مسابقه میلیاردرها برای طول عمر/ آیا آینده سلامت در انحصار ثروتمندان خواهد بود؟

آرش برج‌خانی فعال حوزه سلامت دیجیتال

در ماه‌های اخیر، خبرهای متعددی درباره سرمایه‌گذاری‌های عظیم غول‌های فناوری در حوزه طول عمر (Longevity) منتشر شده است. به‌نظر می‌رسد یک «مسابقه فضایی» جدید آغاز شده؛ با این تفاوت که این‌بار هدف، فتح مرزهای زیستی انسان است. از آزمایشگاه‌های Altos Labs با حمایت جف بزوس و سرمایه‌گذاری سه‌میلیارد دلاری برای توسعه «داروهای ضدپیری»، تا شرکت Calico Labs وابسته به گوگل با پشتیبانی لری پیج که بر فرآیندهای بیولوژیک پیری تمرکز دارد و حتی سرمایه‌گذاری ۱۸۰ میلیون دلاری سام آلتمن، مدیرعامل OpenAI در شرکت Retro Biosciences، همگی بخشی از موج قدرتمندی هستند که به‌دنبال «هک‌کردن» فرآیند پیری‌اند.

پروژه‌های شخصی مانند Blueprint متعلق به برایان جانسون نیز به این جریان افزوده‌اند و تصویری تازه از جاه‌طلبی بشر برای کنترل زمان زیستی خود ترسیم می‌کنند.

این سرمایه‌گذاری‌ها عمدتاً بر رویکردهای موسوم به Moonshot متمرکزند؛ یعنی پژوهش‌های بنیادی، پرریسک و بلندمدتی که ممکن است سال‌ها تا دستیابی به نتیجه فاصله داشته باشند. با وجود اهمیت علمی این تلاش‌ها، یک پرسش کلیدی مطرح می‌شود: آیا جهان در حال ساخت آینده‌ای دو‌قطبی است که در آن «طول عمر سالم» به کالایی لوکس و انحصاری برای ثروتمندان بدل شود؟

در چنین بستری، اهمیت سلامت عمومی و عدالت اجتماعی پررنگ‌تر از همیشه است. درحالی‌که بخشی از نخبگان جهان به‌دنبال افزایش عمر انسان تا ۱۵۰ سال هستند، بخش بزرگی از جمعیت جهان هنوز از دسترسی به خدمات اولیه سلامت، تشخیص زودهنگام یا پیشگیری از بیماری‌های مزمن محروم‌اند. تمرکز صرف بر راه‌حل‌های گران‌قیمت و فوق‌پیشرفته، خطر تعمیق شکاف سلامت را در پی دارد و می‌تواند مفهوم «دسترسی‌پذیری» را از نوآوری‌های سلامت حذف کند.

بااین‌حال همین دوگانگی فرصتی تازه به‌وجود می‌آورد. چالش اصلی انسان امروز نه‌صرفاً افزایش طول عمر (Lifespan)، بلکه افزایش کیفیت سال‌های زندگی یا همان Healthspan است؛ یعنی تجربه سالمندی فعال، مستقل و باکیفیت. بزرگ‌ترین دستاوردها در این زمینه الزاماً از دل پیچیده‌ترین فناوری‌ها بیرون نمی‌آیند، بلکه از توانمندسازی افراد برای بهینه‌سازی سبک زندگی‌شان براساس داده‌های شخصی حاصل می‌شوند.

درنهایت آینده صنعت طول‌عمر در نقطه تلاقی دو مسیر شکل می‌گیرد؛ ازیک‌سو، تحقیقات بنیادی و پرهزینه‌ای که در پی کشف رازهای زیستی پیری و بازسازی سلولی‌اند و ازسوی‌دیگر، نوآوری‌هایی که بر سلامت پیشگیرانه، داده‌محور و در دسترس تمرکز دارند.

انقلاب واقعی در حوزه سلامت زمانی رخ خواهد داد که فناوری و علم نه‌فقط در خدمت افزایش سال‌های عمر، بلکه در خدمت بهبود کیفیت این سال‌ها قرار گیرند. آینده‌ای پایدار و انسانی در گرو آن است که دستاوردهای علمی، به‌جای تمرکز در دست گروهی خاص، به‌شکل عادلانه و گسترده در اختیار همه مردم قرار گیرد.

در چنین آینده‌ای، «طول عمر سالم» نه یک امتیاز طبقاتی، بلکه نتیجه آگاهی، داده و انتخاب‌های آگاهانه هر فرد خواهد بود؛ مسیری که انسان را به‌جای رقابت برای عمر بیشتر، به‌سوی زندگی بهتر رهنمون می‌کند.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید