کنفرانس مونیخ و بحرانی در سایه

سال گذشته، کنفرانس امنیتی مونیخ تحت تأثیر جنگ‌های اوکراین و غزه قرار داشت. اما امسال، بحران غزه به‌طور قابل توجهی در روند اصلی کنفرانس غایب بود، حداقل در جلسه عمومی. این موضوع روز یکشنبه، آخرین روز کنفرانس که عمدتاً فاقد موضوعات پرچالش بود، به وضوح روشن شد. مهم‌ترین خبری که روز یکشنبه منتشر شد، نه از خود کنفرانس بلکه از گزارش‌هایی بود که حاکی از دیدار مقامات آمریکایی و روسی در عربستان سعودی بود. این دیدار به‌منظور مذاکره در خصوص پایان جنگ اوکراین بدون حضور اوکراین و کشورهای اروپایی صورت گرفت.

در سخنرانی‌های مقامات ارشد همچون جِی. دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، اورسولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، و یا حتی ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، هیچ اشاره‌ای به بحران غزه و اوضاع خاورمیانه نشد. درحالی‌که سال گذشته، کنفرانس تحت تأثیر اعلامیه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در خصوص حرکت نیروهای اسرائیلی به سوی گذرگاه رفح برگزار شده بود. از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا آن زمان، حداقل ۲۸,۹۸۵ نفر در غزه کشته شده بودند.

در کنفرانس امنیتی مونیخ ۲۰۲۴، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی پیشین اتحادیه اروپا، در سخنرانی خود بر لزوم در نظر گرفتن «آینده‌ای برای مردم فلسطین» تأکید کرد و هشدار داد که روسیه ممکن است از شکاف اروپا در برخورد با بحران‌های غزه و اوکراین بهره‌برداری کند. یک سال پس از آن، آمار رسمی تلفات در غزه به ۴۶,۷۰۷ نفر رسید و احتمالاً آمار واقعی حتی بالاتر است.

جانشین بورل، کاخا کالاس، سخنرانی مستقلی در کنفرانس نداشت و توجه خود را بیشتر به اوکراین معطوف کرده بود. اورسولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا نیز برخلاف سال گذشته، روز جمعه در جمع مخاطبان اتحادیه اروپا سخنرانی کرد. کالاس که دیدگاه‌های مشابهی با فن در لاین دارد، در مورد بحران غزه کمتر سخن گفت و بیشتر بر اوضاع اوکراین متمرکز شد. یکی از پیام‌های کلیدی او قبل از کنفرانس این بود که استراتژی ایالات متحده در قبال اوکراین «استفاده از مسکن موقت» است. هنگام حضور در بایرن، او با استفاده از تشبیه‌های تاریخی به توافق مونیخ ۱۹۳۸، وضعیت اوکراین امروز را با جمهوری چک آن زمان مقایسه کرد و گفت: «این بر عهده ماست که از اوکراین حمایت کنیم تا از وقوع جنگ جهانی جلوگیری شود.»

اگرچه نیت‌های دقیق ترامپ در خصوص غزه هنوز کاملاً روشن نیست، اما نتانیاهو پیش از این از ایده انتقال ساکنان غزه به جایی دیگر حمایت کرده است.

در ادامه کنفرانس، وزیر امور خارجه اسرائیل، گیدئون ساعر، در جریان گفت‌وگویی در حاشیه کنفرانس، از حامیان خروج اسرائیل از غزه در سال ۲۰۰۵ خواست تا ایده‌های اخیر ترامپ در مورد آینده غزه را نقد نکنند و گفت که زمان آن رسیده تا به روش‌های جدیدی برای حل مشکلات بیاندیشیم.

در روز شنبه، فیلیپ لازارینی، کمیسرکل آژانس امداد و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک از ادامه آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها ابراز خوشحالی کرد. لازارینی همچنین با محکومیت تبلیغات ضد این سازمان که توسط اسرائیل راه‌اندازی شده بود، اعلام کرد که این آژانس با وجود مشکلات ناشی از اقدامات اسرائیل، همچنان به فعالیت‌های خود ادامه خواهد داد. کنفرانس امنیتی مونیخ امسال به مقامات اروپایی این فرصت را داد تا به روابط آینده با ایالات متحده بیاندیشند. این تردیدها به‌ویژه در آلمان، میزبان کنفرانس، مشهود بود، به‌ویژه یک هفته پیش از انتخابات ملی که احتمالاً منجر به تغییر صدراعظم از اولاف شولتز به فردریش مرتس خواهد شد.

«مرتس» در یک پنل گفت که از ارسال موشک‌های کروز تاروس به اوکراین در مشورت با شرکای اروپایی حمایت خواهد کرد. این نظر او با توجه به مخالفت ۶۰ درصدی آلمانی‌ها با ارسال این سلاح‌ها جلب توجه کرد، که دیدگاه شولتز نیز در این مورد مشابه بود.

در پایان، روزنامه آلمانی «فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ» در تحلیل خود از کنفرانس امنیتی مونیخ نوشت که مقامات آمریکایی «خبرهای ویرانگری» برای آلمان و اروپا آورده‌اند و پس از آن، آلمان به نظر فلج شده است. این وضعیت نشان می‌دهد که چرا بحران غزه در مونیخ به بحرانی در سایه تبدیل شد.