سویه سیاه رسانه/ درباره پرونده ویژه ماهنامه مدیریت ارتباطات درباره باجنیوزها
تازه‌ترین شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات با مدیرمسئولی امیرعباس تقی‌پور و سردبیری علی ورامینی منتشر شد.
تازه‌ترین شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات با مدیرمسئولی امیرعباس تقی‌پور و سردبیری علی ورامینی منتشر شد. شماره ۱۸۰، به‌طور ویژه به پدیده باجنیوزها که تبدیل به افتی علیه رسانه‌ها و روابطعمومیها شده، پرداخته است. باجنیوزها چه کسانی هستند؟ چگونه فکر می‌کنند؟ چه عملکردی دارند؟ این سه پرسش کلیدی، بن‌مایه و محور بخش زیادی از مطالب شماره ۱۸۰ ماهنامه مدیریت ارتباطات است.
دست‌اندرکاران مجله در پرونده باجنیوزها کوشیده‌اند در قالب سلسله‌گفت‌و‌گو‌ها و مقاله‌هایی، سازوکار باج‌خواهی در رسانه‌ها را کاوش کرده و دست به شناسایی افراد، جریان‌ها و گروه‌هایی بزنند که خواهان انتشار خبر در ازای دریافت پول هستند. در این پرونده با روزنامه‌نگاران پیشکسوت و باتجربه و مدیران روابط‌عمومی‌های چند سازمان و شرکت گفتوگو شده و از آنها پرسیده شده که چه موقع، کجا و چگونه سروکله «باجنیوزها» پیدا شد؟ برخی از مصاحبه‌شوندگان، سازمان‌ها را مقصر دانستند و برخی دیگر تقصیر را به گردن ساختارهای کلانی انداختند که باعث‌شده رسانه‌ها از مشروعیت بیفتند.
برخی باجنیوزها را با «فیک‌نیوزها» برابر می‌دانند. عده‌ای دیگر معتقدند، اگر ساختار حقوقی در مقابل این افراد صریح‌تر عمل کند، احتمالاً ماجرا فیصله پیدا کند و دسته‌ای هم شفافیت را گمشده ماجرا می‌دانند. از گفت‌وگوها مشخص شد که باج‌خواه‌ها، هم در رسانه‌های رسمی حضور دارند، هم در رسانه‌هایی از جنس شبکه‌های اجتماعی. برخی از مصاحبه‌شوندگان از تجربه‌های شخصی‌شان در مواجهه با باجنیوزها نیز گفته‌اند.
این پرونده ۱۱ گفتوگو دارد که شامل؛ امیر لعلی، داوود محمدی، محمد رهبری، حدیث خسروی، کیاداوود اسفندیاری، نگار عرب، هستی شهریزفر، امیرحسین صدقی، حسین عمیدی، مهرک محمودی و مسعود یوسف‌نژاد است. مرتبط با پرونده باجنیوزها، تبارشناسی اصطلاح باج‌نیوز و ردیابی آن در ادبیات جهان و ایران به قلم محسن محمودی، مطلبی خواندنی است.
در بخشی از این گزارش آمده است: «ریشه‌های باج‌نیوز بسیار قدیمی‌تر از ظاهر مدرن این اصطلاح است. برای نمونه در روم باستان، هم فعل باج‌خواهی و هم انتشار شایعات منفی، اعمالی غیرقانونی محسوب می‌شدند. بااین‌حال این محدودیت‌های قانونی صرفاً در مورد نخبگان اعمال می‌شد. افشای اطلاعات شرم‌آور درباره یک فرد نخبه، مگر در موارد استثنایی و با داشتن امتیازی خاص، غیرمجاز تلقی می‌شد. تنها طی چندقرن اخیر بوده که نظام‌های حقوقی اجازه انتشار شایعات ناخوشایند اما صادقانه درباره نخبگان را صادر کرده‌اند و به موازات آن، مجازات‌های مربوط به باج‌خواهی به‌طور چشمگیری افزایش یافته است.» سرمقاله شماره ۱۸۰ ماهنامه مدیریت ارتباطات نیز به محوری‌ترین موضوع مجله یعنی باجنیوزها اختصاص یافته است.
مدیرمسئول نشریه در مطلبی با تیتر «تعامل حرفه‌ای روابطعمومیها و حذف باجنیوزها» از این نوشته که مدیران و کارشناسان روابط‌عمومی باید از وظایف و مسئولیت‌های خود در عصر شهروندخبرنگاران شناخت کافی داشته باشند. تقی‌پور در بخشی از نوشته‌اش آورده است: مدیر روابط‌عمومی باید ابتدا مدیران‌ارشد سازمان و دستگاه را متقاعد کند و آنها را درخصوص نحوه تعامل با رسانه‌ها، ضرورت برگزاری نشست‌های خبری منظم، بازدیدهای رسانه‌ای و گفت‌وگوهای اختصاصی با خبرنگاران راهنمایی کند.»
سردبیر ماهنامه مدیریت ارتباطات در «سخن ماه» شماره ۱۸۰، پنج دلیل برای مهم‌بودن مسئله باجنیوزها را صورت‌بندی کرده است؛ مشخص‌نبودن تعریف دقیق و مشترک از باج‌نیوز، نبود مجازات مشخص برای باجنیوزها و فقدان بازدارندگی قانونی، اقتصاد ناپایدار رسانه‌ها، ضعف روابط عمومی‌ها در آموزش، اقناع مدیران و پذیرش نقد و افشاگری به‌عنوان تنها ابزار مؤثر و در دسترس برای مقابله با این پدیده. به نوشته سردبیر ماهنامه مدیریت ارتباطات، باجنیوزها نه مسـئله امـروز و دیروز اسـت، نه می‌تـوان انتظار داشـت که بـه‌زودی یـا حتـی دیرتـر، به‌کل از بین برونـد. ماهنامه مدیریت ارتباطات به صاحب‌امتیازی «موسسه مطبوعاتی دایره رنگی ایده‌آل»، مدیرمسئولی امیرعباس تقی‌پور و سردبیری علی ورامینی منتشر می‌شود و به‌صورت چاپی و آنلاین در دسترس است.
