بشار چطور فرار کرد؟
بعد از گذشت ۶ روز از سقوط حکومت بشار اسد و فرار او به مسکو، منابع آگاه به الجزیره جزئیاتی از سرنوشت برادر او، ماهر اسد، و همچنین از سرنوشت فرزندان دایی او، ایهاب و ایاد مخلوف، ارائه دادند.
بعد از گذشت ۶ روز از سقوط حکومت بشار اسد و فرار او به مسکو، منابع آگاه به الجزیره جزئیاتی از سرنوشت برادر او، ماهر اسد، و همچنین از سرنوشت فرزندان دایی او، ایهاب و ایاد مخلوف، ارائه دادند. منابع امنیتی عراقی به الجزیره تأکید کردند که ماهر اسد هنوز در خاک عراق حضور دارد و در نزدیکی بغداد زندگی میکند.
بر اساس گفتههای بیش از ۱۰ نفر که از وقایع آگاه بودند و با خبرگزاری رویترز گفتوگو کردهاند، اسد ساعاتی قبل از فرارش به مسکو به حدود ۳۰ نفر از فرماندهان ارتش و امنیت در وزارت دفاع اعلام کرده بود که حمایت نظامی روسیه در راه است و از نیروهای زمینی خواسته بود که مقاومت کنند. این مطلب را یکی از کسانی که در جلسه حضور داشته و خواسته بود نامش فاش نشود تأیید کرد.
کارکنان غیرنظامی نیز از هیچچیز اطلاعی نداشتند. یک دستیار از دایره نزدیکان اسد گفت که اسد به مدیر دفترش روز شنبه، پس از پایان کار خود گفته بود که به خانه خواهد رفت، اما به جای آن به فرودگاه رفت. این دستیار افزود که اسد همچنین با مشاور رسانهای خود بثینه شعبان تماس گرفت و از او خواست تا به خانهاش برود تا برای او سخنرانی بنویسد. وقتی او رسید، کسی در آنجا نبود. ندیم حوری، مدیر اجرایی مبادرت اصلاح عربی، گفت: «اسد هیچ مقاومتی نشان نداد.
او نیروهایش را بسیج نکرد. او حامیانش را تنها گذاشت تا خودشان با سرنوشتشان روبهرو شوند.» براساس گفتههای رویترز، مصاحبههایی که با ۱۴ نفر از کسانی که از آخرین روزها و ساعات حضور اسد در قدرت آگاه بودند، تصویری از فرماندهای را نشان میدهد که به دنبال کمکهای خارجی برای تمدید حکومت ۲۴ ساله خود بود، پیش از آنکه براساس فریب و پنهانکاری برنامهریزی کند تا در ساعات اولیه روز یکشنبه سوریه را ترک کند.
سه دستیار گفتهاند که اسد حتی به برادر کوچک خود ماهر اسد، فرمانده تیپ چهارم زرهی، از برنامه فرارش اطلاع نداد. یکی از آنها فاش کرد که ماهر با هلیکوپتر به عراق و سپس به روسیه فرار کرد. به طور مشابه، اسد پسران داییهایش، ایهاب و ایاد مخلوف را پشت سر گذاشت، زمانی که دمشق به دست نیروهای مخالف افتاد. به گفته یک دستیار سوری و یک مسئول امنیتی لبنانی، این دو تلاش کردند تا با خودرو به لبنان فرار کنند، اما در کمینی که توسط مبارزان مخالف بر سر راهشان ترتیب داده شده بود، ایهاب کشته شد و ایاد زخمی شد.
هیچ تأیید رسمی از کشته شدن ایهاب وجود ندارد، زیرا خبرگزاریها نتوانستند این حادثه را به طور مستقل تأیید کنند. دو دیپلمات منطقهای گفتهاند که اسد روز یکشنبه هشتم دسامبر ۲۰۲۴ با یک هواپیما که پس از خاموش کردن رادارها از روی رادار محو شد، از دمشق فرار کرد تا از دست مبارزان مخالف که وارد پایتخت شده بودند، بگریزد. این فرار، حکومت ۲۴ ساله او و حکومت خانوادهاش که حدود نیم قرن ادامه داشت را به پایان رساند و «به جنگ داخلی ۱۳ ساله پایان داد». اسد با هواپیما به پایگاه هوایی حمیمیم در شهر لاذقیه واقع در سواحل سوریه رفت و از آنجا به مسکو پرواز کرد.
اعضای خانواده اسد، شامل همسرش اسماء و سه فرزندشان، پیش از آن در پایتخت روسیه در انتظار او بودند، به گفته سه دستیار نزدیک و یک مسئول منطقهای بزرگ، تصاویر منتشرشده از خانه اسد نشان میدهد که او به سرعت محل را ترک کرده بود، زیرا غذاهای پختهشده روی اجاق و بسیاری از وسایل شخصیاش مانند آلبومهای خانوادگی بهجا مانده بودند. افرادی که با رویترز مصاحبه کردهاند گفتهاند که اسد در یک تلاش ناامیدانه برای چسبیدن به قدرت و تأمین امنیت خود به دنبال کمک از چندین طرف مختلف بود.
اما برخلاف دخالتهای روسیه و ایران در سال ۲۰۱۵ که به آنها کمک کرد تا اسد را در قدرت نگه دارند و مخالفان را از شهرهای بزرگ دور کنند، این بار هیچ کمکی از طرف نظامی روسیه یا ایران نبود. سه دیپلمات منطقهای گفتهاند که اسد در تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۲۴ به مسکو سفر کرده بود، یک روز پس از حمله نیروهای مخالف به استان حلب در شمال سوریه، اما درخواستهای او برای دخالت نظامی از سوی کرملین بیجواب ماند.
هادی البحره، رئیس ائتلاف ملی مخالفان سوریه در خارج از کشور، گفت که منبعی از دایره نزدیکان اسد به او گفته بود که اسد واقعیت وضعیت را به دستیاران خود منتقل نکرده بود. او افزود که اسد به فرماندهان و دستیاران خود پس از بازدید از مسکو گفته بود که حمایت نظامی در راه است، درحالیکه او در حال دروغ گفتن به آنها بود؛ پیامی که از مسکو دریافت کرده بود، منفی بود.