خبرهای متناقض در مورد توافق جامع همکاری ایران و روسیه
اظهارات یک دیپلمات ارشد روسیه در خصوص تعلیق مذاکرات در خصوص توافق جامع همکاری‌های ایران و روسیه روز گذشته باعث واکنش‌های زیادی شد.
تا بعدازظهر سه‌شنبه این خبر چندین بار توسط مقام‌های مختلف ایران و روسیه تکذیب و تعدیل شد، تا نهایتاً سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در حاشیه نشست وزرای خارجه گروه بریکس در نووگراد روسیه، در جمع خبرنگاران گفت که ایران و روسیه بر سر متن توافق جامع همکاری مشترک ۲۰ ساله به توافق رسیده‌اند. با این حال وزیر خارجه روسیه با تاکید بر اینکه مسکو به این توافق متعهد است، گفت: «زمانی می‌توانیم این توافق را امضا کنیم که بخشی از مشکلات در تهران که عمدتاً رویه‌ای هستند، برطرف شود.»
پیش از لاوروف هم دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه، اظهاراتی تقریباً مشابه بیان کرده‌بود. او گفته‌بود: «کار بر روی توافق جامع همکاری میان ایران و روسیه ادامه دارد، اما ممکن است برخی جداول زمانبندی مربوط به برخی اقدامات خاص آن جابه‌جا شود.»
جنجال در مورد توافق جامع همکاری بلندمدت ایران و روسیه زمانی ایجاد شد که صبح روز سه‌شنبه ۲۲ خرداد، یک دیپلمات ارشد روس در گفت‌وگویی با خبرگزاری دولتی ریانووستی خبر داد مذاکرات میان تهران و مسکو برای امضای توافقنامه جامع همکاری مشترک به دلیل مشکلاتی در طرف ایرانی تعلیق شده‌است.
این خبر بلافاصله با تکذیب سفیر ایران در روسیه مواجه شده‌بود که انعکاس این اظهارات را ناشی از ترجمه غلط و «شتابزدگی برخی دوستان در ایران در انعکاس اخبار نادرست» توصیف کرده‌بود.
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در شرایطی این اظهارات را در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی مطرح کرده‌بود که متن مصاحبه ضمیر کابلوف، رئیس اداره دوم آسیای وزارت خارجه روسیه در خبرگزاری ریانووستی روسیه منتشر شده‌بود و این مقام روس صراحتاً از تعلیق مذاکرات بر روی متن توافق جامع همکاری مشترک ایران و روسیه خبر داده‌بود.
کابلوف گفته‌بود: «فرآیند مذاکرات بر روی توافق به دلیل برخی مشکلات از سوی شرکای ایرانی متوقف شده‌است، من تردیدی ندارم که این توافق تکمیل خواهد شد و رهبران دو کشور در خصوص زمان و مکان امضای آن تصمیم خواهند گرفت.»
این دیپلمات ارشد روس گفته‌بود: «دو طرف با قوت بر تصمیم خود برای امضای توافق جامع همکاری مشترک هستند و رویدادهای اخیر [شهادت رئیس‌جمهور فقید ایران] نقشی در این مسئله نداشته‌است. این [توافق] یک تصمیم راهبردی از سوی رهبران دو کشور است.»
امضای یک توافق جامع همکاری بلندمدت میان ایران و روسیه، یکی از پیشنهادهایی بود که شهریور ۱۴۰۰ در حاشیه نشست رهبران سازمان همکاری شانگهای در دیدار سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فقید جمهوری اسلامی ایران و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه مطرح شد. رؤسای جمهوری دو کشور دی‌ماه ۱۴۰۰ در سفر سیدابراهیم رئیسی به مسکو و دیدار رسمی‌اش با پوتین برای آغاز فرآیند تدوین توافقنامه جدید توافق کردند.
ایران و روسیه پیش از این دو بار توافقنامه‌های همکاری بلندمدت با یکدیگر امضا کرده‌اند که مهم‌ترین آن توافقنامه ۱۰ساله همکاری ایران و روسیه مورخ ۱۳۸۰ است که با توجه به تمدید مکرر آن همچنان معتبر است.
سال ۱۳۶۸، پس از پایان جنگ تحمیلی، اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در سفر به مسکو چندین توافقنامه همکاری با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی امضا کرد. با این حال بعد از فروپاشی شوروی، این توافقنامه‌ها به فراموشی سپرده شد و تا نزدیک به ۱۰ سال بعد این توافقنامه‌ها عملاً اجرایی نمی‌شد.
سال ۱۳۷۹ در سفر سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت به مسکو، توافقنامه همکاری‌های بلندمدت جدیدی بین ایران و روسیه امضا شد و دی‌ماه سال ۱۳۸۰ با تایید شورای نگهبان اجرایی شد. این معاهده برای مدت ۱۰ سال منعقد و درصورتی‌که هیچ‌یک از طرفین حداقل یک سال قبل از پایان اعتبار آن به صورت کتبی طرف دیگر را از قصد خود پیرامون قطع اعتبار معاهده مطلع نکند، خود به خود برای دوره‌های پنج‌ساله بعدی تمدید می‌شود.
به همین ترتیب از سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ این توافق دو بار تمدید شد و سال ۱۴۰۰ نیز بار دیگر تا سال ۱۴۰۵ تمدید شده‌است.
