چالشهای آلمان برای تقویت ظرفیتهای دفاعی
در ماههای آگوست و سپتامبر آلمان در حال انجام مجموعهای از تمرینهای نظامی است؛ تمرینهایی برای دفاع از جبهه غربی ناتو.

در ماههای آگوست و سپتامبر آلمان در حال انجام مجموعهای از تمرینهای نظامی است؛ تمرینهایی برای دفاع از جبهه غربی ناتو. این تمرینها پس از فعالسازی تیپ زرهی بودنسوهر (نیروهای مسلح دولت فدرال آلمان) در ماه می انجام شد که برای درازمدت در لیتوانی بهعنوان بخشی از ماموریت «حضور پیشرفته رو به جلو» ناتو مستقر خواهند شد. اعزام این نیروها شاهد اولین ظهور آشکار «یک دوران جدید» است؛ تغییر در سیاست امنیتی که در سال 2022 از سوی اولاف شولتس صدراعظم وقت آلمان اعلام شد.
حمله تمامعیار روسیه به اوکراین در همان سال هشداری برای تمام اعضای اروپایی ائتلاف ناتو بود. اما این حمله برای آلمان معنای بیشتری داشت. «یک دوران جدید» نشاندهنده فرهنگ دگرگونکننده و تغییر سیاسی برای کشوری است که پس از جنگ جهانی دوم خود را بر اساس صلحطلبی و میراث غیرنظامی شدن بازسازی کرد. رفتار دیگر کشورهای اروپایی در قبال آلمان پس از حمله روسیه بهطور قابل توجهی تغییر کرد. 30 سال پیش دولتهای اروپایی از اتحاد مجدد آلمان نگران بودند که ممکن است کشوری بیش از حد قدرتمند تشکیل دهد. حالا در چارچوب عدم مشارکت آمریکا در دفاع از اروپا، همان کشورها اشتیاق دارند تا برلین نیروهای مسلح خود را بزرگتر کند. در سه سالی که از سخنرانی شولتس میگذرد، آلمان گامهای بیسابقهای را برداشته است.
اما چالشهای قابل توجهی مقابل تلاشها برای تسلیح مجدد کارآمد، موثر و ماندگار پیشروی آلمان قرار داده است. در سه سال گذشته اصلاحات سیاستهای دفاعی و امنیتی بسیار گسترده بودهاند. ماهیت استوار این تغییرات نشان میدهد که همیشگی و ماندگار خواهند بود. موفقیتهای اولیه بهدست آمدهاند. برلین به سرمایهگذاری بیشتر در تولید داخلی تجهیزات دفاعی متعهد بوده است.
اصلاحات «کند کردن عمدی سیستم تدارکات نظامی» در حال انجام است و لایحهای هم برای تسریع ساخت و ساز پایگاههای نظامی طراحی شده است. همکاری بزرگتری بین نیروهای مسلح و جوامع محلی برای افزایش مقاومت مدنی مورد تشویق قرار گرفته است. «طرح عملیاتی برای آلمان» به دنبال معرفی رویکرد «کل جامعه» در قبال دفاع است که مشابه آن در کشورهایی مانند استونی اجرا شده است. اینها دستاوردهای قابلتوجی در دورانی نسبتاً کوتاهمدت بهشمار میرود که نشان میدهند آلمان در مسیر تبدیل شدن به یک قدرت نظامی قوی قرار دارد.
با این حال دفاع آلمان همچنان با مشکلات بزرگی روبهروست. مثلاً در یک دهه گذشته نیروهای مسلح بهدلیل کمبود تجهیزات در سرخط خبرها قرار گرفتهاند. همانند بسیاری از کشورهای اروپایی، آلمان موافقت کرده تا بودجه دفاعی خود را افزایش دهد. بهگفته وزارت دفاع آلمان بودجه 108.2 میلیارد دلاری برای سال 2026 برنامهریزی شده است که نسبت به 86 میلیارد دلار در سال 2025، افزایش مییابد.
اما اینکه این بودجه چگونه خرج میشود، هنوز مسئلهای بزرگ است. روند خرید تسلیحات پیش از اصلاحات دشوار بود. پارلمان آلمان برای خرید پهپادهای مسلح هرون یک دهه درگیر مذاکره بود؛ از سال 2008 تا 2022. آلمان همچنین برای تهیه سیستمهای قراردادی ظریف و دقیق با چالش روبهرو بود که در نهایت باعث شد هزینههای بیشتری به بار بیاید و کمتر از آنچه انتظار میرفت قابل اعتماد باشند. بهعنوان مثال میتوان به «خودروهای رزمی پیادهنظام پوما» و کمبود قطعات اضافی برای جتهای جنگنده یوروفایتر تایفون اشاره کرد: از 128 جنگنده فقط 4 فروند آماده عملیات بودند.
در سراسر اروپا فلسفهای حاکم است مبنی بر اینکه سرمایهگذاری در صنایع دفاعی باید به نفع اقتصادهای محلی باشد. این امر تلاشها در داخل ناتو، جایی که گروهی از دولتها در سیستم تسلیحاتی رقیب سرمایهگذاری میکنند را به خطر میاندازد. تلاشهای برای طراحی جنگندههای نسل بعدی (GCAP و SCAF) و قابلیت حمله مشکلی دوربرد (ELSA و موشک کروز سایه توفان) نشاندهنده رقابت داخلی در اروپاست.
با توجه به تهدید روسیه و ابهام در روابط امنیتی آمریکا، برای کشورهای اروپایی منطقی است که بر پروژههای واحد متمرکز باشند. این امر تعداد واحدهای تولیدی را افزایش میدهد و مزایایی در هزینهها ایجاد میکند. یکی از چالشهای دیگر آلمان استخدام نیروهای نظامی و آگاهی عمومی از تهدیدهاست. رفتار مردم در قبال مشاغل نظامی و آگاهی از تهدید روسیه در دوران جنگ اوکراین بهشدت تغییر کرده است. با این حال محبوبیت حزب آلترناتیو برای آلمان نگرانی ایجاد کرده است.
حزب AfD به تشدید روایتهای دولت روسیه متهم است و تصور متفاوتی از تهدید احتمالی مسکو دارد. بسیاری از رایدهندگان احتمالاً موافق طرحهای سیاست داخلی این حزب خواهند بود؛ بیشتر از سیاست آن در قبال روسیه.