شکاف فناوری و اقتصادی

حسن حسن‌خانی، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگویی با «هم‌میهن» اظهار کرد: وقایع امروز شباهت‌هایی با حباب دات‌کام در سال 1999 دارد. در آن زمان، شرکت‌هایی نظیر آمازون و وردکام در راستای توسعه اینترنت، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زیرساخت‌های خود انجام دادند، اما با وقوع یک شوک بهره‌وری، این شرکت‌ها نتوانستند خود را با تغییرات جدید وفق دهند.

وی در ادامه افزود: فرض کنید شما به عنوان یک شرکت، پیش‌بینی می‌کنید که با افزایش مصرف داده، نیاز به زیرساخت‌های حافظه‌ای زیادی خواهید داشت و به همین دلیل اقدام به خرید می‌کنید. اما ناگهان نرم‌افزاری معرفی می‌شود که حجم ویدیوها را به شدت کاهش می‌دهد. این فناوری جدید منجر به افزایش بهره‌وری شما می‌شود و سرمایه‌گذاری‌های قبلی دیگر توجیهی نخواهند داشت. شرکت‌هایی مانند مایکروسافت و گوگل توانستند با این تغییرات سازگار شوند و به همین دلیل موفق شدند.

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: امروز نیز با مسئله‌ای مشابه مواجه هستیم. ارزش سهام شرکت‌هایی که در حوزه هوش مصنوعی فعال هستند، از جمله Nvidia، به شدت افزایش یافته، اما به طور ناگهانی شاهد سقوط ارزش سهام این شرکت‌ها هستیم. به‌عنوان مثال، در تاریخ سوم فوریه 2005، شرکت Nvidia با کاهش 593 میلیارد دلاری ارزش بازار مواجه شد که یک رکورد تاریخی به شمار می‌رود. این واقعه همزمان با انتشار مقاله‌ای از سوی جفری امانوئل بود که ادعای بیش از حد ارزش‌گذاری شدن Nvidia را مطرح کرد.

حسن‌خانی در ادامه تصریح کرد: نکته حائز اهمیت این است که این تحولات ریشه چینی دارند. در سال‌های اخیر، آمریکا به طور جدی با چالش‌های اقتصادی از سوی چین روبه‌رو شده است. به طور خاص، برای نخستین بار مازاد تجاری چین به بیش از یک تریلیون دلار رسید، درحالی‌که کسری تراز تجاری آمریکا نیز از دو تریلیون دلار فراتر رفت. این نشان‌دهنده جدیت چالش‌های اقتصادی چین برای ایالات متحده است.

وی همچنین افزود: آمریکا در عرصه نظامی نیز با چالش‌هایی روبه‌رو شده است، به‌خصوص در وقایع تنگه باب‌المندب. در عین حال، ظهور حباب هوش مصنوعی به عنوان یک چالش بزرگ تکنولوژیک برای آمریکا می‌تواند پیامدهای روانی و انتظارات اساسی برای اقتصاد این کشور به همراه داشته باشد. با توجه به اینکه اقتصاد آمریکا یکی از بزرگ‌ترین اقتصادها در جذب سرمایه به شمار می‌رود، در صورت جدی شدن این چالش‌ها، ممکن است سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های خود در مورد سرمایه‌گذاری در آمریکا تجدیدنظر کنند.

این کارشناس در ادامه خاطرنشان کرد: همزمان با این تحولات، احتمال روی کار آمدن دوباره آقای ترامپ نیز وجود دارد که سیاست‌های اقتصادی تهاجمی ایشان، از جمله جنگ تعرفه‌ها، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد آمریکا بگذارد. 

باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا تقابل سیاست‌های تهاجمی آقای ترامپ با شوک بهره‌وری که ریشه در چین دارد، می‌تواند برتری تکنولوژیک و اقتصادی آمریکا را بازگرداند یا خیر.

حسن‌خانی در نهایت اعلام کرد: به نظر می‌رسد این تحولات نشانه‌هایی از افول قدرت آمریکا باشند. با توجه به چالش‌های نظامی، اقتصادی و تکنولوژیک، به نظر نمی‌رسد که آمریکا راهی برای احیای قدرت هژمونی خود در سطح جهانی داشته باشد. امروزه کشورهای مختلف در عرصه‌های گوناگون به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافته و آمریکا را پشت سر می‌گذارند. البته قضاوت نهایی را باید به آینده سپرد و منتظر ماند.