نمی‏‌توان با سازوکارهای غیرقیمتی همه چیز را کنترل کرد

احمد جانجان، کارشناس اقتصادی می‌گوید اصلاحات دولت چهاردهم در حقیقت مشکلاتی است که از دولت‌های قبل به ارث رسیده است. او در گفت‌وگو با «هم‌میهن» گفته دولت باید این را متوجه شود که همیشه نمی‌توان با سازوکارهای غیرقیمتی همه چیز را کنترل کرد و از یک جایی بالاخره باید قیمت‌ها را اصلاح کرد. او معتقد است دولت اگر واقعیت‌ها را به مردم نگوید نمی‌تواند کاری را پیش ببرد.

‌رئیس‌جمهور از اصلاحات ضروری در اقتصاد گفتند، به نظر شما این اصلاحات کدامند؟

اصلاحاتی که دولت چهاردهم باید انجام دهد، تمامی مشکلاتی است که دولت‌های قبل برای دولت‌های بعد به ارث گذشته‌اند و در حقیقت زیر فرش گذاشته بودند اما دیگر فرش جایی برای پنهان کردن آن ندارد. مثلاً در بحث انرژی برق حدود ۲۰ هزارمگاوات کسری برق داریم که البته خوشبختانه یا بدبختانه بسیاری از کارخانه‌های ما زیر ظرفیت واقعی خود کار می‌کنند وگرنه کسری برق خیلی بیشتر هم می‌شد.

جالب آنکه دولت برق را حدود ۴ هزار تومان به ازای هر کیلو وات تولید می‌کند اما آن را ۲۰۰ تومان می‌فروشد یعنی ۹۸ درصد زیر بهای تمام‌شده؛ معلوم است که چنین کسب و کاری چه زیانی به دولت می‌زند. یا در مورد قاچاق سوخت در مرزها گویی دولت علاوه بر ۸۵ میلیون مردم ایران به حدود ۱۸۰ میلیون نفر دیگر نیز در طول مرزهای کشور یارانه می‌دهد.

دولت باید این را متوجه شود که همیشه نمی‌توان با سازوکارهای غیرقیمتی همه چیز را کنترل کرد و از یک جایی بالاخره باید قیمت‌ها را اصلاح کرد. آب، گاز، بنزین و دیگر انرژی‌ها نیز به همین صورت در حال هدررفتن است و کشور را با ناترازی‌های زیادی مواجه کرده است و دولت باید سازوکارهای قیمت را فعال کند. با این اوصاف اصلاحات اقتصادی بسیار ضروری است.

همه بحران‌های دولت‌های قبل باید تعیین‌تکلیف شوند؛ بحران‌هایی که به دولت‌ها به این دلیل به دولت بعد پاس دادند که چون دلار و ذخایر ارزی وجود داشت، حال که دیگر ذخیره ارزی نداریم دولت چهاردهم باید اصلاحات اقتصادی را شروع کند.

‌دولت چگونه می‌تواند بستر امن برای فعالیت‌های اقتصادی ایجاد کند؟

بستر امن یعنی با کار کارشناسی پیش برویم و مثلاً مانند اردیبهشت سال ۱۴۰۲ نشود که مصوبه نرخ خوراک پتروشیمی  را در کشوی میز نگه داشت و باعث شد بازار به‌هم بریزد و هزاران میلیارد تومان به مردم و هزاران میلیارد دلار به دولت و صندوق‌های بازنشستگی ضربه بزنیم. بستر امن یعنی شب بخوابیم و صبح قانونی بگذاریم و همه تجار و بازرگانان را غافلگیر کند. 

‌مردم را چگونه باید همراه دولت کرد؟

دولت اگر واقعیت را به مردم نگوید نمی‌تواند کاری را پیش ببرد. در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد قیمت بنزین تقریباً هفت برابر شد و در دولت حسن روحانی نیز بنزین گران شد پس باید به مردم تفهیم شود که شرایط اقتصادی کشور به چه صورت است. مباحث کارشناسی باید در رسانه‌ها و رادیو و تلویزیون شکل بگیرد، در دوره آقای احمدی‌نژاد هر شبکه تلویزیونی را که نگاه می‌کردیم درباره هدفمندی یارانه‌ها و سهمیه‌بندی سوخت حرف می‌زدند و اکنون نیز به چنین شرایطی نیاز داریم تا مردم بفهمند داستان از چه قرار است. متاسفانه بحران‌ها در کشور خیلی بزرگ شده و اگر مردم ندانند دولت چه می‌کند قطعاً همراهی نخواهند کرد.