احمق نباشید! واشنگتن به‌دنبال دو کشوری نیست

ایالات متحده به‌جای جست‌وجوی راه‌حلی بلندمدت برای مناقشه اسرائیل و فلسطین، هدف دیرینه خود برای عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی را در اولویت قرار داده است. چنین توافقی، به برقراری آرامش در غزه و وارد کردن عربستان سعودی نیاز دارد.

ایالات متحده عملاً فلسطینی‌ها را بیشتر به حاشیه می‌برد و در عین حال اسرائیل را به‌شدت در شبکه منطقه‌ای ائتلاف‌ها و مشارکت‌ها ادغام می‌کند.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا ماه گذشته به کنگره گفت: «من فکر می‌کنم ما در نقطه‌ای هستیم که توافق‌های لازم بین ایالات متحده و عربستان سعودی به‌خوبی در دسترس است.»

رویکرد ایالات متحده

برای چندین دهه، ایالات متحده بر خاورمیانه تسلط داشته است. یکی از نکات کلیدی قدرت ایالات متحده، شبکه ائتلاف‌ها و مشارکت‌های تحت رهبری ایالات متحده بوده است که شامل اسرائیل و کشورهای عربی می‌شود. این شبکه ایالات متحده را قادر می‌سازد تا ده‌ها هزار سرباز را در سراسر خاورمیانه مستقر کند و به‌سرعت نیروهای بیشتری را به منطقه اعزام کند.

لوید آستین، وزیر دفاع در سال 2021 با اشاره به شبکه تحت رهبری ایالات متحده توضیح داد: «این یک مزیت استراتژیک گسترده است؛ مزیتی بی‌همتا، بی‌نظیر و بی‌رقیب است.»

اگرچه مقامات آمریکایی به قدرت خود می‌بالند، اما رویکرد آنها منبع اصلی بی‌ثباتی بوده است، به‌ویژه در رابطه با روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی. از زمان تأسیس اسرائیل در سال 1948 و نکبة برای فلسطینیان، بسیاری از کشورهای عربی از به رسمیت شناختن اسرائیل خودداری کرده‌اند.

اسرائیل و کشورهای عربی چندین جنگ داشته‌اند. جامعه بین‌المللی از راه‌حل دوکشوری حمایت می‌کند که در کنار دولت اسرائیل، کشور فلسطین را ایجاد کند، اما ایالات متحده عملاً با آن مخالفت کرده است، حتی درحالی‌که به‌طور شفاهی از آن حمایت می‌کند.

ایالات متحده با تمرکز بر حفظ شبکه منطقه‌ای خود، معاملات دوجانبه را با کشورهای عربی که مایل به برقراری روابط صلح‌آمیز با اسرائیل هستند، دنبال کرده است. تا پایان قرن بیستم، ایالات متحده نقشی محوری در میانجیگری عادی‌سازی روابط اسرائیل با مصر و اردن ایفا کرده بود. هر دو کشور اکنون کمک‌های اقتصادی و نظامی گسترده‌ای دریافت می‌کنند.

اکثر کشورهای عربی چنین قراردادهایی را رد کردند و اصرار داشتند که ابتدا باید راه‌حلی برای مناقشه اسرائیل و فلسطین وجود داشته باشد، اما برخی از آنها در دوران دولت ترامپ موضع خود را تغییر دادند.

براساس توافق ابراهیم، چندین کشور عربی دیگر متعهد شدند که روابط خود را با اسرائیل عادی کنند. آنها با اسرائیل قراردادهایی منعقد کردند که در قالب قراردادهای ویژه با ایالات متحده تسهیل شده بودند.

مقامات ایالات متحده تقریباً در مورد استقبال از توافق ابراهیم به‌عنوان یک دستاورد بزرگ اتفاق نظر داشتند، اما منتقدان خاطرنشان کرده‌اند که این توافقنامه فلسطینی‌ها را مستثنی می‌کند.

جان ففر در نشریه فارین‌پالیسی هشدار داده است که به حاشیه راندن فلسطینی‌ها عاقلانه نخواهد بود، به‌ویژه اگر علاقه واقعی برای پایان دادن به «برادرکشی» وجود داشته باشد که برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها بسیار مخرب بوده است.

مقامات واشنگتن از این انتقادات آگاه هستند. سناتور کریس ون‌هولن از حزب دموکرات ماه گذشته اذعان کرد: «در برخی از محافل سیاست خارجی مُد شده است که باور کنند... می‌توانید به‌نوعی با نادیده گرفتن مسئله فلسطین به صلح، ثبات و امنیت دست یابید.»

با این حال تعداد کمی از مقامات چنین نگرانی‌هایی را جدی گرفته‌اند. قبل از اینکه حماس حمله خود را در 7 اکتبر علیه اسرائیل انجام دهد، دولت بایدن در تلاش بود تا با وارد کردن عربستان سعودی، توافقنامه‌ها با اسرائیل را گسترش دهد.

پرزیدنت بایدن یک بار قول داده بود که عربستان سعودی را به خاطر قتل یک ستون‌نویس روزنامه واشنگتن‌پست تحت فشار قرار دهد، اما او حتی بیشتر از این خواهان توافق بود، زیرا می‌دانست که عربستان سعودی از اصرار دیرینه خود بر ایجاد کشور فلسطینی به‌عنوان شرط عادی‌سازی صرف‌نظر کرده است.

گزارش شده که رهبران عربستان سعودی به‌دنبال توافقی بودند که صرفاً امکان تشکیل کشور فلسطین را باز نگه دارد. بلینکن در ماه مه اذعان کرد: «ما قبلاً از هفتم اکتبر با عربستان سعودی و اسرائیل برای پیگیری عادی‌سازی بین دو طرف کار می‌کردیم. این توافق می‌توانست بازی را تغییر دهد.»

یکی از بارزترین مسائل در مورد سیاست ایالات متحده این است که دولت بایدن رویکرد خود را از 7 اکتبر تغییر نداده است. نه‌تنها به حمایت یکجانبه خود از اسرائیل ادامه داده، بلکه با برنامه‌های خود برای وارد کردن عربستان سعودی به سمت توافق آبراهام پیش رفته است؛ درحالی‌که شرایط نشان می‌دهد همان توافق احتمالاً به بحران فعلی منجر شده است. من متقاعد شده‌ام که یکی از دلایلی که حماس به اسرائیل حمله کرد، پیشرفتی است که آمریکا به سمت یکپارچگی منطقه‌ای برای اسرائیل و یکپارچگی منطقه‌ای به‌طور کلی داشت.»

هدف از برنامه‌های ایالات متحده

درحالی‌که دولت بایدن جاه‌طلبی‌های امپریالیستی خود را تعقیب کرده است، مقامات در واشنگتن اصرار دارند که روابط بین اسرائیل و فلسطین باید تغییر کند. آنها می‌گویند که بدون ترتیبات جدید، چرخه خشونت ادامه خواهد یافت؛ چیزی که بلینکن آن را «دوره‌های بی‌پایان خشونت، ویرانی، مرگ و ناامنی» می‌نامد.

باربارا لیف، مقام وزارت امور خارجه، در جلسه استماع کنگره در ماه مه، وضعیت موجود را به‌ویژه برای فلسطینی‌ها «وحشتناک» خواند. لیف گفت: آنها «در شرایطی زندگی می‌کنند که از ناراحتی گرفته تا ناامیدی، خشم و ستیزه‌جویی را شامل می‌شود؛ این یک شرایط وحشتناک برای شیوع ستیزه‌جویی و رادیکالیزه شدن است.»

در واقع، دولت بایدن اصرار دارد که از راه‌حل دوکشوری حمایت می‌کند. مقامات دولت می‌گویند که برنامه‌های این کشور برای عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی در نهایت منجر به ایجاد یک کشور فلسطینی خواهد شد. آن‌ها حتی طرح‌هایی را برای آتش‌بس در غزه تأیید می‌کنند؛ اقدامی که پس از اعتراف آنها به این امر صورت می‌گیرد که عربستان سعودی اکنون به یک دوره آرامش و راهی برای ایجاد یک کشور فلسطینی برای وارد شدن به یک توافق نیاز دارد.

با این حال، دولت بایدن به صراحت اعلام کرده است که با ایجاد یک کشور پایدار فلسطینی مخالف است. از آنجایی که آمریکا تلاش‌ها در سازمان ملل متحد برای ایجاد یک کشور فلسطینی را مسدود کرده است، برای تحمیل محدودیت‌هایی بر فلسطین تلاش کرده است. اولویت اصلی دولت بایدن محدود کردن امنیت فلسطین است. مقامات دولت اصرار دارند که هر کشور فلسطینی در آینده باید غیرنظامی شود.

پرزیدنت بایدن در اوایل سال جاری ادعا کرد: «چندین راه‌حل دوکشوری وجود دارد. تعدادی از کشورهای عضو سازمان ملل هستند که ارتش خود را ندارند. تعدادی از کشورها محدودیت‌هایی دارند و بنابراین فکر می‌کنم راه‌هایی وجود دارد که این کار را می‌توان به آن شکل انجام داد.»

دولت بایدن همچنین از اسرائیل می‌خواهد که در ایجاد کشور فلسطینی حق اظهارنظر داشته باشد. به‌رغم مخالفت دولت اسرائیل و مردم اسرائیل با راه‌حل دوکشوری، واشنگتن از فلسطینی‌ها می‌خواهد که با اسرائیلی‌ها مذاکره کنند!

هنگامی که کنگره ماه گذشته از بلینکن در مورد برنامه‌های دولت برای عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی سوال کرد، بلینکن به شرط دیگری اشاره کرد و آن این بود که هرگونه معامله منجر به ایجاد فوری یک کشور فلسطینی نمی‌شود. در واقع، بلینکن نشان داد که چشم‌انداز ایالات متحده از یک مسیر طولانی‌تر به سوی تشکیل کشور فلسطین، برای تحقق آرمان‌های مردم فلسطین نیست.

بلینکن گفت: «تمام هدف عادی‌سازی، و همچنین ایجاد یک کشور فلسطینی این است که اطمینان حاصل شود که امنیت اسرائیل بهتر تضمین می‌شود.»

در واقع، دولت بایدن همچنان بر هدف ادغام اسرائیل در شبکه ائتلاف‌ها و مشارکت‌های تحت رهبری ایالات متحده در خاورمیانه متمرکز است؛ همان کاری که قبل از 7 اکتبر تلاش می‌کرد به جای تلاش برای دستیابی به راه‌حل دوکشوری، انجام دهد.  

منبع: Foreign Policy in Focus