تلاش برای نگارش داستانی تازه در سیاست ایران
علیاصغر نوروززاده، پژوهشگر علوم مدیریت
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، کابینه‌ای معرفی کرده که از همان ابتدا با تاکید بر لزوم تعامل میان همه جناح‌های سیاسی، نویدبخش رویکردی تازه در سیاست‌ورزی کشور است.
او نه‌تنها به دنبال اجرای وعده‌های تغییر و اصلاحات است، بلکه هدفی بزرگ‌تر دارد: ایجاد وحدت و همدلی میان همه گروه‌های سیاسی. به محض اعلام اسامی کابینه پیشنهادی، محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه، واکنشی سریع نشان داد. او در توئیتر نوشت: «از نوزده وزیری که امروز معرفی شدند، سه نفر نامزد نخست، ۶ نفر نامزد دوم یا سوم و یک نفر نامزد پنجم کمیته‌ها و یا شورای راهبری بودند.» این جمله گویای این است که پزشکیان برای جمع‌بندی این کابینه، تلاش کرده تا همه جناح‌ها را در نظر بگیرد و اختلافات را به حداقل برساند.
هرچند که این انتقادها مهم به نظر می‌رسند، نباید فراموش کنیم که پزشکیان با مجلسی یکدست اصولگرا و پر از چهره‌های برجسته مواجه است. در چنین شرایطی، کابینه باید طوری تنظیم شود که منافع مختلف را در یک توازن حساس نگه دارد تا تصمیم‌گیری‌ها به جای بحران، به راه‌حل منجر شود. پزشکیان در برابر این انتقادها، کابینه‌اش را نتیجه «خرد جمعی و تعامل با همه جناح‌های سیاسی» معرفی کرده است.
شاید در نگاه اول، این تعامل باعث کندی در روند تغییرات شود، اما در واقع، تضمین‌کننده استحکام و پایداری دولت در مقابله با چالش‌های بزرگ‌تر است. در این کابینه، سه وزارتخانه کلیدی یعنی امور خارجه، اقتصاد و کشور، نقشی اساسی در تعیین مسیر آینده کشور دارند؛ انتخاب‌هایی که برای این سه وزارتخانه انجام شده، نه‌تنها رویکرد دولت جدید در مواجهه با مسائل کلان داخلی و خارجی را نشان می‌دهد، بلکه راهبرد کلی رئیس‌جمهور در مقابله با بحران‌های اقتصادی، امنیت داخلی و تعاملات بین‌المللی را نیز آشکار می‌سازد.
بنابراین، بررسی دقیق این انتخاب‌ها برای فهم بهتر آینده کشور ضروری است. انتخاب عباس عراقچی به‌عنوان وزیر امور خارجه، نمادی روشن از عزم دولت برای بازگشت به مسیر دیپلماسی و گفت‌وگو است. عراقچی، که در دوران حسن روحانی نقش مهمی در مذاکرات برجام ایفا کرده بود، حالا با تجربیاتی که از گذشته دارد، می‌تواند بار دیگر کشور را به مسیر تعامل سازنده با جهان هدایت کند. این انتخاب، امیدواری تازه‌ای برای حل مسائل بین‌المللی و کاهش تنش‌ها در عرصه جهانی به ارمغان می‌آورد. در عرصه اقتصاد، انتخاب عبدالناصر همتی به‌عنوان وزیر اقتصاد، نشانی از اعتماد عمیق پزشکیان به توانایی‌های او در مدیریت بحران‌های اقتصادی است. هرچند همتی در دوران ریاست بر بانک مرکزی با چالش‌های فراوانی روبه‌رو بود، اما اکنون می‌تواند با بهره‌گیری از تجربیات گذشته، رویکردهای نوینی برای مقابله با مشکلات اقتصادی کشور پیش بگیرد.
این انتخاب، می‌تواند نویدبخش تحولات مثبتی در عرصه اقتصادی باشد. شاید انتخاب اسکندر مومنی به‌عنوان وزیر کشور، یکی از مهم‌ترین و در عین حال بحث‌برانگیزترین تصمیمات مسعود پزشکیان باشد. مومنی، که از نزدیکان محمدباقر قالیباف و چهره‌ای با سابقه طولانی در نیروی انتظامی است، در ابتدا نگرانی‌هایی را در میان برخی اصلاح‌طلبان برانگیخت. اما به مرور زمان، روشن شد که این انتخاب بیش از هر چیز نشان‌دهنده‌ی تلاش پزشکیان برای برقراری تعادل میان جناح‌های مختلف و تعامل سازنده با ارکان قدرت است.
در روایت‌های پشت‌پرده از چگونگی انتخاب مومنی، قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور، نقل می‌کند که پزشکیان با قاطعیت اعلام کرده: «مومنی، انتخاب خودم است و وزیر من است؛ او برای من کار خواهد کرد، نه برای شخص دیگری.» این تاکید، نشانگر اعتماد کامل رئیس‌جمهور به مومنی و نقش محوری او در اجرای برنامه‌های دولت است.
پزشکیان همچنین بیان کرده که پس از بررسی همه‌جانبه، به این نتیجه رسیده که مومنی بهتر از گزینه‌های دیگر است و برخلاف شایعات، این انتخاب صرفاً برای تأمین منافع دولت و ملت بوده، نه برای خوشایند گروه یا فرد خاصی. اکنون باید دید این کابینه تا چه اندازه موفق به جلب اعتماد مجلس خواهد شد و آیا این اجماع نظر، که در چیدمان وزرا دیده می‌شود، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های مؤثر و هماهنگ بیانجامد یا اینکه در فرآیندهای درونی کابینه اختلال ایجاد خواهد کرد؛ مسیری که این دولت در پیش گرفته، اگرچه از نگاه برخی می‌تواند سنگلاخ‌هایی در مسیر تغییرات ایجاد کند، اما از سوی دیگر، تعادلی که پزشکیان سعی در برقراری آن دارد، می‌تواند به منزله‌ی پلی برای عبور از بحران‌ها و تداوم انسجام ملی باشد.
همان‌گونه که رئیس‌جمهور نیز اشاره کرده است، باید با صبر و حوصله به تماشای عملکرد این کابینه نشست و دید که آیا این تلاش‌ها در نهایت به تحولی پایدار و هماهنگ در ساختار اجرایی کشور منجر خواهد شد یا خیر. به هر روی، اکنون برای داوری نهایی در مورد توانایی‌های این کابینه و سرنوشت آن بسیار زود است و بهتر است به مرور زمان اجازه دهیم که نتایج تلاش‌های این دولت آشکار شود. شاید پاسخ بسیاری از پرسش‌ها را بتوان تنها در سایه‌ی زمان و تجربه یافت.
