واکنش مثبت بورس به کم‌رنگ شدن سایه جنگ

عمده علت چنین واکنشی از سوی بازار سهام افزایش نرخ بازارهای پایه یعنی دلار، طلا و اقلام اساسی بوده است زیرا وقتی نرخ این بازارها بالا می‌رود، بازار ریسک‌پذیر سهام به سرعت واکنش نشان می‌دهد.

از طرفی در روزهایی که احتمال جنگ وجود داشت، بی‌اطمینانی از وضعیت پیش‌رو باعث شد که شاخص سهام روند نزولی به خود بگیرد. البته وضعیت نابسامان فقط در حوزه بورس ایجاد نشد و نرخ ارز و طلا نیز افزایش یافت. بورس نیز، هم متأثر از شرایط جنگی و هم در نسبت با تلاطم‌های دیگر بازارها واکنش نشان داد و کاهشی شد.

بالارفتن شاخص‌های بورس با کم‌رنگ‌شدن سایه جنگ

حالا اما در روز شنبه شاهد افزایش چشم‌گیر شاخص‌ها در بازار سرمایه‌ هستیم و به نظر می‌رسد با کمرنگ‌شدن سایه جنگ از سر کشور بازار سهام نسبتاً به شرایط پیش از بحران‌های اخیر بازگشته است و شاخص‌ها جان تازه‌ای به خود گرفته‌اند و روندشان صعودی شده است؛ به نحوی که شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز با ۷۷ هزار و ۶۴۳ واحد افزایش در ارتفاع ۲ میلیون و ۲۸۵ هزار و ۸۵۷ واحدی قرار گرفت و شاخص هم‌وزن در روز گذشته با ۲۱ هزار و ۴۵۵ واحد افزایش به ۷۴۵ هزار و ۲۱ واحد و شاخص قیمت با ۱۲ هزار و ۲۱ واحد افزایش به ۴۱۷ هزار و ۴۱۵ واحد رسید و  در بازار سهام شنبه قریب به ۱۲ میلیارد و ۱۴۸ میلیون سهم و اوراق مالی به ارزش ۷۶ هزار میلیارد ریال با انجام ۳۹۳ هزار معامله دادوستد شد و شاخص بورس در روز گذشته نزدیک به 2میلیون و سیصد هزار واحد رسید که حالا باید دید آیا این شاخص به عدد سال قبل یعنی 2میلیون و 500هزار برمی‌گردد یا خیر؟

و حتی انتظار برخی کارشناسان مبنی بر رسیدن به 3میلیون واحد را تأمین می‌کند یا نه؟ البته کاهش یا افزایش شاخص‌ها تک‌عاملی نیست و صرفاً محدود به رفع نسبی عوامل اضطراب‌زا بر بازار نمی‌شود و عوامل دیگری اعم از معاملات حقوقی‌ها، اخبار منتشرشده، انتظار تورمی سهامداران، پتانسیل سودآوری شرکت‌ها و صنایع مختلف بورسی، میزان نقدینگی کشور، وضعیت بازارهای موازی اقتصادی مثل بازار سکه و طلا و همچنین بازار دلار، خودرو و سایر بازارها، میزان امیدواری به آینده بورسی، سطح دانش معامله‌گران از بورس و روند انجام معاملات و مواردی اینچنینی در تعیین عدد شاخص کل بازار بورس مؤثرند  که در این مقطع رفع نسبی یک منازعه منطقه‌ای بر بازگشت وضعیت بازار سرمایه به حالت عادی تأثیرگذار بوده است.

شرایط  تازه در حالی است که پیش از این و بعد از حمله ایران به اسرائیل، شاخص بازار سرمایه روندی کاهش را تجربه کرد تا حدی که سازمان بورس با تشکیل جلسه اضطراری دامنه نوسان در بازار سرمایه را به یک درصد کاهش داد و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران به ۱۱ هزار و ۱۹۳ واحد کاهش پیدا کرد و به رقم دو میلیون و ۱۹۶ هزار و ۷۷۶ واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز با افت ۲۶۷۷ واحد در عدد ۷۲۳ هزار و ۵۳۹ واحد ایستاد.

افزایش شاخص بورس فقط به مسائل دیپلماتیک ربط نداشت

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، درباره این موضوع به «هم‌میهن» گفت: «همه بازارهای سرمایه تحت تأثیر مسائل ژئوپلیتیک قرار دارند اما فضای کسب‌وکار در بازار سرمایه مقایسه‌ای است؛ به این معنی که اگر برای مثال بازار طلا یا ارز دچار نوسان شود، بازار سرمایه هم همین حالت را پیدا می‌کند اما یک فرقی میان بازار سرمایه با دیگر بازارها وجود دارد و آن قدرت نقدشوندگی است.

واقعیت این است که هنوز ابهاماتی درباره مناقشات اخیر میان ایران و اسرائیل وجود دارد و اگر همه دلیل مربوط به سیاست می‌شد، نباید شاهد مثبت شدن شاخص‌ها می‌بودیم اما ظرفیت رشد سرمایه در قدرت نقدشوندگی‌اش است که دیگر بازارها به این اندازه ندارند. سودآوری شرکت‌ها لزوماً مبنای وضعیت بازار سهام نیست و در سال 99 هم دیدیم که کوچک‌ترین مبنا، سود شرکت‌ها بود. در بازار سرمایه، تمرکز بر سرمایه است».

او در پاسخ به این پرسش که تغییر و تحولات در مدیریت بورس تا چه حد بر افزایش شاخص‌ها مؤثر بوده است، بیان کرد: «من کمترین نقش را برای این فاکتور که قائلم. نمی‌خواهم کلمه ناکارآمد را به کار ببرم اما به هر حال مدیریت دوسال‌ونیم گذشته و مدیریت فعلی بورس صرفاً در حکم ناظم یک مدرسه است که فقط می‌خواهد نظمی برقرار باشد و به نوعی به سهام‌داران می‌گوید شما ساکت باشید، من می‌روم حق‌تان را می‌گیرم! چرا سازمان بورس مانع از رسیدن اطلاعات غلط به سهامداران نمی‌شود؟ چرا وقتی بهره بانکی افزایش یافت، کوچک‌ترین واکنشی را از سمت مدیریت ندیدیم؟ اینها و مسائل بسیاری دیگر نشان می‌دهد که مشکلات زیادی در حوزه مدیریت وجود دارد».

این کارشناس بورس درباره اینکه با نزدیک‌شدن به مجامع عمومی سالیانه آیا تغییراتی در شاخص‌ها شاهد خواهیم بود یا خیر؟ مطرح  کرد: «معمولاً در تیرماه با تراکم مجامع روبه‌رو هستیم. من فکر می‌کنم تا به تدریج  شاخص بورس به 3 تا 3ونیم میلیون واحد برسد اما مسئله این است که دولت، مجلس و خود سازمان بورس گاهی اجازه نمی‌دهند بازار سرمایه راه خود را برود. از سوی دیگر دولت برای مهار تورم از شاخص بورس استفاده می‌کند. یعنی اطلاعات غیرواقعی می‌دهد. تناسب‌نداشتن رشد نقدینگی و رشد اقتصادی، تورم ایجاد می‌کند. می‌گویند رشد داریم اما از رشد نقدیندگی سخن نمی‌گویند و در اینجا برای ارائه عدد رشد از بورس هم استفاده می‌کنند».

آقابزرگی در پایان در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا شاخص بورس می‌تواند به عدد 3میلیون واحد برسد یا خیر؟ گفت: «حتماً خواهد رسید زیرا براساس ارزش دلاری هم در نظر بگیریم به این میزان خواهد رسید».