اهداف روسیه از نقض حریم هوایی ناتو
اقدامات تحریک‌آمیز اخیر روسیه در حریم هوایی ناتو، بزرگترین تنش‌آفرینی میان این ائتلاف و مسکو از زمان جنگ سرد محسوب میشود.
اقدامات تحریک‌آمیز اخیر روسیه در حریم هوایی ناتو، بزرگترین تنش‌آفرینی میان این ائتلاف و مسکو از زمان جنگ سرد محسوب میشود. به نظر می‌رسد ولادیمیر پوتین با این کارها سه هدف اصلی را دنبال می‌کند. به نظر می‌رسد پوتین که پس از دیدارش با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در ماه آگوست جسورتر شده، فشارهای خود را بر اعضای اروپایی ناتو افزایش داده است. تنها در چند روز، ده‌ها پهپاد روسی وارد حریم هوایی لهستان شدند، جنگنده‌های روسی در آسمان استونی و بر فراز یک سکوی حفاری لهستان در دریای بالتیک پرواز کردند و پهپادهای مشکوک روسی، پروازهای فرودگاه‌های دانمارک و نروژ را متوقف کردند. ناتو و اتحادیه اروپا اکنون در حال تقویت پدافند هوایی خود در مرزهای شرقی هستند.
با این حال، به نظر می‌رسد پوتین از این اقدام نترسیده است. هدف او این است که با هزینه کم، شرارت به پا کند و اروپایی‌ها را که از حمایت قاطع آمریکا برخوردار نیستند، در مقابل گزینه‌های بد قرار دهد. البته این نفوذها و مانورهای هوایی خطرناک چیز جدیدی نیست. در مارس ۲۰۲۳، جنگنده‌های روسی یک پهپاد آمریکایی را بر فراز دریای سیاه سرنگون کردند.
از سال ۲۰۱۴ نیز، جنگنده‌های روسی همواره پروازهای ناامن و نزدیکی را بر فراز کشتی‌های ناتو انجام داده‌اند. با این حال، اقدامات اخیر روسیه پس از دیدار آلاسکا، از نظر گستردگی و شدت در دوران پس از جنگ سرد بی‌سابقه است. سرنگونی پهپادهای روسی بر فراز لهستان، اولین اتفاق از این نوع در تاریخ ۷۶ ساله ناتو بود. کرملین با این کار احتمالاً سه هدف اصلی را دنبال می‌کند:
ایجاد تفرقه: اولین واکنش ترامپ به نقض حریم هوایی لهستان این بود که «شاید یک اشتباه بوده است». این حرف با واکنش تند رهبران اروپایی مواجه شد. این اتفاقات، اختلاف‌نظر اعضای ناتو را بر سر چگونگی پاسخ، آشکار کرد. خود ترامپ پیشنهاد داد که اروپایی‌ها متجاوزان روسی را سرنگون کنند، اما نگفت که آیا آمریکا از آن‌ها حمایت خواهد کرد یا نه. این وضعیت باعث میشود حتی سرسخت‌ترین متحدان ناتو نیز در اتخاذ یک پاسخ قاطع تردید کنند.
نرسیدن به یک تصمیم واحد در میان ۳۲ کشور ناتو، یک پیروزی بزرگ برای پوتین خواهد بود و راه را برای اقدامات مخرب بعدی او هموار می‌کند. جمع‌آوری اطلاعات: هر نفوذ هوایی، ناتو را در تنگنا قرار می‌دهد. اگر هواپیماهای متجاوز را رهگیری کنند، این خطر وجود دارد که اطلاعات ارزشمندی درباره «زمان واکنش» و «رویه‌های درگیری» ناتو به دست روسیه بیفتد. اگر هم آن‌ها را نادیده بگیرند، روسیه را به نقض بیشتر حریم هوایی تشویق می‌کنند.
هر اطلاعاتی درباره سیستم فرماندهی و کنترل ناتو، توانایی خلبانان و قابلیت‌های پدافند هوایی، به برنامه‌ریزان نظامی روسیه کمک می‌کند تا تصویر واضح‌تری از توانایی‌ها و نقاط ضعف ناتو در یک درگیری احتمالی به دست آورند. تحمیل هزینه: پدافند هوایی یک بازی پرهزینه است. برای مثال، در یک شب، جنگنده‌های اف-۳۵ هلندی (که هزینه پرواز هر ساعت آن‌ها ۴۰ هزار یورو است) احتمالاً مجبور شدند از موشک‌هایی (به ارزش هر کدام ۴۰۰ هزار تا 1/7 میلیون یورو) برای سرنگون کردن پهپادهای «گران» روسی (به ارزش کمتر از ۵۰ هزار یورو) استفاده کنند. روسیه زمان و مکان حمله را انتخاب می‌کند، اما ناتو مجبور است در همه جا و در همه زمان‌ها آماده دفاع باشد. این عدم توازن باعث میشود که هزینه دفاع برای ناتو بسیار بیشتر از هزینه حمله برای روسیه باشد.
اگر اقدامات روسیه باعث شود ناتو تمام منابع خود را صرف پدافند هوایی کند، پول کمتری برای سلاح‌های تهاجمی دوربرد (که واقعاً روسیه را می‌ترساند) باقی می‌ماند. علاوه بر این، کرملین با نشان دادن این ضعف‌ها، امیدوار است که رهبران غربی تمایل کمتری برای ارسال سامانه‌های پدافندی کمیاب خود به اوکراین داشته باشند.
با کم شدن یا نبودن توانایی و رهبری سیاسی آمریکا در ناتو، این هزینه‌ها و مشکلات برای اروپایی‌ها بسیار بدتر میشود. بدون آمریکا، رسیدن به یک راهبرد مشترک برای مقابله با روسیه دشوارتر خواهد بود. اولین واکنش رهبران اروپایی درست بود: تقویت پدافند هوایی. شکاف‌های بزرگی در سیستم دفاعی ناتو، به‌ویژه علیه پهپادهای ارزان‌قیمت، وجود دارد. اما آن‌ها نباید قابلیت‌های تهاجمی را که واقعاً پوتین را نگران می‌کند، فراموش کنند.
