دستگاه دیپلماسی باید ابتکار عمل داشتهباشد
دیپلماسی کشور باید فعال باشد. وزیر امور خارجه نباید فردی باشد که صرفاً حرفهایی را که به او میزنند تکرار کند. وزیر خارجه کشور باید ابتکار عمل داشتهباشد تا کشور را از تنگنای مشکلات رها کند. آقای عراقچی باید پاسخ دهد که کجای تحریم برای مردم برکت دارد؟
دیپلماسی کشور باید فعال باشد. وزیر امور خارجه نباید فردی باشد که صرفاً حرفهایی را که به او میزنند تکرار کند. وزیر خارجه کشور باید ابتکار عمل داشتهباشد تا کشور را از تنگنای مشکلات رها کند. آقای عراقچی باید پاسخ دهد که کجای تحریم برای مردم برکت دارد؟ جز خفت، جز تحقیر، جز سرخوردگی و جز یأس، تحریم چه چیز دیگری برای کشور داشتهاست؟ تحریم هیچ دستاورد مثبتی برای کشور نداشتهاست. هر کسی که میگوید، اشتباه میگوید. تحریم زندگی مردم کشورمان را از هم پاشانده، جوانی جوانان را نابود کرده، آینده کشور را تباه کردهاست.
حاکمان باید راهی بیاندیشند که گشایش ایجاد شود و رفع تحریم شود. این گشایش نیازمند ابتکار و دیپلماسی فعال است. امروز دیپلماسی ما فعال نیست، دستگاه دیپلماسی ما منتظر نشستهاست تا دیگران برایش تصمیم بگیرند. همه مقامهای مسئول ما انگار در فرآیندهای اداری حل شدهاند. فکر میکردیم علی لاریجانی در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی منشأ اثر باشد، اما او هم در آنجا حل شد و هیچ ابتکاری از خود نشان نداد.
کسانی که مخالف مذاکره هستند و فکر میکنند باید با وضع موجود کنار آمد و منتظر ماند تا اسرائیل آمریکا را به جنگ دومی با ایران متقاعد کنند، علاقهای به حل و فصل مسائل ندارند و ترجیح میدهند که شرایط به همین صورت استمرار پیدا کند. اما واقعیت این است که وزیر امور خارجه در جمهوری اسلامی ایران میتواند «معمار سیاست خارجی» باشد و از خودش ابتکار به خرج بدهد.
اما وزیر خارجه فعلی، این مسئولیت را از خود سلب کردهاست و بیش از هر چیز گوش به فرمان شورای عالی امنیت ملی است و هیچ ابتکاری از خودش ندارد. عدهای در کشور هستند که تا سخن از مذاکره به میان میآید، صدایشان بلند میشود که میخواهند کشور را تسلیم کنند. من از تسلیم نمیگویم، من از مذاکره میگویم. مگر کسی هست که شرطهای ترامپ را نداند، ترامپ خواهان غنیسازی صفر و جمع کردن برنامه موشکی ایران است. هیچ ایرانی وطنپرستی این شرطها را نمیپذیرد. اما کجا میتوان این شرطها را عوض کرد؟
مگر جایی غیر از میز مذاکره برای تغییر این دیدگاه وجود دارد؟ ما نباید در دیپلماسی منفعل باشیم. باید فعال باشیم، ابتکار عمل داشتهباشیم و از شخصیتها و چهرههای شناخته شده کشورمان استفاده کنیم. پیشنهاد من این بود که برای اینکه حیثیت و اعتبار وزارت خارجه حفظ شود، بهترین کار این است که محمدجواد ظریف، به عنوان نماینده ویژه رئیسجمهور منصوب شود که معادل استیو ویتکاف از طرف آمریکا باشد. ظریف توانایی مواجهه با ویتکاف را دارد و میتواند این مذاکرات را حل و فصل کند.
در همین هفتههای اخیر دیدیم که حتی زمانی که تمام مسئولیتها از محمدجواد ظریف سلب شد و از کار کنار گذاشتهشد، باز هم با تمام توان در دوحه حضور پیدا کرد و در مقابل مقامهای عربی مجادله کرد. استدلالهای بینظیر او توانست مخالفانش را خلع سلاح کند. بعد از آن هم در نشریه آمریکایی فارن افرز مقالهای نوشت و راهکاری عملی برای پایان دادن به بنبست موجود میان ایران و آمریکا ارائه داد.
ظریف بهرغم اینکه وزیر خارجه نیست، علیه او اجحاف شد و مسئولیتی ندارد، از خود ابتکار نشان میدهد. ظریف از فکر خود استفاده میکند و سیاست خارجی را در چارچوب «مسئله» و «حل مسئله» میبیند. دیپلماتی که ابتکار عمل داشتهباشد، یک جا منفعل نمیماند تا عدهای که صرفاً به قدرت سختافزاری متکی هستند برای او تصمیم بگیرند و او این تصمیمها را تکرار کند.
بدون تردید راههایی برای حل و فصل پرونده ایران و غرب و رفع تحریمها وجود دارد، فقط لازم است که جسارت و حمیت برای انتخاب راه مناسب و ابتکار عمل وجود داشتهباشد. هیچ کس نمیگوید که کشور باید تسلیم شود، اما ابتکار عمل را نباید از دست داد. آن هم در شرایطی که طرف مقابل با تمام توان خود، چه سختافزاری و چه نرمافزاری، چه نظامی، چه دیپلماتیک، چه امنیتی و چه رسانهای علیه ما فعالانه اقدام میکند.
همان زمانی که نتانیاهو چمدان سفر به آمریکا میبندد تا رئیسجمهور آمریکا را تحریک کند و در گوش او چیزهایی بخواند، چرا ما نباید هیچ فعالیت و ارتباطی داشتهباشیم؟ مگر ما شخصیت شناختهشده بینالمللی کم داریم؟ افرادی مانند سیدمحمد خاتمی، حسن روحانی، سیدکمال خرازی، سیدمحمدحسین عادلی و محمدجواد ظریف نداریم؟ چرا ما نباید از این شخصیتها بهره ببریم، از تفکراتشان استفاده کنیم و ابتکار عملها و راهحلهایی داشتهباشیم؟
