عراقچی از پالس‌های جدید آمریکا خبر داد، خرازی از استقبال مشروط گفت/احتمال از سرگیری مذاکرات
تهران در روزی که گذشت، میزبان کنفرانس بین‌المللی «حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع» بود؛ رویدادی که در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد و با حضور سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه همراه بود. عراقچی علاوه بر سخنرانی در افتتاحیه و یکی از پنل‌های تخصصی، در حاشیه کنفرانس نیز جلسه پرسش و پاسخی با خبرنگاران داشت.
تهران در روزی که گذشت، میزبان کنفرانس بین‌المللی «حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع» بود؛ رویدادی که در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد و با حضور سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه همراه بود. عراقچی علاوه بر سخنرانی در افتتاحیه و یکی از پنل‌های تخصصی، در حاشیه کنفرانس نیز جلسه پرسش و پاسخی با خبرنگاران داشت.
درخواست مجدد مذاکره از ایران
عراقچی در بخش ابتدایی صحبت‌های خود در پنلی که محمدکاظم سجادپور، دیپلمات پیشین و استاد روابط بین‌الملل دانشکده وزارت خارجه اجرای آن را بر عهده داشت، با اشاره به اینکه اهداف آمریکا و اسرائیل از حمله به ایران محقق نشد، گفت: «آنها به هیچ‌یک از اهداف‌شان نرسیدند، بلکه با شکست مواجه شدند. اگر هدف آنها از میان بردن برنامه هسته‌ای ایران بود، این امر محقق نشد. من بارها گفته‌ام؛ تاسیسات ممکن است تخریب شده و از بین برود، اما تکنولوژی با بمباران هوایی از میان نمی‌رود و از آن مهم‌تر، اراده ملت‌ها با بمباران هوایی از بین نمی‌رود. تاسیسات ما تخریب شد اما تکنولوژی ما پابرجاست و اراده ما حتی محکم‌تر شده است. اکنون نیز درخواست برای مذاکره مجدداً آغاز شده و این طبیعی است؛ زیرا به آنچه در مورد برنامه هسته‌ای ایران از طریق حمله نظامی می‌خواستند برسند، نرسیدند و این همان حرفی بود که ما بارها گفته بودیم؛ موضوع هسته‌ای ایران راه‌حل نظامی ندارد. آن را امتحان کردند و متوجه شدند که این راه‌حل، راه‌حل درستی نیست.»
او ادامه داد: «این‌گونه نیست که چیزی را که در جنگ به آن نرسیده‌ای، بتوانی در مذاکره به دست بیاوری و خواسته‌های خودت را تحمیل کنی. اولین قدم در دیپلماسی و مذاکره این است که بپذیریم مذاکره با دیکته‌کردن و زورگفتن تفاوت دارد. در مذاکره، دادوستد و منافع متقابل مطرح است. این‌گونه نیست که یک طرف بتواند به هر آنچه می‌خواهد برسد. مذاکره و دیپلماسی باید مبنای معقول و منطقی داشته باشد و با جدیت صورت گیرد. اگر چنین شرایطی برای مذاکره فراهم شود، جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده که همواره برای مذاکره آماده است. ما هیچ‌وقت میز مذاکره را ترک نکرده‌ایم؛ همیشه طرف‌های مقابل ما بودند که به میز مذاکره خیانت کردند. هم در توافق برجام سال ۲۰۱۵، جمهوری اسلامی ایران با حُسن‌نیت مذاکره کرد، با حُسن‌نیت توافق کرد و با حُسن‌نیت اجرا کرد. اما آمریکا بدون هیچ دلیلی، درحالی‌که ایران به‌طور کامل به تعهدات خود پایبند بود، بدون هیچ دلیلی از توافق خارج شد و به دیپلماسی خیانت کرد؛ به توافقی که محصول دیپلماسی بود و همه دنیا آن را در سال ۲۰۱۵ جشن گرفته بودند. این بار نیز این خیانت به شکل بدتری و با حمله به ایران بروز کرد. این ایران نبود که از دیپلماسی فرار کرده باشد؛ این آمریکا و کشورهای غربی بودند که همواره به دنبال تحمیل تمایلات خود در طول مذاکره بودند. به نظر من، دیپلماسی همچنان می‌تواند زنده باشد و همچنان راهکار نهایی برای حل‌وفصل اختلافات است، اما باید به معیارها و ضوابط و اصول آن پایبند بود.»
تعیین دوباره چارچوب‌های تهران
عراقچی در پرسش و پاسخ با خبرنگاران، بیشتر به موضوع تعیین چارچوب‌های تهران برای گفت‌وگو پرداخت. او در این اظهارات بار دیگر بر اینکه ایران هیچ وقت میز مذاکره را ترک نکرده، تاکید کرد. وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا ایران برای مذاکره با ایالات متحده نقشه جدید دارد، گفت: «من نگفتم که یک پلن جدید داریم؛ صحبت من کاملاً روشن است. جمهوری اسلامی ایران همواره طرفدار دیپلماسی و مذاکره بوده، اما مذاکراتی که منصفانه، مبتنی بر راهبرد و بر اساس منافع متقابل باشد و عادلانه و شرافتمندانه برگزار شود. رویکرد فعلی دولت آمریکا به‌هیچ‌وجه نشان‌دهنده آمادگی برای مذاکره‌ای برابر و منصفانه به منظور دستیابی به منافع متقابل نیست. آنچه تاکنون از آمریکایی‌ها شاهد بوده‌ایم، در حقیقت تلاش برای دیکته کردن خواسته‌های کاملاً حداکثری و زیاده‌خواهانه بوده است. در مقابل چنین خواسته‌هایی، ما هیچ فرصتی برای گفت‌وگو نمی‌بینیم. با این حال، ایران همواره آماده گفت‌وگو بوده، هست و خواهد بود ولی هرگز در مذاکراتی که ماهیت آن دیکته‌ای باشد شرکت نخواهد کرد.»
استقبال مشروط خرازی از مذاکره با آمریکا
کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز در حاشیه حضورش در این کنفرانس، در پاسخ به سؤالی درباره ادعای آمریکایی‌ها در خصوص تمایل‌شان برای مذاکره با ایران، گفت: «ما نشانه‌ای از اینکه تحولی در دیدگاه آقای ترامپ رخ داده باشد مشاهده نمی‌کنیم.اگر به این دیدگاه برسند که باید تعامل مثبت و مبتنی بر اصول مذاکره واقعی داشته باشند، ما هم استقبال می‌کنیم اما هنوز آثاری ندیده‌ایم. اگر رویکرد مثبتی داشته باشند و حاضر باشند بر اساس احترام متقابل و اصل برابری مذاکره کنند، ما هم از مذاکره استقبال می‌کنیم.به‌خصوص اینکه ابتدا باید پاسخ این سؤال را در اولین جلسه بدهند که چرا چنین تجاوزی را علیه ایران انجام دادند وقتی که مبنای قانونی نداشت؟ طبیعتاً وقتی نتوانند این حرکت را توجیه کنند، عواقب آن را هم باید بپذیرند.»
اظهارات مذاکراتی و هسته‌ای معاونین عراقچی
سه معاون وزیر خارجه در این کنفرانس حضور داشتند و درباره گمانه‌زنی‌ها راجع به شکل‌گیری مذاکرات، تبادل پیام میان دو طرف و تحرکات طرف‌های غربی در آژانس علیه ایران صحبت کردند.
سعید خطیب‌زاده، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه گفت: «درحالی‌که طرف مقابل تمامی سلاح‌های نظامی خود را علیه کشورهای دیگر به کار گرفته، تمام منابع خود را مسلح کرده و آرایش تهدید برای کشورهای دیگر می‌گیرد، این یک مذاکره بی‌طرفانه نیست. لذا آنچه اتفاق می‌افتد همواره توجه و دقت به نیات و اقدامات طرف مقابل است. اگر روزی قرار باشد در چارچوب شرایطی که گفته شده مذاکره با ایالات متحده اتفاق بیفتد، قطعاً یک مذاکره مسلح است. مذاکره مسلح مذاکره‌ای است که ما در آن به طرف مقابل نه‌تنها هیچ اعتمادی نداریم، بلکه بیش از آن آمادگی این را داریم که در مقابل فریب‌های طرف مقابل اقدامات موثری انجام دهیم.»
اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز اظهار داشت: «اساساً توافق با دیکته‌کردن همخوانی ندارد؛ توافق را نمی‌توان دیکته کرد، بلکه باید مذاکره و تفاهم کرد. در مورد صحبت‌هایی که درباره ردوبدل شدن پیام‌ها مطرح می‌شود، باید گفت این امر جدیدی نیست؛ همیشه در چنین وضعیت‌هایی برخی کشورها چه در منطقه و چه خارج از منطقه تلاش می‌کنند برای جلوگیری از تشدید تنش ایده‌هایی مطرح کنند و کمک‌هایی ارائه دهند. اما اینکه این پیام‌رسانی‌ها در راستای شکل‌گیری یک مذاکره معنادار باشد، ما اکنون در آن مرحله نیستیم. جمهوری اسلامی ایران نیازی به گفتن ندارد؛ بارها نشان داده که همیشه از گفت‌وگو و دیپلماسی هم برای حفظ منافع ملت ایران و هم برای حفظ صلح و ثبات در منطقه استفاده کرده است. ما هرگز ترسی از گفت‌وگو و مذاکره نداشتیم. کسانی از مذاکره گریزان‌اند که منطق ضعیفی دارند یا اصلاً منطق ندارند.»
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی نیز درباره طرح قطعنامه جدید در آژانس علیه ایران گفت: «امیدوارم عقلانیت نشان داده و قطعنامه را به صورت رسمی مطرح نکنند اما اگر این کار را هم انجام دادند قطعاً ایران هم یک بازنگری‌های اساسی را در سیاست‌های خود انجام خواهد داد، نه به خاطر اینکه گفته شود این قطعنامه آثار مهمی بر ایران خواهد داشت، نه این قطعنامه کوچکترین اثری در حوزه اعمال فشار بر ایران نخواهد داشت. اما از جنبه پیامی که صادر خواهد کرد این نشان‌دهنده این است که برای آنها تعامل و همکاری مهم نیست و از این جهت ایران هم محق است که بتواند سیاست‌های خود را در رابطه با این سازمان‌های بین‌المللی و تعهدات بین‌المللی بازنگری انجام دهد.»
میزی که منفجر شد
عراقچی در اولین بخش صحبت‌های خود در پنل این کنفرانس،گفت: «من معتقدم حمله نظامی اخیر به ایران که در حقیقت به‌نوعی حمله به دیپلماسی نیز بود، اولین موشکی که از سوی آمریکا و اسرائیل شلیک شد به میز مذاکرات ایران و آمریکا برخورد کرد. از یک سو چنین وضعیتی داشت، اما از سوی دیگر همین جنگ نشان داد که هیچ راهی جز دیپلماسی وجود ندارد.» ایران و آمریکا فروردین امسال با میانجی‌گری عمان پای میز مذاکره رفتند و پنج دور گفت‌وگوی غیرمستقیم در مسقط و رم برگزار کردند. درحالی‌که دور ششم این گفت‌وگوها برای روز یکشنبه ۲۵ خرداد برنامه‌ریزی شده بود، ایران در بامداد ۲۳ خرداد مورد حمله قرار گرفت و جنگ ۱۲ روزه آغاز شد. جنگی که با بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران با دخالت مستقیم آمریکا، شلیک موشک به پایگاه العدید در قطر (تاسیسات مورد استفاده آمریکا) و در نهایت درخواست آتش‌بس از سوی طرف‌های مقابل به پایان رسید. از آن زمان پیام‌هایی به صورت مستقیم یا از سوی واسطه‌ها میان دو طرف رد و بدل شده اما هنوز چشم‌انداز مشخصی برای حل موضوع وجود ندارد.
