احتمال مذاکره دولت لبنان با اسرائیل/آیا حزبالله لبنان موفق خواهد شد مانع سازش دولت لبنان با اسرائیل شود؟
جوزف عون، رئیس‌جمهوری لبنان هفته گذشته اعلام کرد که لبنان گزینه دیگری ندارد جز اینکه به مذاکره با اسرائیل روی آورد.
جوزف عون، رئیس‌جمهوری لبنان هفته گذشته اعلام کرد که لبنان گزینه دیگری ندارد جز اینکه به مذاکره با اسرائیل روی آورد. او در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که «زبان مذاکره خیلی مهمتر از زبان جنگ است و ما قبلاً دیده‌ایم که جنگ چه بر سر ما آورده است». سخنان عون موجب درگرفتن بحث‌های داخلی در میان احزاب سیاسی لبنان شد و این بحث‌ها بیشتر حول و حوش موضوع مذاکره احتمالی با اسرائیل بود.
این سناریو برای مدت‌ها تابویی در عرصه سیاسی لبنان بوده است. اسرائیل و لبنان هیچ رابطه دیپلماتیکی با یکدیگر ندارند و به لحاظ فنی از سال 1948 تاکنون در وضعیت جنگی به سر می‌برند. هرچند درگیری‌های اخیر بین دو طرف رخ داده اما این درگیری بیشتر درگیری میان اسرائیل و حزبالله لبنان بوده و ارتش لبنان هیچ دخالتی در این درگیری نداشته است.
اگرچه عون در سخنانش اشاره‌ای به مذاکره مستقیم بین لبنان و اسرائیل نکرد اما این احتمال وجود دارد که لبنان در نهایت این مسیر را در پیش بگیرد. لبنان به واسطه پیامدهای درگیری میان حزبالله و اسرائیل در سال‌های 2023 تا 2024 تحت فشارهای فزاینده‌ای قرار گرفته است. این فشارها بیشتر از سوی اسرائیل و ایالات متحده بر این کشور وارد شده است تا این کشور را وادار کند مسیر سازش را در پیش بگیرد.
در حال حاضر فشار فزاینده‌ای بر حزبالله لبنان وارد میشود چراکه برخی گروه‌های سیاسی در لبنان این گروه را مسئول فشارهای واردشده به لبنان می‌دانند. اگرچه در قرارداد آتش‌بس که بین لبنان و اسرائیل امضا شد، بر خلع سلاح همه گروه‌های غیردولتی در لبنان تاکید شده و قرار بود که سلاح فقط در اختیار ارتش لبنان باشد، اما تا به این جای کار حزبالله لبنان در برابر همه فشارها برای خلع سلاح مقاومت کرده است. حزبالله معتقد است که توافق آتش‌بس برای خلع سلاح صرفاً محدود به منطقه جنوب رودخانه لیتانی میشود.
حزبالله اسرائیل را متهم کرده که بارها مفاد آتش‌بس را نقض کرده است. اسرائیل در یک‌سال اخیر بارها اهدافی مرتبط با حزبالله را هدف حملات هوایی خود قرار داده است. اسرائیل از دولت لبنان می‌خواهد روند خلع‌سلاح حزبالله را تسریع کند و تهدید کرده که در صورت سستی دولت لبنان، حملات بیشتری به این کشور صورت خواهد داد. اخیراً نیز حزبالله فشار دیپلماتیک و نظامی خود را بر دولت لبنان افزایش داده و حملاتی در خاک لبنان صورت داده است. به موازات اقدامات اسرائیل، دولت آمریکا نیز فشار دیپلماتیک زیادی بر دولت لبنان وارد می‌کند.
سخنان اخیر تام باراک فرستاده ویژه آمریکا درباره لبنان که در آن دولت لبنان را یک «دولت ورشکسته» نامید و همچنین سخنان مورگان اورتگاس، فرستاده خاورمیانه دولت آمریکا که اعلام کرد ارتش لبنان باید فوراً به تعهدات خود به طور کامل عمل کند، نشان‌دهنده تشدید فشار بر دولت لبنان است.
مذاکراتی که جوزف عون به آن اشاره کرده در صورت انجام شدن بر سر دو موضوع خواهد بود. نخست تعیین مرز بین لبنان و اسرائیل و دیگری انعقاد یک توافقنامه امنیتی بین لبنان و اسرائیل. مناقشه سرزمینی بر سر تعیین مرزها بین اسرائیل و لبنان هرگز از میان نرفته است. تا قبل از جنگ اخیر میان اسرائیل و حزبالله، انتظار می‌رفت که دولت حاکم در لبنان از طریق مذاکرات غیرمستقیم موضوع مناقشه ارضی با اسرائیل را حل و فصل کند.
چیزی شبیه به توافق مرزهای دریایی در سال 2022. اما این احتمال به واسطه حمله هفت اکتبر حماس به اسرائیل و درگیری بعد از آن، به حاشیه رفت. حالا برخی از احزاب مخالف حزبالله در لبنان مدام اعلام می‌کنند که مذاکرات مستقیم با اسرائیل برای حل این مسائل نیاز است.
برای مثال ماه گذشته، سامی جمیل، رهبر حزب کتائب که مخالف حزبالله است اعلام کرد مذاکرات مستقیم با اسرائیل ضروری است و چیزی که قبلاً غیرممکن بود حالا ممکن است. او افزود که ترجیح این است که این تصمیم به اجماع در دولت لبنان اتخاذ شود. یک نماینده دیگر در پارلمان لبنان نیز خواستار مذاکرات مستقیم با اسرائیل شده اما تاکید کرده که این مذاکرات باید مشروط به شرایطی باشد.
این مذاکرات در صورتی آغاز میشود که تهدیدی واضح برای حزبالله خواهد بود چراکه مسیر را برای برقراری نوعی صلح بین لبنان و اسرائیل باز می‌کند و به‌طور طبیعی حزبالله را نیز تضعیف خواهد کرد. حزبالله لبنان به سخنان اخیر جوزف عون واکنش نشان داده است. حزبالله در یک نامه سرگشاده تاکید کرده با خلع‌سلاح و مذاکره با اسرائیل مخالفت خواهد کرد، همچنین تاکید کرده که مقاومت دربرابر اشغالگری اسرائیل ستون ثابت سیاست‌های این گروه است.
به‌رغم همه این تنش‌های داخلی در لبنان به نظر می‌رسد تا اطلاع ثانوی ادامه یابد، این احتمال وجود دارد که مذاکرات میان دولت لبنان و اسرائیل، صرف‌نظر از موضع حزبالله رخ دهد. حزبالله تلاش می‌کند این مفهوم را در جامعه لبنان جا بیاندازد که مذاکرات مستقیم با اسرائیل امتیازدهی غیرقابل قبول به نیروی اشغالگر است. اما باید منتظر ماند و دید که افکار عمومی لبنان در این خصوص چه دیدگاهی دارند.
