چین در اقیانوس اطلس

بنابراین این واقعیت که چین برای اولین بار یک یگان نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق را برای شرکت در تمرین‌های نظامی مشترک به برزیل می‌فرستد جای بحث دارد. این تمرین‌های چندجانبه که به نام فورموسا 2024 شناخته می‌شود، طی چند هفته آینده انجام خواهد شد. تاکنون، مشخص نیست که آیا دارایی‌های ایالات متحده در کنار چینی‌ها مشارکت خواهند داشت یا خیر. چین و برزیل از قرن نوزدهم با یکدیگر رابطه داشته‌اند.

به جز یک وقفه کوتاه در روابط پس از کمونیستی شدن چین، روابط دو کشور در دهه 1970 دوباره برقرار شد. از آن زمان، تجارت قوی بین این دو کشور وجود داشته است زیرا برزیل به شدت علاقه‌مند بود که جایگزینی برای سویا و غلات وارداتی از آمریکا پیدا کند. این نیاز برزیل به چین درست زمانی که جنگ تجاری چین و آمریکا در دولت ترامپ شروع شد، فضایی برای نفس کشیدن به پکن داد.

چین با صادرات 105 میلیارد دلار کالا به برزیل در سال 2023 به بزرگترین شریک تجاری برزیل تبدیل شده است. اخیراً، برزیل تنها کشوری بود که از تلاش‌های چین برای ایجاد زیرساخت اینترنت 5G در نیمکره غربی حمایت کرد. اما دعوت برزیل از چین برای شرکت در مانورهای نظامی گویای وضعیت بهبودیافته روابط دو کشور و اینکه مشارکت بین دو کشور فراتر از بخش‌های اقتصادی، در حال رشد است.

در مرکز این موضوع البته آمریکا قرار دارد. ایالات متحده و چین برای مدتی در منطقه وسیع‌تر آسیا-اقیانوسیه با یکدیگر مخالفت‌های نظامی بسیار مسالمت‌آمیزی داشتند. مانور فورموسا 2024، به خودی خود به این معنا نیست که چین به زودی در حیاط خلوت ایالات متحده فعالیت خواهد کرد، همانطور که آمریکا در چین فعالیت می‌کند. چین نیز دعوت برزیل را پذیرفته است.

این را می‌توان به عنوان یک تغییر سیاست اساسی برای کشوری تفسیر کرد که عمدتاً از اقیانوس اطلس دور بوده است و یا به احتمال زیاد، سیگنالی از سوی پکن برای واشنگتن برای گام برداشتن در اقیانوس آرام است. البته چین مایل است که ایالات متحده را تحت فشار قرار دهد تا دارایی‌های نظامی خود را در اقیانوس آرام از دریای چین جنوبی دور کند، اما مشکل اینجاست که با انجام این کار نیروهای خود را نیز منحرف و متفرق می‌کند.

علاوه بر این، اندازه استقرار نیروهای چینی آنقدر بزرگ نیست که ایالات متحده را وادار کند در استراتژی دریایی خود تجدیدنظر کند. دارایی‌های نظامی چینی‌ها حتی برای تهدید ضعیف‌ترین دولت آمریکای‌لاتین نیز کافی نیست. درحالی‌که این استقرار نیرو به لحاظ تئوریک می‌تواند مقدمه‌ای برای تلاش‌های بلندمدت در آینده باشد، اما به یاد داشته باشید که چین به هیچ وجه در موقعیتی نیست که بتواند ایالات متحده را در دریا تهدید کند یا در نیمکره غربی به جنگ زمینی بپردازد.

 از این نظر، فورموسا 2024 به جای یک حرکت استراتژیک، احتمالاً یک فرصت آموزشی برای چین یا فرصتی برای بهبود تجارت دوجانبه با برزیل است. بیشترین چیزی که چین به دست می‌آورد این است که کمی ایالات متحده را نگران می‌کند. تا زمانی که چین بیش از حد ایالات متحده را نگران نکند، مشکلی نیست.

امکان تنش ناشی از این تمرین‌های ظاهراً جزئی را نمی‌توان نادیده گرفت. برزیل به اندازه کافی مشکلات خود را با ایالات متحده داشته است و ایالات متحده و چین مشکلات بیشتری دارند. بنابراین برخی ممکن است بر این باور باشند که یک همسویی خطرناک در حال ظهور است. اما اینطور نیست. پس بزرگ‌ترین خطر این است که تمرین‌ها می‌توانند خطرناک تلقی شوند و همه شرکت‌کنندگان ممکن است به این نتیجه برسند که این تمرین‌ها خطرناک هستند. آنها احتمالاً این کار را نخواهند کرد، اما در ژئوپلیتیک کلمه «احتمالاً» یک اصطلاح خطرناک است.