تله اسرائیل و پاسخ ایران

نتانیاهو که به شدت در اسرائیل نامحبوب است، بعید است بعد از پذیرش آتش‌بس در قدرت باقی بماند. او سال‌هاست که درباره تهدید ایران و به‌خصوص برنامه هسته‌ای ایران غلو می‌کند تا آتش تهیه‌ای برای اقدامات سیاسی‌اش داشته باشد. حالا نیز به دنبال جنگ با ایران برای جلوگیری از سقوط سیاسی خودش است. ایران یک بار در اول آوریل از این تله حذر کرد.

در آن زمان اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق حمله کرد. اما پاسخ ایران محتاطانه اما بزرگ بود. البته این پاسخ محتاطانه ایران آنقدرها که باید بازدارندگی ایران را تقویت نکرد و نتانیاهو آنقدر به خود جرأت داد که این بار اسماعیل هنیه را در تهران ترور کند. اما پاسخ ایران نشان داد تضمین‌های امنیتی آمریکا به اسرائیل هم محدودیت‌هایی دارد. آمریکا تمایلی به حمایت از پاسخ مجدد اسرائیل نداشت و معتقد به پاسخ دیپلماتیک بود.

وقتی هم که اسرائیل در نوزدهم آوریل پاسخ داد، به تنهایی عمل کرد بنابراین از جنگ بزرگ اجتناب شد. اما این بار با ترور هنیه، بار دیگر همسایگان و کشورهای غربی از ایران خواسته‌اند تا خویشتن‌دار باشد. در روزهای اخیر، علی باقری، سرپرست وزارت خارجه ایران با همتای اردنی‌اش دیدار کرده و در جده عربستان در نشست سازمان همکاری‌های اسلامی شرکت کرده و چند تماس تلفنی نیز با دیپلمات‌های خارجی داشته است.

همه این مقامات از جانب آمریکا برای ایران پیام خویشتن‌داری ارسال کرده‌اند. ممکن است این موج دیپلماتیک یکی از دلایل تاخیر پاسخ ایران بوده باشد اما به نظر می‌رسد ایران خود را آماده تلافی می‌کند. تلاش آمریکا و اروپا برای پیشبرد آتش‌بس در غزه احتمالاً با هدف تاخیر در پاسخ ایران انجام می‌شود. گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر اینکه نتانیاهو ممکن است به دنبال آن باشد که پای ایالات متحده را به جنگ با ایران باز کند. مسلماً مقامات ایران نیز این گزارش‌ها را می‌بینند و درک می‌کنند که ممکن است نتانیاهو تله‌ای برای آنها کار گذاشته باشد.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اغلب اسرائیلی‌ها باور دارند که نتانیاهو باید استعفا داده و جنگ را پایان دهد. جنگ با ایران اما به نتانیاهو این امکان را می‌دهد که بار دیگر خود را بازسازی کرده و چهره‌ای مدافع مردم اسرائیل از خود پیش چشم جهانیان تصویر کند. اسرائیل نمی‌تواند فشار آمریکا را نادیده بگیرد بنابراین اعلام کرد نمایندگانی را برای شرکت در مذاکرات صلح اعزام خواهد کرد. اما حماس که حالا تحت رهبری یحیی سنوار است در مذاکرات شرکت نکرد و اعلام کرده که بهتر است توافق قبلی اجرایی شود.

ایران می‌توانست حماس را وادار به شرکت در مذاکرات کند اما شاید شرکت نکردن حماس در مذاکرات تا قبل از تلافی ایران، به نفع ایران باشد. مسلماً تهران تمایلی ندارد درحالی‌که مذاکرات آتش‌بس در جریان است، حمله تلافی‌جویانه خود را اجرا کند چراکه این اقدام می‌تواند مذاکرات را با مشکل مواجه کرده و ایران به عنوان مسئول شکست مذاکرات معرفی شود.

ایران همواره اعلام کرده که آتش‌بس در غزه از اولویت‌های تهران است و از هر توافقی که مورد قبول حماس باشد حمایت خواهد کرد. اما در عین حال آنها اعلام کرده‌اند که حق دفاع از خود در برابر اقدامات اسرائیل را محفوظ می‌دانند و این حق لزوماً ربطی به مذاکرات آتش‌بس ندارد. اما بدیهی است که مقامات ایران می‌دانند که آتش‌بس در غزه بهتر امنیت ایران را تامین می‌کند.

چنین توافقی رنج هزاران فلسطینی را کاهش داده و امنیت اعراب همسایه ایران را نیز تامین می‌کند و موجب کاهش تنش با آمریکا و احتمالاً خارج کردن نتانیاهو از قدرت می‌شود. آتش‌بس در غزه حالا به این بستگی دارد که ایران چطور از تله نتانیاهو حذر می‌کند.