم شکست را زیر لایهای از سکوت، پنهان میدارد.
ما ایرانیها در عبور از بحران، بارها نشان دادهایم که اهل ایستادگی و همراهی هستیم. ایران ما سرزمینی پُرظرفیت و پُرانرژی است، با مردمی که در سختترین روزها هم تسلیم نشدهاند.
از لحظه جواب ایران به حملات رژیم اسرائیل پروپاگاندای این رژیم با شدت و انسجام، شروع به القای این روایت کرده که ایران اهداف غیرنظامی را هدف قرار داده و تصاویر کودک، اسباببازی و آوار را بهعنوان سند این ادعا به افکار عمومی جهانی عرضه کرده است.
از عصر روشنگری تا کنون، گفتمان مسلط بر جهان، متکی بر واقعیتها بوده است؛ دادهها، اسناد، ارقام و مدلهای تحلیلی که قرار بود جهان را برای بشر قابل درک، قابل پیشبینی و قابل اداره سازند.
در دهههای اخیر پدیدهای که در برخی محافل به سندروم ازدواج ناگهانی معروف شده، دقیقاً از همینجا ناشی میشود؛ علاقهای شدید و موقت که در اثر یک محرک شیمیایی بهوجود میآید و خیلی زود، در مواجهه با واقعیت روزمره، از هم فرو میپاشد. چنین تجربههایی نشان میدهند که رابطه، صرفاً با احساس لحظهای ساخته نمیشود.
گوشیهای هوشمند فقط ابزار نیستند؛ بخشی از ما شدهاند. بخشی از شخصیتمان، از هویتی که به دیگران نشان میدهیم و حتی از احساسی که نسبت به خودمان داریم.
در روزگاری که هر حرکت و هر انتخاب ما به دقت ثبت و تحلیل میشود، ناپیدا ماندن به کاری دشوار بدل شده است. عصر شفافیت اجباری، فضایی است که در آن حریم خصوصی بهصورت روزافزون رنگ میبازد و زندگی در معرض نور بیرحم دادهها و رصد بیوقفه قرار میگیرد.