یک طرح امنیتی دیگر/بررسی تصویب طرح مقابله با نفوذ سرویس های اطلاعاتی یا دولتها و نهادهای بیگانه در کشور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
«وقتی ساعت و محل دقیق جلسه نصفشب را میدانند یعنی تا پشت دیوارشان آمده است.» پربیراه نیست اگر بگوییم این مهمترین نگرانی در تحلیل جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل است که ۵ شهریور محسن رفیقدوست آن را بیان کرده است.
«وقتی ساعت و محل دقیق جلسه نصفشب را میدانند یعنی تا پشت دیوارشان آمده است.» پربیراه نیست اگر بگوییم این مهمترین نگرانی در تحلیل جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل است که 5 شهریور محسن رفیقدوست آن را بیان کرده است. او درباره پیشرفت لایههای نفوذ معتقد است که «بالاخره تا آنجا که توانستند اماکن و زمانها را در اختیار دشمن قرار دادند.»
«نفوذ» پدیدهایست که در جنگ 12 روزه بین ایران و اسرائیل بیش از پیش خودنمایی کرد. بودند افرادی که غافلگیری ابتدای این جنگ را به نفوذ گره زدند. محمد سرافراز، رئیس پیشین صداوسیما و عضو شورایعالی فضای مجازی به این مهم اشاره کرده است: «نفوذی اعظم در کشور وجود دارد و بدون یک نفوذی در سطوح بالای امنیتی کشور امکان نداشت این اتفاقات بیفتد. موساد این جنگ را رهبری میکرد. در همان ساعتهای اولیه بزرگترین ضربات را از داخل کشور خوردیم، نه اینکه هواپیما از اسرائیل بلند شود و بیاید در اینجا [اهداف] را بزند.
نیروهایی بودند که در داخل کشور آموزش دیده بودند و کماندو بودند و حضور داشتند و آمدند از طریق پهپادها و موشکهایی که در داخل کشور وجود داشت سران سپاه را ترور کردند و تمام رادارهای کشور را از بین بردند. کسانی که با نسبت دادن درز اطلاعات به واتساپ، درباره نفوذ آدرس غلط دادند، باید پاسخگو باشند و باید سراغ همینها میرفتند.
اگر بخواهد نفوذی در این حکومت صورت بگیرد از طریق همین نهادهای امنیتی و همینهایی است که پرچم شعارهای تند حزباللهی را در دست میگیرند و خودشان را به نظام حکمرانی نزدیک میکنند.» (30 مرداد/ انتخاب) بنابراین نفوذ علاوه بر افرادی که در کشور آموزش داده بودند از طریق تلفنهای همراه نیز رخ داده بود که ماجرای «پیجرها» را در ذهن متبادر میکرد. شاید این نفوذ به امسال و سال گذشته برنمیگردد. احتمالاً سالهای متمادی افرادی با آن سوی مرزها ارتباط داشته و تعلیم دیده بودند که توانستند به راحتی ریزپرندهها را به پرواز درآورده و هدفهای خود را منهدم کنند.
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز از ضعف در زمینه نفوذ دشمن خبر داده است. او در تشریح این موضوع تاکید کرده است: «مسئله نفوذ دشمن در داخل ایران موضوعی جدی است. ما ضعفهایی داشتیم که رنجآور است، یعنی در یک قسمتهایی بودند! ولی قدرتهایی هم داشتیم و باید بخشهای تاثیرگذار آن را ببینیم. من نمیگویم غرور پیدا کنیم. هم ما و هم دشمن دنبال شیوههای جدید میرویم، اما دستاورد هم کم نداشتیم. عزیزان مهمی را از دست دادیم ولی ملت ایران چهره جدیدی از خود نشان دادند.» (برنامه «تهران، تلآویو» 26 مرداد)
مجلس هم در این مورد نخواست که از قافله عقب بماند. به همین دلیل پس از جنگ علاوه بر تصویب قانون «تشدید مجازات جاسوسی و همکاری با رژیم صهیونیستی و کشورهای متخاصم علیه امنیت و منافع ملی» طرحی را بررسی کرد به نام «طرح مقابله با نفوذ سرویس های اطلاعاتی یا دولتها و نهادهای بیگانه در کشور». بخشهایی از این طرح طی دو هفته گذشته در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بررسی و تصویب شده است.
طرح مقابله با نفوذ در کمیسیون امنیت ملی
ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و نماینده شیراز و زرقان دوشنبه ۱۲ آبان در جمع خبرنگاران از تصویب بخشی از طرح مقابله با نفوذ در نشست اخیر این کمیسیون خبر داده و گفت: «در جلسه اخیر کمیسیون، بررسی و ارزیابی جزئیات طرح مقابله با نفوذ دشمنان در دستور کار اعضا قرار داشت و پس از بحث و تبادل نظر میان نمایندگان، تعدادی از مواد این طرح به تصویب رسید.
در این نشست، نمایندگانی از وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، معاونت قوانین مجلس و مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشتند و دیدگاههای کارشناسی خود را درخصوص ابعاد مختلف طرح ارائه کردند.»
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: «این طرح با هدف مقابله هوشمندانه با نفوذ دشمنان و ارتقای توان دفاعی و اطلاعاتی کشور تدوین شده و بررسی سایر مفاد آن در جلسات آتی کمیسیون ادامه خواهد داشت.
مقابله با نفوذ دشمنان نهتنها یک ضرورت امنیتی بلکه یک وظیفه ملی و انقلابی است که باید با همکاری نهادهای مختلف بهصورت جامع دنبال شود. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مسیر بررسی این طرح، نظرات دستگاههای ذیربط را بهصورت مستمر دریافت کرده و تلاش میکند مصوبه نهایی، کارآمد، دقیق و قابل اجرا باشد.»
خاستگاه نفوذ کجاست؟
در زمانهای هستیم که مرزهای سنتی میدان نبرد رنگ باخته و شکاف میان عرصههای نظامی، اطلاعاتی، فناورانه و اجتماعی فشردهتر شده است. در این شرایط «نفوذ» دیگر صرفاً به معنای حضور فیزیکی یا اقدامات آشکار دشمن در خاک یک کشور نیست.
با پیشرفت تکنولوژی نفوذ سایبری و هدفگیری سامانههای حیاتی نیز به میدان آمده است. حملات هماهنگشده به مراکز کنترل، اخلال در ارتباطات داخلی، و دستکاری در دادههای حسگری، موجب میشود که برخی واکنشها با تأخیر یا ناکارآمدی انجام شوند.
حوزههای سیاسی و اجتماعی علیه ساختار حاکم نیز از جمله حوزههایی است که نفوذپذیر هستند. حتی پیامدهای نظامی و فناورانه در این نبرد مرئی به دیپلماتیک نیز سرایت میکند. شاید بتوان گفت که تجربه جنگ دوازده روزه نشان داد که نفوذ در عصر حاضر یک پدیده چندبعدی است که نمیتوان آن را با پاسخهای تکوجهی درمان کرد.
اگرچه ابزارهای نفوذ روزبهروز پیچیدهتر میشوند، اما با طراحی راهبردهای یکپارچه و تقویت ظرفیتهای داخلی، میتوان زمینه اثرگذاری آنها را محدود ساخت و از بروز فجایع بزرگتر در آینده جلوگیری کرد. نفوذ چه از جنبه امنیتی و چه در جنبه اجتماعی و اقتصادی چالشی مستمر است نه یک رخداد گذرا.
قانون روی قانون یا مقابله با نفوذ؟
«مقابله هوشمندانه با نفوذ دشمنان و ارتقای توان دفاعی و اطلاعاتی کشور» که رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به آن اشاره کرده است، شاید یک ضرورت باشد اما این احتمال نیز درباره چنین قانونی وجود دارد که از همان دسته قوانینی است که با توجه به جو احساسی ایجادشده تدوین شده است. شاید نمایندگان مجلس با اصلاح برخی از قوانین گذشته میتوانستند از انباشت قانون روی قانون پرهیز کنند.
درست مانند قانون تشدید مجازات جاسوسی و همکاری با رژیم صهیونیستی و کشورهای متخاصم علیه امنیت و منافع ملی که قوانین نسبتاً کاملی داشت و بودند حقوقدانانی که از عدم ضرورت آن سخن گفتند اما نمایندگان مجلس در فضای پس از جنگ اقدام به تهیه و تصویب این قانون کردند. حال باید دید مقابله با نفوذ آیا نیاز به تدوین و تصویب قانون دارد یا نیازمند هوشمندی و ارتقای توان اطلاعاتی کشور و تمرکز نهادهای امنیتی و اطلاعاتی دارد؟
در همین راستا و در گفتوگو با احمد عجم نماینده شاهرود و میامی، احمد بخشایشاردستانی نماینده اردستان و محمدمهدی شهریاری نماینده بجنورد به بررسی بیشتر این موضوع پرداختیم.