جاه‌طلبی‌های ترکیه در حوزه انرژی
سقوط ناگهانی حکومت ۵۴ ساله خاندان اسد در سوریه پتانسیل‌هایی را برای نظم جدید منطقه‌ای ایجاد کرده است.
سقوط ناگهانی حکومت 54 ساله خاندان اسد در سوریه پتانسیل‌هایی را برای نظم جدید منطقه‌ای ایجاد کرده است. هنوز خیلی از مسائل نامطمئن باقی مانده‌اند اما ترکیه، که میزبان اکثریت پناهجویان سوری بوده و از طرف برنده حمایت کرده، در موقعیت پیشرویی برای شکل‌دهی به این آینده قرار دارد. تخمین‌ها نشان می‌دهد هزینه بازسازی سوریه به 400 میلیارد دلار می‌رسد و اگر اقتصاد دولتی این کشور به بازار آزاد تغییر کند، شرکت‌های ترکیه‌ای، برای بستن قراردادهای بزرگ در موقعیت خوبی قرار دارند.
از نظر دیپلماتیک، آنکارا می‌تواند از حمایت از شورشیان سوری بهره ببرد تا قراردادهای دفاعی مطلوب خود را با دولت جدید دمشق مذاکره کند، همانند قراردادهایی که با آذربایجان، قطر، سومالی و لیبی دارد. چنین قراردادهایی به‌طور قابل‌توجهی عمق استراتژیک ترکیه را در شرق مدیترانه گسترش می‌دهد.
تعیین مرزهای دریایی موقعیت مهم دیگری را ارائه می‌دهد. دولت جدید سوریه ممکن است تمایل بیشتری برای به‌رسمیت شناختن ادعاهای «منطقه انحصاری اقتصادی ترکیه» در شرق مدیترانه داشته باشد، جایگاه آنکارا را در مناقشات ادامه‌دار با یونان و قبرس تقویت کند. این می‌تواند هم شامل ادعاهای ترکیه و هم جمهوری ترک قبرس شمالی، کشوری که عملاً از سوی آنکارا به‌رسمیت شناخته می‌شود، باشد.
این فرصت‌ها در زمانی ظهور کرده‌اند که آنکارا اقدامات جدیدی را برای تثبیت ترکیه به‌عنوان قطب انرژی برتر منطقه انجام می‌دهد. این جاه‌طلبی‌های تجدیدیافته در یکی از مهم‌ترین نشست‌های انرژی که ماه گذشته در استانبول برگزار شد، کاملاً به‌نمایش گذاشته شد. مقامات ترکیه میزبان وزرای مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده گاز شامل آذربایجان، لیبی، ازبکستان در کنار نمایندگان کشورهای ترانزیت مثل گرجستان و واردکنندگان شرق اروپا بودند. دیدگاه آنکارا این است که ترکیه می‌تواند یک هدف ترانزیتی کلیدی بین تولیدکنندگان گاز از طرف شرق و جنوب و بازارها از طرف غرب باشد.
زیرساخت‌های انرژی کنونی پایه خوبی را برای این جاه‌طلبی‌ها تامین می‌کنند. «خط لوله گاز طبیعی ترانس-آناتولین» که بخشی از کریدور گاز جنوبی را تشکیل می‌دهد و گاز آذربایجان را به اروپا می‌فرستد، هم‌اکنون نشان‌دهنده آن است که ترکیه می‌تواند به کشور ترانزیتی تبدیل شود. این کشور همچنین دارای 7 خط‌لوله گاز، 5 ترمینال گاز ال‌ان‌جی، سه واحد ذخایر شناور و دو تاسیسات ذخایر زیرزمینی و همچنین ظرفیت واردات اضافی قابل‌توجهی است که می‌توان از آن برای تجارت استفاده کرد.
سوریه‌ای جدید و باثبات فرصتی را برای ترکیه ایجاد می‌کند تا روی این پتانسیل سرمایه‌گذاری کند. با ایجاد خط‌لوله گاز به غرب سوریه و اتصال آن به شبکه خط‌لوله گاز موجود اعراب (که سوریه، اردن و مصر را به‌یکدیگر متصل می‌کند) ترکیه می‌تواند برای تولیدکنندگان گاز منطقه‌ای مثل اسرائیل و مصر یک مسیر تجاری حیاتی به بازارهای اروپا ایجاد کند. این می‌تواند عملاً «مجمع گاز شرق مدیترانه» را به چالش بکشد؛ ائتلافی که شامل مصر، اسرائیل، یونان، قبرس، فلسطین، اردن، ایتالیا و فرانسه است.
پروژه خط لوله مجمع گاز شرق مدیترانه که با مشکلات مالی و فنی روبه‌رو است و خط‌لوله 1900 کیلومتری در آب‌های عمیق که اسرائیل و قبرس را به یکدیگر متصل می‌کند، پیشرفت‌های کمی داشته است. این خط لوله همچنین زمانی که آمریکا در سال 2022 حمایت‌های خود را قطع کرد با ضربات قابل‌توجهی روبه‌رو شد.
مسیر زمینی از طریق سوریه به زیرساخت‌های فعلی ترکیه می‌تواند گزینه کوتاه‌تر، از نظر فنی ساده‌تر و کم‌هزینه‌برتری باشد. این همچنین می‌تواند فرصتی در آینده برای لبنان ایجاد کند که اخیراً عملیات اکتشافی فراساحلی خود را آغاز کرده و با کمبود زیرساخت‌های صادراتی خود روبه‌روست. لبنان عضوی از مجمع گاز شرق مدیترانه نیست و اگر تلاش‌های اکتشاف گاز موفقیت‌آمیز باشد، مسیرهای ترکیه جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند.
علاوه بر آن، ثبات در سوریه می‌تواند به احیای پروژه خط‌لوله که مدت‌ها خوابیده‌اند، کمک کند تا میدان‌های گاز طبیعی قطر از طریق عربستان سعودی، اردن و سوریه به ترکیه متصل شوند. این طرح از سوی رژیم اسد رد شده بود که طبق گزارش‌ها برای محافظت از صادرات گاز روسیه به بازارهای اروپا انجام شد. برای آلپ‌ارسلان بیرقدار، وزیر انرژی ترکیه دو روز از سقوط اسد بود تا علناً اعلام کند آماده بازبینی این طرح است.
