سالی که گذشت و سالی که در پیش است

امیدواریم که سال آینده از امسال بهتر باشد. سالی که با سهل‌انگاری درباره برجام آغاز شد، به تورم خرداد و ادامه آن رسید که در کل بیشترین رقم تورم مواد خوراکی را در چند دهه اخیر شاهد بودیم، سپس به جریان مهسا و اعتراضات پس از آن و زندان و خسارات انسانی رسیدیم که همه را به نحوی درگیر خود کرد. پس از آن مسئله مسمومیت‌ها یا احساس مسمومیت‌ها! در مدارس بود که هنوز ابعاد و کلیت و حتی جزییات ماجرا روشن نشده است، در کنار آن رشد افسارگسیخته ارز به علت انتظارات سیاسی بود که همه را نگران کرد. البته در کنار اینها شاهد موارد مثبتی هم بود، از جمله، عفو به نسبت گسترده که دستگاه قضایی پیگیر آن بود و با توجه به سخنان آقای رئیس‌جمهور در راهپیمایی 22 بهمن انتظار می‌رفت که به سایر امور نیز تسری کند که چندان خبری از جانب دولت نشد. سپس برداشتن گام مهمی برای رفع اختلافات با آژانس برداشته شد که با آمدن مدیرکل آژانس اتمی به ایران به نتایج مهم هرچند موقتی رسید و بالاخره، توافق پکن است که منجر به احیای روابط ایران و عربستان گردید و بخشی از ناامیدی‌ها را زایل کرد.
آیا سال آینده بهتر خواهد شد؟ امیدواریم چنین شود. ولی تحقق این امر مستلزم تداوم و تکمیل گام‌های مثبتی است که برداشته شده است. اگر برداشتن این گام‌ها استمرار پیدا نکند و یا با گام‌های مناسب دیگر تکمیل نشود، به‌طور طبیعی باید انتظار بدتر شدن اوضاع را داشت. یکدست شدن حکومت و دولت، این ویژگی و ظرفیت را ایجاد کرده که طرفداران وضع موجود برای برقراری روابط با عربستان شادی کنند و آن را به‌عنوان پیروزی خود معرفی نمایند و حتی چند گام به پیش بردارند و بگویند که اصلاح‌طلبان و دیگر منتقدان عزادار این موفقیت هستند. قصد نزاع در این باره را نداریم، ولی امیدواریم که این موفقیت‌ها را در برجام و FATF نیز تکرار کنند، تا حداقل به نقطه‌ای برسیم که مردم نگران تورم 40 و 50 درصدی نباشند. باید کسانی را که با وعده زمستان سخت، این دولت را سر کار گذاشتند از خود دور کنند. در گام دوم باید اصلاحات اساسی در رویکرد به جایگاه حکومت صورت گیرد. برنامه‌ای که تحت عنوان مقابله با بی‌حجابی در مجلس در دست تدوین است، نشان می‌دهد که آقایان هیچ علاقه‌ای به آموختن از روزگار ندارند. «هر که ناموخت از گذشت روزگار/ هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار.» با اعصاب مردم و جامعه بازی نکنید. با مشارکت مردم و رفتار مبتنی بر خرد و مهربانی با جامعه روبه‌رو شوید.
گام سوم در اقتصاد است؛ با قاطعیت می‌توان گفت که این دولت رویکرد قابل ارائه‌ای برای افزایش تولید و نظام اقتصادی و ایجاد عدالت و برابری ندارد و تصمیمات آن عموما اقتضایی است. بنابراین تعطیلات سال جدید را مغتنم شمارید و یک تغییر و اصلاح اساسی در این زمینه را در دستور کار خود قرار دهید. هم از نظر رویکردها و هم از نظر نیروهای اجرایی سیاست‌های جدید.
گام بعدی و بسیار مهم در حوزه سیاست است. بدون اصلاحات سیاسی در داخل کشور، غیرممکن است که کلاف سردرگم ایران باز شود. البته راه‌حل ساده نیست، ولی نپرداختن به آن صد برابر بدتر است.
سال 1401 نشان داد که حکومت ایران تا چه اندازه از نظر رسانه ضعیف و ضربه‌پذیراست، باید گفت که اگر آب در دست دارند، باید زمین بگذارند و اقدام به تقویت رسانه‌های خود کنند. تقویت نه از طریق تزریق بودجه‌های بی‌حساب و کتاب، و نه از طریق گسترش سخت‌افزاری و نه از طریق محدودیت برای دیگران، همه این راه‌ها نقض غرض و محکوم به شکست است. وضعیت موجود محصول همین سیاست‌هاست. تنها راه برای جبران این نقطه‌ضعف اساسی که ابعاد امنیتی پیدا کرده است، تقویت نهاد رسانه براساس کارکردهای اطلاع‌رسانی و نظارتی آن است. اگر در این زمینه تغییر رویه ندهید، هیچ اتفاق مثبتی که پایدار باشد رخ نخواهد داد.
موضوعات دیگر هم هست که بیان آنها تکرار مکررات خواهد شد. ولی اگر همین گام‌ها برداشته شود، حتی گام‌هایی در حد و اندازه‌های ابتدایی، باز هم امیدبخش است. برخلاف برخی که معتقدند که هیچ گام مهمی برداشته نخواهد شد؛ توافق با عربستان نشان داد که ظرفیت برداشتن گام‌های بزرگ وجود دارد. فقط باید با آنها همراهی کرد.