ساماندهی تعطیلات، گامی به سوی توسعه
تعداد تعطیلات مذهبی بیش از مناسبت‌های ملی است. اینکه تعطیل کردن کار و عدم رسیدگی به امور مردم تا چه حد با اهداف شریعت اسلام سازگاری دارد، جای تأمل دارد.انتظار می‌رود دولت شجاعت به خرج دهد و علاوه بر هماهنگ کردن تقویم داخلی و بین‌المللی؛ احیای تعطیلات زمستانی، کاهش تعطیلات ملی، گرامیداشت مناسبت‌های مذهبی که مناسک ندارند بدون نیاز به تعطیل کردن امور و حتی حذف تعطیلی «روز طبیعت» از گاه‌شمار که بنا به آمار سازمان حفاظت محیط زیست نتیجه‌ای جز تخریب گسترده طبیعت و محیط زیست ندارد را در دستور کار قرار دهد.
ابراهیم ایوبی
وکیل دادگستری
از دوشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ تا شنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۲۰ روز تعطیل است! اگر نگاهی به تقویم سال ۱۴۰۳ بیاندازیم، از ۳۶۵ روز سال که ۵۲ هفته را تشکیل می‌دهد و با در نظر گرفتن تعطیلی پنجشنبه در بیشتر مشاغل؛ ۱۰۴ روز تعطیلات آخر هفته و ۲۷ روز تعطیلی به دلایل ملی و مذهبی داریم: ۱۰ روز تعطیل به جهت مناسبت‌های ملی عبارتند از: (۱ تا ۴ «نوروز»، ۱۲ فروردین «روز جمهوری اسلامی»، ۱۳ فروردین «روز طبیعت»، ۱۴ و ۱۵ خرداد «درگذشت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران» و «قیام پانزدهم خرداد»، ۲۲ بهمن «پیروزی انقلاب اسلامی» و ۲۹ اسفند «ملی شدن صنعت نفت») و ۱۷ تعطیلی دیگر به مناسبت‌های مذهبی: (۱۳ فروردین «شهادت امام علی»، ۲۲ و ۲۳ فروردین «عید فطر»، ۱۵ اردیبهشت «شهادت امام صادق»، ۲۸ خرداد «عید قربان»، ۵ تیر «عید غدیر»، ۲۵ و ۲۶ تیر «تاسوعا» و «عاشورا»، ۴ شهریور «اربعین»، ۱۲ شهریور «رحلت پیامبر»، ۱۴ شهریور «شهادت امام رضا»، ۲۲ شهریور «شهادت امام حسن عسگری»، ۳۱ شهریور «ولادت پیامبر»، ۱۵ آذر «شهادت حضرت فاطمه»، ۲۵ دی «ولادت امام علی»، ۹ بهمن «عید مبعث» و ۲۶ بهمن «نیمه شعبان»).
در مجموع گاه‌شمار ۱۳۱ روز تعطیل را نشان می‌دهد، چیزی بیش از یک‌سوم سال. مهم‌تر از تعداد روزهای تعطیلی، پراکندگی آن‌ها مشکل‌ساز است. قانون یا مقرره‌ای که مجوز تعطیلی مدارس از ۵ تا ۱۱ فروردین را بدهد وجود ندارد و معلوم نیست چرا معلم و دانش‌آموز ۹ روز را سرکلاس نمی‌روند؟ فروردین با تعطیلات نوروزی سپری می‌شود، تا چند سال پیش اردیبهشت به ماه رمضان می‌گذشت، خرداد هم فصل امتحانات و انتخابات است و تابستان شروع سه ماه تعطیلی! نیمه اول سال به بطالت می‌گذرد. در نیمه دوم و بازگشایی مراکز آموزشی، امور اداری نیز با نظم بیشتری دنبال می‌شود. به دلیل گرمسیر بودن کشور، فصل تابستان برای سفر بهره چندانی ندارد. نیمه دهه هفتاد، موضوع تعطیلات دوهفته‌ای زمستانی و شروع مدارس از نیمه دوم شهریور دو سالی اجرایی شد؛ ایده‌ای ارزشمند که متأسفانه ادامه نیافت.
تعداد تعطیلات مذهبی بیش از مناسبت‌های ملی است. اینکه تعطیل کردن کار و عدم رسیدگی به امور مردم تا چه حد با اهداف شریعت اسلام سازگاری دارد، جای تأمل دارد؛ برای نمونه در گرامیداشت مقام امام علی به دلایل تولد، شهادت و عید غدیرخم سه روز تعطیلی پیش‌بینی شده که با دیدگاه ایشان که فرموده‌اند «بزرگترین تفریح کار است» سازگار به نظر نمی‌رسد.
اگر مراد «احترام» است، عمل به سخنان بزرگان احترام به حساب می‌آید. اساساً اینکه کارمندان دولت در فروردین‌ماه ۲۰ روز به محل انجام وظیفه نروند و از بیت‌المال حقوق کامل بگیرند و از سوی دیگر فعالان بخش خصوصی به دلیل سفر نوروزی مردم از کسب و کار بیفتند، اما آخر ماه هزینه‌هایی چون اجاره‌های سنگین بر دوش آن‌ها باشد، با کدام منطق عقلی و شرعی تناسب دارد؟ در فقه «قضاوت» واجب کفایی است ولی رسم شده که دستگاه قضا از نیمه اسفند تا پایان تعطیلات نوروزی حکم جلب یا تخلیه صادر نمی‌کند؛ اینکه دادگستری از ۱۵ اسفند تا ۱۵ فروردین عاطل بماند و مردم پناهی برای حقوق پایمال‌شده خود نداشته باشند، نیاز به بازنگری ندارد؟
خوشبختانه در ۲۰ اسفندماه سال گذشته مجلس با تصویب کلیات «لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری» در جهت ساماندهی ایام هفته، با دوروزه شدن تعطیلات رسمی هفتگی موافقت کرد؛ طبق تبصره سوم این لایحه: «همه دستگاه‌های اجرایی اعم از ستادی و استانی به استثنای بخش اقلیتی مراکز و واحدهای خدمات‌رسان آن نظیر واحدهای ذیربط بهزیستی، بانک‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی و درمانی، اماکن ورزشی و واحدهای نظامی و امنیتی موظفند ساعات کار خود را در ۵ روز هفته تنظیم کنند».
هنوز روز دوم تعطیل رسمی هفته تعیین نگردیده اما بهتر است «شنبه» باشد. اکنون تنها روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه را با تقویم بین‌المللی (میلادی) هماهنگ هستیم که با جابه‌جایی پنجشنبه با شنبه، به چهار روز می‌رسد. این تجربه‌ای است که کشورهای توسعه‌یافته مسلمان مانند امارات متحده عربی در پیش گرفته‌اند. از بین ۱۲ فروردین و ۲۲ بهمن یک روز را باید به‌عنوان روز استقلال انتخاب کرد، به‌ویژه که ۱۲ فروردین در کنار تعطیلی ۱۳ فروردین، تعطیلات نوروزی را به دو هفته می‌کشاند. تا جایی که از کتاب درسی «تاریخ معاصر» دوران دبیرستان به یاد داریم، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران ۱۵ خرداد را تا ابد عزای عمومی اعلام کرده‌اند و نه تعطیلی عمومی.
انتظار می‌رود دولت شجاعت به خرج دهد و علاوه بر هماهنگ کردن تقویم داخلی و بین‌المللی؛ احیای تعطیلات زمستانی، کاهش تعطیلات ملی، گرامیداشت مناسبت‌های مذهبی که مناسک ندارند بدون نیاز به تعطیل کردن امور و حتی حذف تعطیلی «روز طبیعت» از گاه‌شمار که بنا به آمار سازمان حفاظت محیط زیست نتیجه‌ای جز تخریب گسترده طبیعت و محیط زیست ندارد را در دستور کار قرار دهد.
