جهان بی‏‌رحم سکه‏‌های میم/درباره میم‏‌کوین‏‌ها به‌بهانه بازی ترامپ با این پول دیجیتال

از سال 2013 که دوج‌کوین به‌عنوان اولین میم‌کوین پا به عرصه پول دیجیتال گذاشت، این شیوه تولید و عرضه توکن همواره خبرساز بوده است. دوج‌کوین را دو مهندس نرم‌افزار (بیلی مارکوس و جکسون پالمر) به‌عنوان یک شوخی اینترنتی ساختند و 12 سال بعد، دونالد ترامپ که تازه قبای ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده را بر تن کرده، سه روز پیش از مراسم تحلیف خود، میم‌کوین ترامپ را عرضه می‌کند تا نشان دهد به این حوزه توجه و تسلط دارد و حرف‌هایی که درباره تبدیل‌شدن این کشور به قطب ارز دیجیتال جهان گفته، به واقعیت نزدیک خواهد کرد. اما میم‌کوین‌ها چه هستند و چرا مردم از این توکن‌های بی‌وفا دل نمی‌کنند؟

آخرین جنون

گاردین در گزارشی به بررسی همین سؤال پرداخته است؛ اینکه میم‌کوین‌ها از کجا آمده‌اند؟ چگونه تبلیغ می‌شوند و چرا بالاترین مقام سیاسی ایالات‌متحده به این شکل علاقه خود را به این توکن‌ها نشان داده است. به نقل از گاردین، ترامپ تنها سه روز پیش از مراسم تحلیف خود، در اقدامی عجیب، کوین‌ترامپ (TRUMP) را راه‌اندازی کرد؛ میم‌کوینی که طرفداران و دلالان می‌توانستند آن را بخرند، به این امید که ارزش بیشتری پیدا کند.

براساس داده‌های وب‌سایت ردیابی قیمت ارزهای دیجیتال، CoinMarketCap، در ابتدا ارزش توکن ترامپ از هفت دلار در یک‌روز به ۷۵ دلار افزایش یافت. دو روز بعد، قیمت آن به حدود 40 دلار کاهش پیدا کرد؛ درست زمانی که ملانیا ترامپ، بانوی اول آینده، میم‌کوین خود یعنی ملانیا را به بازار عرضه کرد.

حتی کشیش حاضر در مراسم تحلیف ترامپ، لورنزو سیول، در غوغای میم‌کوین‌ها غرق شد و در همان بعدازظهر یک نسخه از توکن لورنزو را تبلیغ کرد. برخی میم‌کوین‌ها را آخرین جنون پول دیجیتال می‌نامند. اما آنها چه هستند؟ میم‌کوین‌ها نوعی از دارایی‌های دیجیتال‌اند که براساس یک میم ساخته می‌شوند؛ معمولاً چیزی که به‌صورت آنلاین وایرال شده است. شناخته‌شده‌ترین آنها دوج‌کوین است که نامش از یک میم اینترنتی به‌نام «Doge» گرفته شده که در آن سگی از نژاد شیبا اینو حضور دارد.

هرچند دوج‌کوین در ابتدا به‌عنوان یک ارز دیجیتال سرگرم‌کننده و به‌منظور اعطای پاداش به کاربران در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شد، نه‌تنها خیلی زود به یکی از ارزهای دیجیتال محبوب بدل شد، بلکه آغازگر مسیری بود که امروز رئیس‌جمهور ایالات‌متحده از آن بهره می‌برد. ارزش میم‌کوین‌ها به‌طورکلی تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مانند شبکه‌های اجتماعی، حمایت افراد مشهور یا بازار ارزهای دیجیتال است. توکن‌هایی به‌شدت پرنوسان که ارزش ذاتی ندارند، ولی تجربه نشان داده که می‌توانند گاه سرمایه‌گذاران خود را به ثروت‌های افسانه‌ای برسانند.  دوج‌کوین کمی با انبوه میم‌کوین‌های اخیر تفاوت دارد.

به گفته سایمون پیترز، تحلیلگر ارزهای دیجیتال، دوج‌کوین بلاکچین خاص خود را دارد؛ فناوری دفتر کل غیرمتمرکزی که زیربنای ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین را تشکیل می‌دهد. این درحالی‌است که اکثر میم‌کوین‌های دیگر «توکن» هستند، به این معنا که روی یک بلاکچین موجود عمل می‌کنند، بنابراین نیاز به توسعه فنی چندانی ندارند. این توکن‌ها به‌راحتی ساخته می‌شوند؛ میلیون‌ها از آنها وجود دارد. تنها هدف واقعی بیشتر میم‌کوین‌ها، سوداگری است؛ کاربران آنها را ایجاد می‌کنند یا می‌خرند به امید اینکه ارزش‌شان افزایش یابد تا بتوانند به‌سرعت پول زیادی به‌دست آورند.

به‌ظاهر سودآور؛ مشکل کجاست؟

هرچند بیشتر افراد با هدف کسب ثروت سراغ میم‌کوین‌ها می‌روند، اما در واقعیت، اکثریت قریب‌به‌اتفاق مردم پول خود را از دست می‌دهند. بیشتر میم‌کوین‌ها پرنوسان و کوتاه‌مدت هستند. به‌گفته پیترز، آنها همچنین مستعد طرح‌های پامپ و دامپ (Pump and Dump)  یا راگ پول (Rug Pull) هستند. 

در پامپ و دامپ، گروهی با ایجاد هیجان و تبلیغات دروغین، قیمت یک ارز دیجیتال را به‌شکل مصنوعی افزایش می‌دهند (مرحله پامپ) و هنگامی که قیمت به‌حد موردنظر رسید، به‌طور ناگهانی تمام دارایی‌های خود را می‌فروشند و با افزایش ناگهانی عرضه، باعث سقوط شدید قیمتی می‌شوند (مرحله دامپ). در اینجا سرمایه‌گذارانی که در قیمت‌های بالا وارد بازار شده‌اند، زیان می‌بینند. در راگ پول، توسعه‌دهندگان یک پروژه ارز دیجیتال ابتدا با تبلیغات و دادن وعده‌های دروغین، سرمایه‌گذاران را جذب می‌کنند، سپس به‌طور ناگهانی تمام وجوه جمع‌آوری‌شده را برداشته و پروژه را رها می‌کنند. درنتیجه سرمایه‌گذاران با ارزهای دیجیتال بی‌ارزش و ضرر فراوان مواجه می‌شوند.

  به گزارش گاردین، یکی از اتفاقات رایج در مورد میم‌کوین‌ها آن است که سازندگان تعداد زیادی از توکن‌ها را برای خود نگه می‌دارند، پروژه را در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌کنند تا خریداران دیگر را جذب کرده و ارزش را افزایش دهند، سپس تمام توکن‌های خود را می‌فروشند؛ این‌چنین بازار اشباع شده و قیمت سقوط می‌کند. کارول الکساندر، استاد مالی دانشگاه ساسکس می‌گوید: «سپس همه افراد سراغ یک میم‌کوین دیگر می‌روند.» باتوجه به اینکه بازار ارزهای دیجیتال تا حد زیادی بدون قانون است، سرمایه‌گذاران در صورت بروز مشکل، راه‌های جبران کمی دارند.

بدون رگولاتور... مشکوک نیست؟

مشکوک است، اما همه اینها مردم را از سرمایه‌گذاری منصرف نکرده و در سال گذشته نیز بازار میم‌کوین‌ها رونق داشته است. الکساندر این بازار را با تب قبلی دارایی‌های دیجیتال پیرامون NFTها مقایسه می‌کند. ژانویه ۲۰۲۴ شاهد راه‌اندازی pump.fun بودیم؛ پلتفرمی که به هر کسی اجازه می‌دهد به‌راحتی یک میم‌کوین ایجاد کند. انتخاب ترامپ دوستدار ارزهای دیجیتال نیز ممکن است جامعه را جسور کرده باشد.

اما محرک اصلی میم‌کوین‌ها به‌گفته الکساندر، بیشتر یک مسئله اجتماعی است؛ افراد جوان و سرخورده می‌خواهند تلاش کنند و سریع ثروتمند شوند. اگرچه میم‌کوین‌ها مانند بیت‌کوین ریشه در ارزهای دیجیتال دارند، اما مایک هرن، توسعه‌دهنده اولیه بیت‌کوین می‌گوید که آنها ارتباط کمی با چشم‌انداز اصلی این ارزها دارند. او در ژانویه ۲۰۱۶ جامعه بیت‌کوین را ترک کرد، زیرا با مسیری که می‌رفت، موافق نبود. او می‌خواست ارز دیجیتال را به‌عنوان یک جایگزین واقعی برای امور مالی سنتی ببیند، نه‌فقط یک دارایی سوداگرانه. به‌گفته او، میم‌کوین‌ها ادامه این روند سوداگرانه هستند.

ماجرای truth_terminal

حساب کاربری truth_terminal در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)  یک پروژه جالب و بحث‌برانگیز در دنیای ارزهای دیجیتال و هوش مصنوعی بود. اندی آیری یک مدل زبان هوش مصنوعی را آموزش داد و یک حساب کاربری را برای آن در شبکه اجتماعی ایکس با نام truth_terminal  راه‌اندازی کرد تا این هوش مصنوعی افکارش را به اشتراک بگذارد. آیری این مدل را شبیه نوجوانی توصیف می‌کند که «هیچ آگاهی اجتماعی از زمان بی‌ادب بودن و نبودن ندارد».  این هوش مصنوعی پس از تعامل با حساب‌های ارزهای دیجیتال در ایکس، ظاهراً به میم‌کوین‌ها علاقه‌مند شد و آیری یک کیف پول ارز دیجیتال از طرف آن راه‌اندازی کرد.

سپس اوضاع عجیب شد. برخی توییت‌های truth_terminal  به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به میم‌کوین‌ها اشاره داشتند و همین موضوع سبب شده تا برخی کاربران این حساب را به تبلیغ یا پامپ و دامپ میم‌کوین‌ها متهم کنند. با وجود اینکه بعضی از کاربران از تحلیل‌های ارائه‌شده توسط این حساب استقبال می‌کنند، برخی دیگر آن را نوعی دستکاری بازار و تبلیغات برای میم‌کوین‌های خاص می‌دانند. این حساب کاربری هوش مصنوعی در تاریخ فعالیت خود توانسته تأثیر زیادی بر ارزش برخی توکن‌ها داشته باشد. اما همان‌طور که اشاره شد، همه افراد در این میان پولدار نمی‌شوند.

پول را چه کسی به جیب می‌زند؟

به‌گفته الکساندر، افرادی که عمدتاً از ارزهای دیجیتال پول درمی‌آورند، سرمایه‌گذاران نهادی هستند؛ شرکت‌های تجاری که از استراتژی‌هایی استفاده می‌کنند که در معاملات سهام معمولی مجاز نیستند. او می‌گوید: «همه معامله‌گران حرفه‌ای بزرگ از این طریق میلیاردها دلار درآمد کسب می‌کنند و مردم عادی پول خود را از دست می‌دهند.» اما ترامپ چرا وارد این بازار شده؟ آیا او هم می‌خواهد پول دربیاورد؟ الکساندر ماجرای میم‌کوین ترامپ را متفاوت می‌داند؛

کاربران آن را برای نشان‌دادن حمایت خود از رئیس‌جمهور خریداری می‌کنند. به این ترتیب شبیه به یک «توکن هواداری» عمل می‌کند؛ مانند آنچه توسط تیم‌های ورزشی و بازیکنان تولید می‌شود. همچنین به‌باور الکساندر، انگیزه این توکن می‌تواند حتی ساده‌تر از این حرف‌ها باشد: «این نشان می‌دهد که او می‌تواند چنین کاری را انجام دهد.» درواقع او می‌تواند هر کاری را که دوست دارد انجام دهد و این را می‌داند.

 عکس: Shutterstock