افزایش خطر جنگ منطقهای
آنچه در این ستون میخوانید، دیدگاههای رسانههای خارجی است که صرفا جهت اطلاعرسانی منتشر میشود و این دیدگاهها موضع روزنامه «هممیهن» نیست.
جولیان بورگر
دبیر بینالملل گاردین
از زمان حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر و پاسخ وحشیانه اسرائیل در غزه، خاورمیانه به سمت پرتگاه یک جنگ منطقهای در حال حرکت است. هفته گذشته معلوم شد که چگونه لبه این پرتگاه، میتواند به سرعت فرو بریزد. چند ساعت پس از آغاز جنگ غزه، درگیری میان حزبالله و اسرائیل نیز آغاز شد که حزبالله لبنان در همبستگی با فلسطینیها در پاسخ به حملات هوایی اسرائیل به غزه وارد درگیری با اسرائیل شدند و نیروهای حوثی در یمن به کشتیهایی در دریای سرخ حمله کردند. آمریکا دو ناو هواپیمابر و گروههای حمله همراه آنها را به منطقه منتقل کرد زیرا پایگاههای آمریکایی در سوریه و عراق مورد حملات مکرر گروههای شبهنظامی سوری قرار گرفتند که واکنش سریع واشنگتن را بهدنبال داشت. همزمان، کرانه باختری در اعتراض به بمباران غیرنظامیان در غزه و شهرکنشینان افراطی یهودی با تصرف سرزمین فلسطین و ایجاد وحشت در ساکنان آن، به سرعت درصدد برآمدند تا بر موج خشم اسرائیل سوار شوند. هر یک از این صحنههای درگیری، پتانسیل ایجاد تنش بسیار ترسناک خاورمیانه را دارند و چند روز گذشته نشان دادهاند که تشدید تنش، چه خواسته یا ناخواسته، میتواند اسرائیل را به رویارویی آشکار با ایران بکشاند و ایالاتمتحده را نیز تحت تأثیر قرار دهد. اخیراً اسرائیل در یک حمله هوایی در حومه دمشق، سیدرضی موسوی، یکی از اعضای ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، که مسئول ارتباط نظامی بین سوریه و ایران بود را ترور کرد. پس از ترور موسوی روز دوشنبه گذشته، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با صدور بیانیهای اعلام کرد که رژیم غاصب و وحشی صهیونیستی تاوان این جنایت را خواهد داد. در همین حال، حوثیهای یمن که رابطه نزدیکی با ایران دارند، به سمت نیروی ضربت دریایی به رهبری ایالاتمتحده که برای محافظت از کشتیها در دریای سرخ تشکیل شده است، شلیک کردهاند. کشتیهای جنگی آمریکایی دهها پهپاد و همچنین تعدادی موشک بالستیک را سرنگون کردند. فرماندهی مرکزی ایالاتمتحده با صدور بیانیهای مدعی شد که واشنگتن «دلایلی دارد که باور کند این حملات، اگرچه توسط حوثیها در یمن انجام شده است اما بهطور کامل تحت هدایت مستقیم ایران است.» اگر یک کشتی جنگی ایالاتمتحده مورد اصابت قرار گیرد، جو بایدن برای ارائه یک پاسخ قاطع تحت فشار شدید قرار خواهد گرفت، زیرا او وارد سال انتخابات میشود؛ سالی که دوره تصدیاش در تزلزل است و جمهوریخواهان به دنبال تمرکز بر هر نقطه ضعفی هستند. نفتالی بنت، نخستوزیر سابق اسرائیل، روز پنجشنبه در نوشتهای در یک روزنامه آمریکایی، دیدگاه بسیاری از جنگطلبان را در نهادهای امنیتی در اسرائیل و ایالاتمتحده بیان کرد و خواستار برخورد با ایران شد. روز جمعه، شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بحث در مورد خشونت در کرانه باختری تشکیل جلسه داد، اما این جلسه به سرعت به بحث در مورد جنگ منطقهای کشیده شد. گیلاد اردان، سفیر اسرائیل، موضوع خشونت شهرکنشینان در کرانه باختری را انحراف از موضوع تهدید حزبالله لبنان عنوان کرد. اردان با تکرار هشدار مکرر مقامات اسرائیل مبنی بر اینکه اسرائیل احتمالاً با ایجاد یک منطقه حائل در جنوب لبنان، اوضاع را به دست خود خواهد گرفت، گفت: «وضعیت در شمال اسرائیل در حال رسیدن به نقطه بیبازگشت است. اگر این حملات ادامه یابد، مجدداً تاکید میکنم که وضعیت تشدید خواهد شد و ممکن است به یک جنگ تمامعیار منجر شود.» محمد خالد خیاری، دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد، به اعضای شورای امنیت گفت، درحالیکه بیشتر تبادل آتش بین اسرائیل و حزبالله در اطراف مرز بوده است، برخی از حملات به عمق خاک طرفین بوده و «شبح یک درگیری بیحد و حصر با پیامدهای ویرانگر برای مردم هر دو کشور وجود دارد.» خیاری افزود: با ادامه درگیریها در غزه، خطر اشتباه محاسباتی و تشدید تنش بیشتر در حال افزایش است. خالد الگیندی، کارشناس ارشد مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن، معتقد است، تعداد نامتناسب کشتههای فلسطینی نشان داد که نیروهای اسرائیلی در تلاش برای جلوگیری از قیام در کرانه باختری در راستای همبستگی با غزه، یک کارزار کشتار نامتناسب تشکیل دادهاند. الگیندی گفت: «ذهنیت اسرائیلیها این است که فکر میکنند از انتفاضه سوم جلوگیری میکنند. اما من فکر میکنم روشی که آنها استفاده میکنند احتمالاً به انتفاضه سوم دامن میزند.»