از فیل تا زرافه؛ آفریقا تنها پناهگاه حیوانات غول‌پیکر باقی‌مانده جهان
در حالی که قاره‌های دیگر میزبان گونه‌های کوچک‌تری هستند، آفریقا پناهگاه فیل‌ها، زرافه‌ها و اسب‌آبی‌های غول‌پیکر است. راز این تمرکز در تکامل هم‌زمان حیوانات و اجداد انسان نهفته است که بقای این گونه‌ها را تضمین کرد.
به گزارش هم‌میهن آنلاین و به نقل از ایسنا، بزرگ‌ترین حیوان زمینی، فیل آفریقایی است، اما چرا این حیوان و بسیاری از گونه‌های بزرگ دیگر تنها در آفریقا زندگی می‌کنند؟
فرادید نوشت:
در حالی که اروپا و آمریکای شمالی میزبان خرس‌ها و گرگ‌ها هستند، اما فاقد گونه‌های بزرگ‌تری هستند که در آفریقا آزادانه زندگی می‌کنند. حتی آسیا و اقیانوسیه با جانوران کیسه‌دار عجیب و غریب خود، نمی‌توانند از دید اندازه و حجم با بزرگ‌ترین حیوانات زمینی جهان رقابت کنند. اما چرا آفریقا این همه حیوان غول‌آسا دارد؟ بیایید دقیق‌تر بررسی کنیم!
آفریقا میزبان بزرگ‌ترین حیوان زمینی زنده یعنی فیل آفریقایی، بزرگ‌ترین پرنده یعنی شترمرغ و بزرگ‌ترین نخستی‌سان یعنی گوریل شرقی است. همچنین بلندترین حیوان زمینی، زرافه و همچنین کرگدن و اسب‌آبی که هر دو وزنی بیش از یک تن دارند، در آفریقا یافت می‌شوند. با این حال، وقتی تاریخ طولانی حیات موجودات زمین را در نظر می‌گیریم، این‌ها افتخارات نسبتاً جدیدی هستند.
یکی از بزرگ‌ترین حیوانات زمینی که تاکنون زیسته، اگر نه بزرگ‌ترین، پاتاگوتیتان مایوروم است؛ یک سوسمارپای عظیم که حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش در منطقه‌ای که اکنون آرژانتین است زندگی می‌کرد. بزرگ‌ترین پرندگان جهان نیز مرغ‌های فیلی بسیار عظیم در ماداگاسکار بودند که حدود ۱۰۰۰ سال پیش منقرض شدند.
چرا آفریقا میزبان همه این غول‌های مدرن شده است؟ خوب، آفریقا، هرچند تحت تأثیر انقراض‌های گسترده بزرگ‌زیاگان قرار گرفت، اما میزان مرگ و میر آن به اندازه دیگر نقاط جهان نبود. با ظهور انسان خردمند در اواخر دوره چهارم زمین‌شناسی، انسان‌ها شروع به از بین بردن شمار زیادی از بزرگ‌زیاگان در سراسر جهان کردند. با این حال، بزرگ‌زیاگان آفریقا هم‌زمان با اجداد اولیه انسان تکامل یافتند و این شاید همه تفاوت را ایجاد کرده باشد.
مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۴ منتشر شد نشان داد حیوانات دیرین‌حاره‌ای (مناطق حاره‌ای آفریقا، آسیا و اقیانوسیه) نرخ انقراض کمتری نسبت به بزرگ‌زیاگان سایر مناطق داشته‌اند. گونه‌های دیگر که ارتباط نزدیکی با این گونه‌های دیرین‌حاره‌ای داشتند هم نرخ انقراض کمتری داشتند. با این حال، گونه‌هایی که در جزایر زندگی می‌کردند، گونه‌های بزرگ‌جثه و گونه‌های پاصاف، همگی با گسترش انسان‌های اولیه از آفریقا نرخ انقراض بسیار بالاتری داشتند.
نویسندگان توضیح می‌دهند:
«انقراض‌های قدیمی که توسط هومینین‌ها در دیرین‌حاره رخ داده (پیش از پلیستوسین پسین) ممکن است گونه‌هایی با ویژگی‌های آسیب‌پذیر را حذف کرده و سبب شده باشد گونه‌های دیرین‌حاره و بستگان غیردیرین‌حاره‌ی آن‌ها نسبت به اثرات انسانی بعدی مقاوم‌تر شوند.»
هم‌تکاملی انسان و بزرگ‌زیاگان آفریقا به نفع حیوانات عمل کرد، آن‌ها را نسبت به انسان‌های اولیه محتاط‌تر کرد و آن‌ها بهتر توانستند از مسیر آن‌ها دوری کنند و به این ترتیب تکامل یافتند تا به گونه‌هایی تبدیل شوند که امروزه هنوز زنده مانده‌اند.
