توافق بر سر کمتر از برجام

مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و کارشناس امور بین‌الملل در واکنش به اظهارات رئیس دولت مبنی بر ترک دیپلماسی التماسی و تبدیل آن به دیپلماسی عزتمندانه به هم‌میهن گفت: «واژه‌ها در ایران امروز از معانی واقعی خود تهی شده‌اند. به این معنا که به هر ترتیب واژه‌ها را به کار می‌بریم، اما معنای آن از منظر واقع‌گرایانه خلاف آن را به نمایش می‎گذارد. هرگونه مذاکره‌ای در گذشته که احتمال دستیابی بیشتر به آن و هزینه‌های کمتری برای مردم و نظام حاکم بر ایران وجود داشت و به واسطه برخوردهای جناحی و اصطکاک‌های حزبی در گذشته، ممکن بود سازش محسوب شود.» او افزود: «زمانی ارتباط با عربستان تابو بود و قرار بود بینی عربستان به خاک مالیده شود و کشور امارات متحده عربی به‌عنوان اهداف نظامی مورد حمله قرار گیرند. تیتر رسانه‌های اصولگرای آن زمان هم ضبط شده و قابل دسترسی است. اما بدون آنکه تغییری در رفتار و یا حتی جهت‌گیری‌های این کشورها در منطقه مثل اسرائیل ایجاد شود. اکنون هر مسئله ایران و عربستان دیگر التماسی نیست، بلکه عزتمندانه است. حتی اگر وزیر امور خارجه عربستان به ایران بیاید و به هر دلیلی در جایی که عکس سردار سلیمانی وجود دارد، حاضر به مصاحبه نشود هم عزتمندانه است! چراکه وزیر امور خارجه عربستان از جناب رئیسی برای رفتن به عربستان دعوت به عمل آورده است. به هر تقدیر تفاوت بین واژه عزتمندانه و مفهومی به نام دیپلماسی التماسی سخت است.» مطهرنیا با بیان اینکه دولت بایدن دولت لرزانی در آمریکا است، تاکید کرد: «برجام مرده است و جنازه برجام را نه واشنگتن می‌پذیرد نه تهران. چراکه دولت بایدن متزلزل است. اگرچه در دو سال گذشته بهتر عمل کرده و از نظر اقتصادی به تثبیت دست یابد و در انتخابات شکست مفتضحانه را تحمل کند، اما بایدن به خوبی می‌داند سنای آمریکا و حتی کنگره آمریکا با اکثریت دموکرات هم پشتیبان خوبی برای ارتباط بایدن با ایران باشد. دولت بایدن ادبیات آرام و متینی درباره ایران به کار می‌برد، اما اقدامات سخت علیه ایران را ادامه می‌دهد. اگر مذاکره‌ای در پشت پرده انجام می‌شود که بی‌تردید در حال انجام است و از انعطاف بیش از گذشته به‌جای مقابله سرسختانه با دشمن مطرح می‌شود، نشانه نوعی قبول دیپلماسی صلح است. اما آنچه که در پشت پرده انجام می‌شود با توجه به سوابق موجود نمی‌تواند از پویایی و پایداری برخوردار باشد. آنچه که شاهدیم تلاش دولت آمریکا برای حل سخت با تهران است؛ من جمله مبادله زندانیان، کند کردن لبه تیز اصطکاک تهران و واشنگتن که موفق بودند. چراکه در گفتمان انقلابی در زمانی که رئیس دولت، تماماً حکومتی یکدست انجام شود و چیزی کمتر از برجام صورت گیرد، پیروزی آمریکاست. آمریکا هیچ‌وقت شرایط مشخص شده رسمی ایران را عملیاتی نکرده است و ایران انقلابی را به سمت دیپلماسی عزتمندانه کشانده‌ و گفتمان انقلابی که قرار بود ایادی استکبار را در منطقه با چالش جدی روبه‌رو کند، با فشارهای بین‌المللی به چیزی کمتر از برجام تن داده است و مذاکره غیرمستقیم با آمریکا در حال تبدیل شدن به مذاکره مستقیم است. کسی که نمی‌شد به آن اعتماد کرد، حالا آرام‌آرام به‌عنوان کشوری پذیرفته می‌شود که می‌شود با آن مذاکره کرد.»