یک عاشقانه ماندگار

فیلم‌های عاشقانه‌ مرسوم به این شکل پیش می‌روند که در ابتدا دو نفر با هم آشنا شده و بعد یکی‌یکی سدهای مختلف در برابر وصال آن‌ها قرار می‌گیرد و این سدها گسترش می‌یابند. زمان‌هایی به‌نظر می‌رسد که این دو دیگر به هم نمی‌رسند اما درنهایت نیروی عشق، همه‌ی موانع را یکی‌یکی از سر راه برمی‌دارد و همه‌چیز به خیر و خوشی تمام می‌شود.

فیلم عاشقانه کلاسیک «برخورد کوتاه» هیچ‌کدام از این المان‌ها را ندارد و تازه در پایان مخاطب متوجه می‌شود که چی به چی است. آنقدر این پایان شوکه‌کننده و ویرانگر است که مخاطب چاره‌ای جز پذیرش آن ندارد؛ پایانی آمیخته با معصومیت و جنون. «برخورد کوتاه»، بهترین فیلم دیوید لین تا پیش از سر زدن به آثار عظیم، بزرگ و غول‌آساست و اگر شاهکاری چون «لورنس عربستان» (Lawrence Of Arabia) در کارنامه‌ی این کارگردان نبود، قطعاً باید از لحاظ کیفیت هنری آن را بهترین فیلم کارنامه‌ی دیوید لین می‌دانستیم.

دیوید لین در اینجا با استادی تمام موفق شده احساسات عمیق انسانی را به‌شکلی درگیرکننده و چشم‌نواز بر پرده ظاهر کند. فیلم عاشقانه کلاسیک «برخورد کوتاه» را می‌توان یکی از بهترین عاشقانه‌های تاریخ سینما دانست. البته این داستان عاشقانه تفاوت‌های بسیاری با بیشتر فیلم‌های عاشقانه‌ی تاریخ دارد و همین تفاوت البته باعث شده که بسیاری تلاش کنند فیلمی شبیه به آن بسازند که هیچ‌کدام موفق نشده‌اند دست به چنین کاری بزنند و جملگی آثاری بی‌ارزش از کار درآمده‌اند.

«برخورد کوتاه»، براساس نمایشنامه‌ی «یک‌پرده‌ای زندگی بی‌تحرک» (۱۹۳۶)، اثر نوئل کاورد شکل گرفته است که یکی از 10 نمایشنامه‌ی کوتاه مجموعه‌ی «امشب ساعت هشت‌‌و‌سی» بود. همه‌ی صحنه‌های این نمایشنامه در کافه‌ی یک ایستگاه قطار می‌گذرد، اما در اقتباس سینمایی علاوه بر اضافه‌شدن بعضی از صحنه‌ها و لوکیشن‌ها، از ابهام بعضی از صحنه‌ها هم کاسته شده و لحن دراماتیک‌تری پیدا کرده‌اند؛ مثل صحنه‌ی حضور لورا در آپارتمان دکتر لین که در نمایشنامه تصمیم‌گیری درباره‌ی چگونگی وقوع اتفاقات به تماشاگر واگذار می‌شود ولی در فیلم، مالک آپارتمان از راه می‌رسد و دکتر هاروی بلافاصله لورا را از در آشپزخانه بیرون می‌فرستد.

«برخورد کوتاه» در سال ۱۹۴۶ جایزه‌ی بزرگ جشنواره‌ی فیلم کن را برای دیوید لین به ارمغان آورد. در جوایز اسکار، سلیا جانسن برای بازی در نقش لورا، نامزد جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر زن شد و دیوید لین علاوه بر کارگردانی، به‌عنوان یکی از فیلمنامه‌نویسان هم نامزد دریافت تندیس طلایی شد. در سال ۲۰۱۰ بود که نشریه‌ی گاردین فهرستی از «۲۵ فیلم عاشقانه‌ی برتر تاریخ سینما» را منتشر کرد و «برخورد کوتاه» را بالاتر از «کازابلانکا» در صدر فهرست قرار داد. پیش از این انستیتو فیلم انگلیس در سال ۱۹۹۹ این فیلم را در رتبه‌ی دوم از فهرست «صد فیلم برتر انگلیس» قرار داده بود و نشریه‌ی «توتال فیلم» هم در سال ۲۰۰۴ آن را در رتبه‌ی چهل‌و‌چهارم از فهرست بهترین فیلم‌های انگلیسی تاریخ سینما جای داده بود.