توافق با حفظ خصومت

به‌ندرت دیده شده که ولادیمیر پوتین برای استقبال از کسی به فرودگاه برود. اما آن پنج‌شنبه شب اول آگوست رئیس‌جمهور روسیه روی باند فرودگاه ونوکوو مسکو آمد تا با شهروندان روسی که تازه از زندان‌های کشورهای دیگر آزاد شده بودند، خوش و بش کند؛ صحنه‌ای از بزرگترین توافق تبادل زندانیان بین روسیه و غرب پس از جنگ سرد. روسیه، آمریکا و چند کشورهای غربی دیگر برای رسیدن به این توافق به صبر و خلاقیت نیاز داشتند و در نهایت هر دوطرف به خواسته‌های خود رسیدند. در این معامله، ۷ کشور از جمله آمریکا، اسلوونی، ترکیه، نروژ و آلمان شرکت داشتند.

برخی از کارشناسان این دسته از توافق‌ها را «دیپلماسی گروگان‌گیری» نام‌گذاری کرده‌اند که نشان‌دهنده روند روبه‌رشد کشورهایی است که اتباع خارجی را به‌دلایل سوال‌برانگیز زندانی می‌کنند و از آزادی احتمالی آنها به‌عنوان ابزار چانه‌زنی سیاسی برای دستیابی به اهداف دیگر استفاده می‌کنند. چه قوانین رسمی و چه غیررسمی این نوع مذاکرات حساس را هدایت می‌کند؟

لحظه سرنوشت‌ساز روز ۲۵ ژوئن اتفاق افتاد؛ زمانی که گروهی از افسران سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در جلسه‌ای محرمانه در پایتخت یکی از کشورهای خاورمیانه مقابل همتایان روس خود نشستند.

آمریکایی‌ها پیشنهادی را مطرح کردند: استرداد ۲۴ نفر از زندانیانی که در بازداشتگاه‌های روسیه، آمریکا و سراسر اروپا حبس شده‌اند؛ معامله‌ای بسیار بزرگتر و پیچیده‌تر از هر توافقی که قبلاً در نظر داشتند که درنهایت هم به مسکو و هم به کشورهای غربی دلایل بیشتری برای امضای آن می‌داد.

مذاکرات محرمانه بین آمریکا و روسیه برای تبادل زندانیان بیش از یک سال طول کشید؛ فرآیندی که چندین بار با عقب‌نشینی یکی از طرفین همراه بوده است. به گزارش آسوشیتدپرس، روسیه ۱۶ نفر را آزاد کرد؛ از جمله ایوان گرشکوویچ، خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال، پال ویلان، پیمانکار امنیتی آمریکایی و آلسو کورماشوا روزنامه‌نگار رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، شهروند دوتابعیتی آمریکایی-روسی که در ماه جولای به نشر اکاذیب درباره ارتش روسیه محکوم شده بود؛ اتهامی که خانواده و کارفرمایش رد کرده بودند.

اما به‌گفته مقامات آمریکایی، جلسه ماه ژوئن همه‌چیز را برای کشورهای غربی و دیگر افرادی که در روند این توافق مشارکت داشتند، تغییر داد.

پس از جلسه، افسران اطلاعاتی روسی این پیشنهاد را به مسکو برگرداندند و چند روز بعد مدیر سازمان سیا در گفت‌وگوی تلفنی با یکی از افسران ارشد اطلاعاتی روسیه در مورد ابعاد کلی تبادل گسترده زندانیان به‌توافق رسید. روز موعود، ۷ هواپیمای مختلف در آنکارا، پایتخت ترکیه به‌زمین نشستند و مسافران خود را مبادله کردند و دیپلماسی فشرده‌ای که تقریباً کاملاً دور از دید عموم انجام شد با موفقیت به‌پایان رسید.

جوش دادن این معامله منحصربه‌فرد که بین دشمنان دیرینه شکل گرفته، اکثراً برعهده ماموران سازمان‌های اطلاعاتی و گاهی هم پیام‌رسان‌هایی بود که پیام‌های محرمانه را به‌صورت دستی رد و بدل می‌کردند.

این معامله آزادی یک قاتل حرفه‌ای روسی، وادیم کراسیکوف را در پی داشت. او از سال ۲۰۱۹ به‌دلیل قتل یک مبارز سابق جدایی‌طلب چچنی در پارکی در برلین پایتخت آلمان زندانی شده بود. کراسیکوف باارزش‌ترین زندانی‌ای بود که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه می‌خواست آزاد شود. پوتین علناً از این قتل به‌عنوان اقدامی وطن‌پرستانه تقدیر کرده بود و سال‌ها اصرار داشت که کراسیکوف بخشی از هرگونه استردادی باشد.

این معامله حیرت‌انگیز، در پس‌زمینه ژئوپلیتیک جنگ خونین در اوکراین صورت گرفت؛ جایی که آمریکا تسلیحات مرگ‌بار را با هدف کشتار تعداد زیادی از سربازان روسی می‌فرستد.  

جو بایدن در لحظات کلیدی شخصاً در مذاکرات شرکت کرده بود. او صبح روز یکشنبه، ۲۱ جولای، با علائم کووید-۱۹ از ویلایش در ایالت دلوور با نخست‌وزیر اسلونی تلفنی تماس گرفت تا آخرین مفاد توافق مبادله زندانیان را قطعی کند و  کمتر از ۲ ساعت بعد، اعلام کرد که از رقابت ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ کناره‌گیری می‌کند.

بایدن روز آزادی زندانیان در سخنرانی کوتاه خود در کاخ سفید در کنار اعضای خانواده آنها گفت: «توافقی که این [تبادل] را امکان‌پذیر کرد شاهکاری از دیپلماسی و دوستی بود.» بایدن از متحدان آمریکا تشکر کرد و گفت: «آنها در کنار ما ایستادند، تصمیم‌های شجاعانه و جسورانه‌ای را گرفتند و زندانیانی را که در کشورهای دیگر نگه داشته می‌شدند، آزاد کردند.»

آغاز چانه‌زنی‌ها

در دسامبر ۲۰۲۲، مقامات کشور کوچک و اروپای مرکزی اسلوونی ۲ نفر را دستگیر کردند که در ابتدا به‌نظر می‌رسید تبعات چندانی نداشته باشد؛ زوجی که به‌عنوان مهاجران آرژانتینی به اسلوونی آمده بودند و با اسم‌های مستعار لادویگ گیچ و ماریا مایر زندگی بی‌سروصدایی را در انزوا در پایتخت اسلوونی می‌گذراندند.

آنطور که بعدها مشخص شد، این زوج از افسران اطلاعاتی پوششی روسی بودند و ماموریت‌شان کسب اطلاعات از دولت‌های خارجی برای روسیه بود.  

بازداشت این زوج در روند تبادل زندانیان امر مهمی به‌شمار می‌رفت. در آن زمان، آمریکا تلاش می‌کرد تا آزادی ویلان را تضمین کند، کسی که ۴ سال قبل به ‌اتهام جاسوسی دستگیر شده بود. اما هیچ گروگان روسی در زندان‌های آمریکا نبود که ارزش مبادله با ویلان را داشته باشد. با دستگیری این زوج در اسلوونی، مقامات آمریکایی موقعیتی برای چانه‌زنی پیدا کردند.

یک ماه بعد، در ژانویه ۲۰۲۳، مقامات سیا گفت‌وگوهای محرمانه‌ای را با افسران اطلاعاتی روسی آغاز کردند تا توافقی را پیشنهاد کنند: آزادی پال ویلان، افسر سابق نیروی دریایی که به‌اتهام جاسوسی به ۱۶ سال زندان در روسیه محکوم شده بود، در ازای زوجی که در اسلوونی دستگیر شدند. روس‌ها این پیشنهاد را رد کردند اما به‌صراحت گفتند در صورتی که آمریکا پیشنهاد بهتری دهد، تمایل دارند مذاکره کنند.

کانال گفت‌وگو برای آزادی گروگان‌ها از چند سال قبل باز شده بود؛ زمانی که بایدن و پوتین در نشستی در ژوئن ۲۰۲۱ در ژنو موافقت کردند تا سرویس‌های اطلاعاتی‌شان هر وقت نیاز بود درباره مسائل زندانیان با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

جیمز پی روبین، فرستاده ویژه وزارت خارجه و راجر دی کارستنز، مذاکره‌کننده ارشد گروگان‌ها در وزارت خارجه و یکی از جاماندگان از دولت ترامپ، پیشنهادی را طراحی کردند که «بزرگ‌نمایی مشکل» نام داشت؛ معامله‌ای که به‌جای تبادل یک به یک یا ۲ به یک، آزادی افراد بیشتری را از هر دو طرف شامل شود.    

آنها این ایده را با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه مطرح کردند. بلینکن هر روز تکه کاغذی را در جیب کت خود به‌همراه دارد که در آن نام بیش از ۷۰ شهروند آمریکایی که در کشورهای خارجی به‌ناحق زندانی شده‌اند، نوشته شده است؛ آنهایی که آزاد شده‌اند قرمزرنگ‌اند و آنهایی که همچنان دربند هستند مشکی‌رنگ. بلینکن سپس این طرح را در مارس ۲۰۲۳ به اتاق بیضی‌شکل کاخ سفید برد و تاییدیه بایدن را در یک جلسه تک به تک به‌دست آورد.

اما زمینه مذاکرات اواخر آن ماه تغییر کرد؛ زمانی که روس‌ها گرشکوویچ را دستگیر کردند؛ خبرنگار باتجربه وال‌استریت‌ژورنال در حوزه روسیه که به اتهام نادرست جاسوسی برای آمریکا دستگیر شده بود. گرشکوویچ فرزند مهاجران یهودی روسی است که در نیوجرسی بزرگ شده و پس از کار در نیویورک‌تایمز، روزنامه تایمز مسکو و آژانس فرانس‌پرس، از سال ۲۰۲۲ برای وال‌استریت ژورنال گزارش تهیه می‌کرد. گرشکوویچ پیش از دستگیری، ۶ سال بود که در مسکو زندگی می‌کرد و جنگ روسیه و اوکراین را پوشش می‌داد.

این بازداشت یکی از بانفوذترین نهادهای خبری آمریکا را وارد بازی شطرنج دیپلماتیک کرد. یک روز بعد از دستگیری گرشکوویچ، در ۳۰ مارس ۲۰۲۳، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، درباره این موضوع با رئیس‌جمهور آمریکا صحبت کرد. بایدن از او خواست تا برای آزادی گرشکوویچ و ویلان با روس‌ها به توافق برسد.

تا چند روز پس از دستگیری گرشکوویچ، مقامات کاخ سفید مراقب بودند تا از سازمان سیا یا دیگر مقامات اطلاعاتی برای کسب اطلاعات درباره گرشکوویچ استفاده نکنند. آنها نگران بودند برای روس‌ها مسجل شود که آمریکا به جاسوس بودن او اعتراف کرده است. اما به‌سرعت مشخص شد که روس‌ها دقیقاً مثل یک جاسوس با او رفتار می‌کنند.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در تماس تلفنی به بلینکن گفت که گرشکوویچ را حین ارتکاب جرم دستگیر کردیم و روزنامه‌نگار بودن مصونیت او را تضمین نمی‌کند. این را یکی از افرادی که از این تماس تلفنی خبر داشته به نیویورک‌تایمز گفته است. بلینکن هم در پاسخ تاکید می‌کند که آمریکا از روزنامه‌نگاران به‌عنوان جاسوس استفاده نمی‌کند.

به‌گفته یکی از افراد نزدیک به کرملین در روند مذاکرات تبادل زندانیان، کم‌کم برای آمریکایی‌ها مشخص شد که روس‌ها چه می‌خواهند: آزادی کراسیکوف، قاتلی که در تمام دوران محاکمه‌اش در آلمان یک کلمه حرف نزده و به سمبلی از سربازی فداکار که در راه خدمت به دولت روسیه به‌وظایف خود عمل کرده تبدیل شده بود. به‌گفته این فرد نزدیک به کرملین، پوتین کراسیکوف را مردی می‌دید که یک ماموریت مهم دولتی را برعهده داشت و آزادی او پیامی برای تمام شهروندان روسی و جاسوسان است که «ما شما را تنها نمی‌گذاریم». کراسیکوف شخصاً هم به پوتین نزدیک بود؛ کسی که رئیس‌جمهور روسیه او را دوست خود می‌دانست.

پوتین حتی در گفت‌وگو با تاکر کارلسون، مجری تلویزیونی محافظه‌کار آمریکایی در ماه فوریه از تمایلش به آزادی کراسیکوف گفته بود. پس از آن جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا به خبرنگاران گفت: «در طول این مذاکرات، به این نتیجه رسیدیم کراسیکوف بسیار مهم است.»‌

اما اضافه کردن کراسیکوف در هر معامله‌ای به‌معنی متقاعد کردن دولت آلمان برای تحویل دادن او بود؛ اقدامی که خطر سیاسی قابل‌توجهی را برای اولاف شولتز، صدراعظم آلمان ایجاد می‌کرد. آمریکا یک بار تلاش کرد آلمان را متقاعد کند کراسیکوف را با پال ویلان مبادله کنند، اما آلمان این پیشنهاد را رد کرد.

در آوریل ۲۰۲۳، یک هفته پس از بازداشت گرشکوویچ، بلینکن تمایل وزیر امور خارجه آلمان را برای یک توافق احتمالی سنجید و متوجه شد که علاوه بر آمریکایی‌های زندانی و کراسیکوف، آلکسی ناوالنی، منتقد برجسته و مخالف سرسخت پوتین که آلمان‌ها تلاش می‌کردند او را از زندان روسیه آزاد کنند هم باید در این تبادل گنجانده شود.

آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان نسبت به هر پیشنهادی که به آزادی کراسیکوف منجر می‌شد دلسرد بود. نگرانی او تشویق بیشتر روسیه به گروگان‌گیری بود. به‌همین ترتیب، مقامات کاخ سفید تصمیم گرفتند تا مستقیماً با دفتر صدراعظم ارتباط برقرار کنند.

طی چند ماه آینده، جیک سالیوان به‌طور مرتب با همتای خود در برلین صحبت کرد. لیستی از نام زندانیان احتمالی برای تبادل بین این ۲ مقام رد و بدل شد. این اسناد به‌شدت محرمانه بودند و با مهر «فقط برای رویت» بین واشنگتن و برلین ردوبدل شدند.

برای تو تمام تلاشم را می‌کنم

بدون کراسیکوف به‌عنوان بخشی از معامله، هیچ توافقی وجود نداشت. مقامات آمریکایی ماه‌ها به‌دنبال سایر زندانیان روسی برای تبادل بودند. نوامبر گذشته، افسران سازمان سیا طرح دیگری را به مسکو پیشنهاد دادند: ویلان و گرشکوویچ به‌ازای ۴ جاسوس روسی زندانی از جمله زوجی که در اسلوونی دستگیر شدند، اما روس‌ها آن را قبول نکردند.

در طول سال گذشته و امسال، کاخ سفید مذاکرات را با دولت آلمان ادامه داد، حتی زمانی که به‌دنبال زندانیان بیشتری برای مبادله می‌گشت. یکی از مقامات آمریکایی احتمال آزادی یک زندانی روسی در برزیل را بررسی می‌کرد. دیگری درباره یک زندانی در کویت. کارستنز، مذاکره‌کننده گروگان‌ها در نوامبر گذشته به تل‌آویو سفر کرده بود و شنیده بود که رومن آبراموویچ، الیگارش روسی نزدیک به پوتین هم در آنجا حضور دارد. این ۲ نفر قبول کردند با یکدیگر در یک هتل ساحلی دیدار کنند و کارستنز پرسید که آیا پوتین حاضر است کراسیکوف را با ناوالنی معاوضه کند یا نه.

آبراموویچ در پاسخ می‌گوید که نه فکر نمی‌کند. اما بعد از یک هفته تماس می‌گیرد و می‌گوید این موضوع را  بررسی کرده و حتی در کمال تعجب خودش، پوتین به چنین توافقی نظر مثبتی دارد.

در ۱۶ ژانویه، بایدن با شولتز تلفنی صحبت کرد که در نهایت تسلیم شد و موافقت کرد که کراسیکوف را در توافق مبادله زندانیان قرار دهد، به‌شرطی که ناوالنی هم به آلمان برگردد. شولتز به رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «برای شما، تلاش می‌کنم انجام دهم». به‌گفته یکی از مقامات آمریکایی در ۹ فوریه، در جلسه‌ای در اتاق بیضی شولتز و بایدن توافق کردند این ایده را دنبال کنند.

اما این خوش‌بینی زیاد طول نکشید. یک هفته بعد پیش از آنکه آمریکا رسماً بتواند احتمال گنجاندن او در معامله زندانیان با روس‌ها را مطرح کند، سازمان فدرال زندان‌های روسیه اعلام کرد ناوالنی در زندانی ۱۹۰۰ کیلومتری شمال‌شرق مسکو، پس از پیاده‌روی احساس ناخوشی کرده که به مرگ او منجر شده است. شوک و ناراحتی مرگ ناوالنی با این حقیقت همراه شد که راه درازی برای رسیدن به توافق وجود دارد.

همان روز، جیک سالیوان با پدر و مادر گرشکوویچ در دفترش در بال غربی کاخ سفید دیدار کرد. درحالی‌که مرگ ناوالنی به‌نظر امید برای رسیدن به یک توافق سریع را از بین برده بود، مقامات ارشد آمریکا همچنان خوش‌بین بودند. بخشی از این خوش‌بینی به این دلیل بود که آلمان موافقت کرده بود کراسیکوف را تحویل دهد. این مقامات احساس می‌کردند این توافق دیر یا زود رخ خواهد داد فقط باید راه دیگری پیدا کنند.

کاخ سفید بار دیگر باید صدراعظم آلمان را متقاعد می‌کرد تا کراسیکوف را در توافق جدید تبادل زندانیان وارد کند.

هفته‌ها طول کشید تا آمریکا در مورد مفاد طرح پیشنهادی با دولت آلمان به‌نتیجه برسد که یکی از آنها شامل عده بسیاری بود که در زندان‌های روسیه حبس شده بودند و آلمان‌ها خواستار آزادی آنان بودند؛ افرادی مثل مشاوران پیشین ناوالنی.

آمریکا ولادیمیر کارا-مورزا، یکی دیگر از منتقدان روسی زندانی را به‌عنوان جانشین ناوالنی اضافه کرد که شهروند دائم آمریکایی بود تا با این کار به هدف شولتز مبنی بر پیدا کردن توجیه اخلاقی برای آزادی یک قاتل روسی پاسخی داده باشد.

این پیشنهاد همچنین نیاز به تعهد اسلوونی، نروژ و لهستان داشت تا جاسوسان روسی که در این کشورها زندانی بودند به‌عنوان بخشی از توافق آزاد شوند.

نسخه اصلی این طرح توسط پیام‌رسان‌ها رد و بدل شدند با اینکه در یک مورد، یکی از مدارک به‌صورت «فقط برای رویت» برای ینس پلاتنر، مشاور امنیت ملی آلمان فرستاده شد اما چون پلاتنر در سفر بود، امکان‌پذیر نشد (و به فرستنده آن در آمریکا برگشت).

در ماه آوریل، بایدن محورهای اصلی طرح را در نامه‌ای برای صدراعظم آلمان ارسال کرد. سپس، در شام انجمن خبرنگاران کاخ سفید در اواخر آن ماه الا میلمن، مادر گرشکوویچ، زمانی که فرصت صحبت کوتاهی را با بایدن پیدا کرد، نظر رئیس‌جمهور را به خود جلب کرد. میلمن از بایدن خواست تا شولتز را تشویق کند برای انجام توافق آزادی پسرش کمک بیشتری ارائه دهد.

در هفتم ژوئن شولتز پذیرفت تا کراسیکوف را هم به‌عنوان بخشی از توافق آزاد کند و در ۲۵ ژوئن، ماموران سازمان سیا طرح خود را در خاورمیانه به روس‌ها تحویل دادند؛ توافقی که روس‌ها به آن رضایت دادند همان طرح ۲۵ ژوئن بود.

اوایل ماه گذشته ویلیام برنز، مدیر سازمان سیا با الکساندر بورتنیکوف، رئیس سازمان اطلاعات روسیه FSB گفت‌وگو کرد. چند روز بعد، مقامات سازمان سیا و ماموران اطلاعاتی روسیه این‌بار در ترکیه دیدار کردند تا درباره جزئیات نهایی توافق به‌نتیجه برسند.

دادگاه‌های نمایشی، زندانیان ناپدیدشده

در تاریخ ۱۹ جولای در روسیه، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر اینکه توافقی نزدیک است، مطرح شد؛ زمانی که در یک دادرسی فوری گرشکوویچ به ۱۶ سال زندان محکوم شد. ابلاغ رای نهایی که انتظار می‌رفت ماه‌ها طول بکشد، پس از سه جلسه دادگاه اعلام شد.

در همان روز آلسو کوماشوا، روزنامه‌نگار آمریکایی-روسی که روز پنجشنبه به‌عنوان بخشی از توافق آزاد شد، به‌طور مشابه در دادرسی فوری محکوم شد.

اما این دادگاه‌های نمایشی فوری، پیام مهمی را از احتمال مبادله زندانیان مخابره کردند چنانکه مقامات روسی اعلام کرده بودند آنها فقط محکوم‌شده‌ها را مبادله می‌کنند.

سپس در روز یکشنبه، آلماز گاتین همسر لیلیا چانیشوا، فعال سیاسی روسی که در رشته‌کوه‌های اورال زندانی شده بود، برای ملاقات همیشگی به زندان می‌رود تا بسته‌ای را به او تحویل دهد. او اخبار نگران‌کننده‌ای را دریافت می‌کند: از ۲ روز قبل چانیشوا دیگر در آن زندان نبوده است.

گاتین در فضای مجازی درخواست کمک می‌کند و وکلایشان سه بازداشتگاه و یک زندان را جست‌وجو کردند. گاتین در پستی نوشت: «هیچ اثری ازش نیست.»

پس از آن، روز سه‌شنبه در مجموع ۶ زندانی سیاسی روسی ناپدید شدند. خانواده‌های این زندانیان هیچ‌خبری از سرنوشت عزیزان‌شان نداشتند، حتی زمانی که مبادله با پخش‌زنده در فرودگاه آنکارا پخش شد و نشان داد که یک هواپیمای بزرگ دولت روسیه نزدیکِ یک جت شخصی کوچک‌تر پارک کردند.

تاتیانا اومانووا، همسر آندری پیفووارف می‌گوید لحظه‌های نفس‌گیری بود که هم امید داشت و هم نمی‌دانست که همسرش واقعاً در آن هواپیمای روسی است یا نه. تقریباً ساعت ۷ شب به‌وقت مسکو، ۲ ساعت پس از فرود هواپیمای روسی در ترکیه بود که همسرش از آنکارا با او تماس گرفت. آنها ۳ سال و ۲ ماه بود که صحبت نکرده بودند.

پیشرفت غیرمنتظره در روابط روسیه و آمریکا؟

مقامات آمریکایی تاکید کردند که تبادل زندانیان به‌هیچ‌وجه به معنای تنش‌زدایی بین واشنگتن و مسکو نیست، بلکه این توافق صرفاً بر اساس منافع ملی صورت گرفته؛ توافقی که هر کدام از طرفین آنچه می‌خواستند را به‌دست آوردند.

آمریکا و روسیه در طول جنگ اوکراین چندین بار برای تبادل زندانیان به‌توافق رسیدند، از جمله در دسامبر ۲۰۲۲ که مسکو ستاره بسکتبال ان‌بی‌ای، بریتنی گراینر را در ازای ویکتر بوت، دلال معروف سلاح آزاد کرد. اما هیچ‌کدام از این تبادل‌ها به گرم‌تر شدن معنی‌دار روابط منجر نشده است؛ به‌ویژه در دورانی که جنگ روسیه در اوکراین ادامه دارد و واشنگتن همچنان تسلیحات نظامی قابل‌توجهی را برای کی‌یف می‌فرستد. تبادل زندانیان بیشتر یکی از منابع نادر تعامل و همسان‌سازی منافع مشترک متقابل است تا اینکه بازتابی از موضوعی گسترده‌تر باشد. با این وجود، این حقیقت که این کشورها توانستند در دوران خصومت علنی به‌توافق برسند، نکته قابل‌توجهی است.

به‌گزارش نیویورک‌تایمز، اگر این توافق قدرت دیپلماسی را ثابت کرد، پیام ترسناکی را از سوی پوتین، به‌همراه داشت: او در آدم‌ربایی و گروگان‌گیری آمریکایی‌ها و شهروندان سایر کشورهای غربی در ازای آنهایی که به خارج از کشور می‌فرستد تا برای دولت روسیه جاسوسی کنند،‌ موفق بوده است.

جیمز نیکسی، تحلیل‌گر اندیشکده چتم هاوس به بی‌بی‌سی می‌گوید با اینکه این توافق روز خوب نادری را در روابط روسیه و آمریکا رقم زد و دستاوردی برای دیپلماسی محسوب می‌شود، اما نباید آن را به‌عنوان نرمش روسیه درنظر گرفت. این توافق نشان داد که روسیه برای بازپس‌گیری شهروندانش قاطع است؛ فارغ از جرمی که مرتکب شده باشند.