بهانه تنش جدید بین چین و اروپا

به گفته وزارت بازرگانی چین، این اقدام اروپا، قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) را به شدت نقض کرده و همکاری‌های جهانی در زمینه‌ تغییرات اقلیمی را به چالش می‌کشد. پکن از اتحادیه اروپا خواسته تا به سرعت اقدامات غلط خود را اصلاح و با همکاری یکدیگر، هم از ثبات همکاری‌های اقتصادی و تجاری چین – اتحادیه اروپا و هم از زنجیره صنعتی و تامین خودروهای برقی محافظت کنند. جنگ تجاری چین و اتحادیه اروپا بر سر تعرفه‌هایی که اتحادیه اروپا بر خودروهای برقی چین وارد کرده به یک نقطه پرتنش رسیده است.

ازآنجایی که خودروسازان چینی از یارانه‌ها برای تولید خودروهای برقی استفاده می‌کنند، قیمت این خودروها در اروپا نسبت به دیگر خودروهای برقی از مزیت نسبی برخوردار است و نسبت به دیگر خودروسازان قدرت رقابت بیشتری دارند. به همین دلیل واردات خودروی برقی از چین به اتحادیه اروپا چندین برابر شده و از ۶/۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۱۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.

درواقع عملاً اروپا به مهمترین بازار خارجی خودروهای برقی چین تبدیل شده است. به دنبال افزایش صادارت خودروهای برقی، اتحادیه اروپا نیز اقدام به افزایش تعرفه واردات خودروهای برقی چین کرد که این سیاست اتحادیه موجب شد، چین به سازمان تجارت جهانی شکایت کرده و اقدام اتحادیه اروپا را نقض قوانین سازمان اعلام کند.

هرچند هنوز سازمان تجارت جهانی رای خود را در این خصوص صادر نکرده، اما این مسئله شروع یک رقابت و تنش تجاری زیاد بین چین و اتحادیه اروپا است. این سیاست بروکسل در راستای سیاست‌های آمریکا نیز محسوب می‌شود؛ دولت آمریکا تعرفه واردات خودروهای برقی چینی را از ۲۵ درصد به ۱۰۰ درصد افزایش داده و به نوعی می‌توان این برداشت را کرد که آمریکا و اروپا در حال اتخاذ یک سیاست تجاری مشترک در حوزه همکاری‌های تجاری و اقتصادی با چین هستند. قطعاً این سیاست جنگ تجاری میان چین و اتحادیه اروپا به موضوع خودروهای برقی محدود نمی‌شود. شاید اگر طرفین در یک وضعیت همکاری‌های سیاسی کم‌تنشی بودند، این اختلافات تجاری قابل مدیریت بود، ولی ازآنجایی که سطح تنش و رقابت میان اتحادیه اروپا و چین در حوزه‌های سیاسی و امنیتی در حال افزایش است، این تنش‌ها به عرصه تجاری و اقتصادی نیز کشیده می‌شود. در حوزه‌های امنیتی و سیاسی هر گونه تنشی با افزایش هزینه‌های نظامی و امنیتی غیرقابل پیش‌بینی مواجه است و می‌تواند شرایط پرتنشی میان چین با اتحادیه اروپا و آمریکا ایجاد کند.

این سه قطب اقتصادی اگرچه همکاری‌های اقتصادی و تجاری گسترده‌ای با هم دارند و بزرگترین بازارهای یکدیگر را پوشش می‌دهند، ولی در حوزه امنیتی و سیاسی به‌ویژه بعد از حمله روسیه به اوکراین،‌ وارد یک دوره پرتنش و رقابت امنیتی بسیار سنگین شده‌اند. بیانیه‌ای که در اجلاس سران ناتو در واشنگتن علیه پکن صادر شد، به خوبی چشم‌انداز مناسبات میان آمریکا و اتحادیه اروپا با چین را روشن می‌کند؛ مبنی بر اینکه طرفین در حال یک رقابت سنگین در حوزه‌های مختلف هستند و حوزه تجارت و اقتصاد قطعاً بیش از دیگر حوزه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. 

بروکسل و واشنگتن ابزارهای زیادی را برای فشار به چین در اختیار دارند. باید توجه داشت که چین بیشترین جذب سرمایه خارجی اروپایی و‌ آمریکایی را دارد و اکثر برندهای معروف اروپا و آمریکا در چین سرمایه‌گذاری‌‌های بسیار سنگینی کرده‌اند. این جذابیت برای چین باعث شده که بتواند بازارهای بزرگی را در اروپا و آمریکا به دست بیاورد. 

اما افزایش تنش سیاسی بین چین با آمریکا و اتحادیه اروپا باعث شده تا رویکردهای اقتصادی جدیدی را بین طرفین شاهد باشیم؛ چنانکه آمریکا و اتحادیه اروپا تلاش می‌کنند تا بسیاری از کمپانی‌های آمریکایی و اروپایی سرمایه‌های خود را از چین به دیگر کشورهای شرق و جنوب آسیا انتقال بدهند. آمار افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در هند و برخی دیگر از کشورهای شرق آسیا به خوبی نشان می‌دهد که تنش‌های سیاسی و امنیتی در حوزه اقتصادی نیز موجب تغییر رویکردهای زیادی شده است. افزایش تعرفه‌های خودروهای برقی برای ورود به اروپا می‌تواند آغاز یک تنش تجاری جدی میان اتحادیه اروپا با چین باشد.