اپستین دانشمند/ نگاهی به ابعاد دیگر زندگی جفری اپیستن به بهانه انتشار عکسهای جدید او با افرادی چون نوآم چامسکی
در روزهایی که اخبار مربوط به جفری اپستین و اسناد باقیمانده از او، همراه با اسناد رسمی تحقیقات درباره جنایات و بهرهکشی گسترده و سازمانیافته جنسی او و همدستاش، گیلین مکسول؛ خبر داغ آمریکا، بریتانیا و جهان است، چهرهای مانند نوام چامسکی و تصاویر او همراه با اپستین، نگاهها را به خود خیره کرد.
در روزهایی که اخبار مربوط به جفری اپستین و اسناد باقیمانده از او، همراه با اسناد رسمی تحقیقات درباره جنایات و بهرهکشی گسترده و سازمانیافته جنسی او و همدستاش، گیلین مکسول؛ خبر داغ آمریکا، بریتانیا و جهان است، چهرهای مانند نوام چامسکی و تصاویر او همراه با اپستین، نگاهها را به خود خیره کرد.
رابطه چامسکی و اپستین، رابطه دوستانهای بود که تا آخرین سالهای عمر اپستین ادامه یافت و ایمیلها و تعاملات ایندو که افشاشده، نشان از حمایت مالی جدی اپستین از چامسکی و امتنان و سپاس همیشگی چامسکی داشته است.چامسکی تنها یکنفر از حلقه دانشمندان اپستین است!
اپستین عاشق علم بود
همه درباره اپستین و دونالد ترامپ و اسرائیل حرف میزنند اما بخش علمی زندگی او همچنان در حاشیه مانده و کمتر کسی به این لایه توجه کرده است. در روایتهای عمومی، تمرکز بر جنایتها و پیوندهای سیاسی او قرار گرفته است اما مسیری که او از طریق آن به محیطهای دانشگاهی و شبکههای علمی دسترسی پیدا کرد، کمتر بازسازی شده است.
حذف این لایه باعثشده است که درک سازوکار قدرت او ناقص بماند؛ زیرا ورود او به حلقههای نخبه تنها با اتکا به ثروت توضیح داده نشده است و از مسیر پیوند با دانشگاهها و پژوهشگران ممکن شده است. همینجا باید اشاره کرد که اپستین، معلم ریاضیات و فیزیک در Dalton School بود و مقام ارشد مدرسه نیز کسی نبود جز دانلد بار که پدر ویلیام بار ـ دادستان فدرال دوران ترامپ ـ بود! این رابطه، یکی از جزئیترین روابط گسترده و جهانی اپستین است. در روایتهای رسانهای معمولاً تنها زمانی به این بُعد اشاره شده که هدف، ساختن تضادی سطحی بوده است، اما مسیر واقعی شکلگیری این پیوند کمرنگ مانده است.
بررسی اسناد عمومی نشان میدهد که او با حضور در محافل خصوصی علمی و شرکت در نشستهای فکری توانست چهرهای علمینما بسازد. او در نشستهای نخبگان فکری مرتبط با گروه Edge حضور داشت؛ همان حلقهای که متفکرانی از حوزههای فیزیک، کیهانشناسی، زیستشناسی و علوم شناختی را گرد هم میآورد. او در هماندوره با چهرههایی از MIT ملاقات داشت و در محافل خصوصی که در خانههای پژوهشگران برگزار میشد شرکت کرد. این سطح از دسترسی، بدون ایجاد یک ظاهر علمینما ممکن نبود و در روایتهای پس از افشاگریها تقریباً حذف شده است.
در کنار این ساختار، مجموعهای از نشانههای مشخص وجود دارد که نشان میدهد علم برای او تنها یک علاقه سطحی نبود؛ بلکه بخشی از سازهای بود که پیرامون خود ساخت. ارجاعهای او به موضوعات کیهانشناسی، نظریههای مربوط به منشأ حیات، مباحث مرتبط با تکامل و حضورش در گردهماییهای علمی خصوصی، بخشی از تصویری بود که او را در نگاه نخست، فردی درگیر با حوزههای فکری نشان میداد. این استفاده از زبان علمی، نه بهمعنای توانایی واقعی بلکه بهمثابه ابزاری برای ساختن چهرهای قابلپذیرش در فضای دانشگاهی عمل کرد و روشنکردن این لایه برای فهم کامل شبکه دسترسی و نفوذ او ضروری است.
حامی باسخاوت علم و دانش
شبکه مالی و نهادی جفری اپستین در حوزه علم، بیش از هرچیز از مسیر چند مؤسسه مشخص شکل گرفته و این مسیر در اسناد عمومی قابل ردیابی است. مهمترین نقطه اتصال او، هاروارد بود؛ جایی که از طریق پرداختهای رسمی و غیرمستقیم، به برنامه Program for Evolutionary Dynamics به ریاست مارتین نواک، وارد فضای دانشگاهی شد. این پرداختها که در گزارشهای داخلی هاروارد ثبت شده است به او امکان داده بود که وارد حلقهای از نشستهای محدود، جلسات خصوصی و دیدارهای علمی شود. همین دسترسی بود که جایگاهی برای او ساخت که بسیار فراتر از سابقه علمیاش بود.
مسیر دوم، MIT Media Lab بود؛ نهادیکه بعدها در بررسیهای داخلی مشخص شد کمکهای مالی او، هم بهصورت مستقیم، هم از طریق واسطهها دریافت شده است. این کمکها نهتنها در اسناد رسمی MIT درج شده است بلکه مجموعهای از مکاتبات داخلی نشان میدهد که پرداختها در برخی موارد بهشکلی انجام شده است که نام او مستقیماً دیده نشود. همین مسیر به او امکان داد تا در محافل محدود MIT حضور پیدا کند و حلقهای از ارتباطهای علمینما بسازد که برای فردی بدون پیشینه دانشگاهی، معمولاً قابل دستیابی نیست.
اما یکی از مهمترین نقاط اتصال اپستین به جهان علم Edge Foundation / Edge.org بود. این شبکه که توسط جان براکمن اداره میشد، سالها مرکز گردهمایی گروهی از برجستهترین چهرههای علوم پایه، فیزیک نظری، زیستشناسی، علوم اعصاب و فناوری بود. اپستین در این حلقه، نه یک عضو علمی، بلکه یک «حاضرِ شناختهشده» بود و حضور او در نشستهای خصوصی Edge در اسناد عمومی و گزارشهای پس از افشاگریها، تأیید شده است. نشستهای Edge معمولاً در قالب گفتوگوهای کوچک، شامهای علمی و جلسات بحث فکری برگزار میشد و حضور در اینفضا برای بسیاری از دانشمندان، نقش شبکهسازی فکری داشت.
همین محیط برای اپستین بستری فراهم کرد که بتواند خود را بهعنوان «حامی گفتوگوهای علمی» معرفی کند، هرچند نقش او از نظر محتوای علمی قابلتعریف نبود. در کنار این سه مرکز اصلی، یک سطح دیگر از حضور او در جهان علم، در قالب حمایت از نشستها و گردهماییهای کوچک دیده میشود. این نشستها در اسناد رسمی دانشگاهها، بهشکل کمکهای پراکنده ثبت شده است؛ کمکهایی که معمولاً مربوط به رویدادهای کوچک، جلسات، سمینارها یا برنامههای غیررسمی علمی بوده است. مبالغ این پرداختها بزرگ نبود اما به او اجازه میداد تا در فضاهایی ظاهر شود که معمولاً برای افراد بیرون از جهان دانشگاهی بسته است.
شبکه دانشمندان اپستین
در شبکه ارتباطی جفری اپستین، مجموعهای از دانشمندان و چهرههای علمی حضور داشتهاند که نام آنها در اسناد رسمی، گزارشهای دانشگاهی، یا اعترافات پس از افشاگریها، بهصورت قطعی ثبت شده است. این شبکه، نه یک گروه منسجم، بلکه مجموعهای از ارتباطهای پراکنده بوده است که در کنفرانسها، سفرهای علمینما، نشستهای خصوصی و رویدادهای کوچک شکل گرفته است. همین ارتباطها برای او نوعی اعتبار بیرونی ساخته است؛ زیرا حضور چهرههای شناختهشده در کنار او، تصویری از «ارتباط با جهان علم» ایجاد کرده بود که سابقه علمی او، آن را توجیه نمیکرد.
در این شبکه نام مارتین نواک از هاروارد، جایگاه مرکزی دارد؛ کسی که از مسیر برنامه Evolutionary Dynamics با اپستین در تماس بوده است و بخشی از ارتباط او با محافل دانشگاهی، از همین مسیر شکل گرفته است. در اسناد رسمی هاروارد، دیدارهای مکرر اپستین با نواک و حضور او در جلسات خصوصی، ثبت شده و همین سطح از ارتباط نقش مهمی در بازشدن مسیرهای دیگر داشته است. ازطرفدیگر، ست لوید از MIT نیز در گزارشهای داخلی MIT بهعنوان کسی معرفی شده که با او دیدار داشته است و حضور اپستین در جلسات خصوصی Media Lab در اسناد رسمی تأیید شده است.
در کنار این افراد، نام ماروین مینسکی از MIT نیز در گزارشهای عمومی آمده است؛ کسی که اپستین در رویدادهای خصوصی علمی با او در تماس بوده است. همچنین لارنس کراوس در گفتوگوهای عمومی پذیرفته که مدتی در محافل آموزشی و علمی، با او روبهرو شده است. این تماسها بهمعنای همکاری علمی نبوده، اما در سطح اجتماعی تصویری از ارتباط اپستین با چهرههای برجسته علوم پایه ایجاد کرده است. یکی ز مهمترین بخشهای این شبکه، حضور او در برنامهها و سفرهایی بوده که برای معرفی دانشمندان به حامیان مالی برگزار میشد. در سالهای میانی دهه ۲۰۰۰، حضور استیون هاوکینگ در سفری که اپستین در آن شرکت داشت، در گزارشهای رسانهای و تصاویر عمومی ثبتشده است؛ سفری که، نه علمی، بلکه ترکیبی از شبکهسازی و نمایشهای اجتماعی بوده است.
همین رویدادها لایهای از مشروعیت نمادین برای اپستین ایجاد کرد؛ زیرا حضور چهرههای بزرگ علمی در یک موقعیت مشترک کافی بود تا او در نگاه نخست، در سطحی برابر با آنان دیده شود. در این شبکه همچنین مجموعهای از تماسهای کوچکتر وجود دارد که در سطح عمومی ثبتشدهاند؛ ازجمله دیدارهای پراکنده با جورج چرچ در رویدادهای علمینما و نشستهایی که در خانههای خصوصی برگزار میشد و در آنها دانشمندان و نخبگان فکری حضور داشتند. این ارتباطها بهصورت رسمی همکاری محسوب نمیشوند اما در اسناد عمومی، وجود آنها تأیید شده است.
اپستین در مواردی خاص، پول زیادی به پای تعدادی از برنامهها و مؤسسات ریخت. یکرقم مشارکتاش در برنامه دانشگاه هاروارد، بالای 6 میلیون دلار ارزش داشت. استیون هاوکینگ و تعداد زیادی از این دانشمندان، رابطه و ربطی به زندگی شخصی او نداشتند ولی برخی از آنها و بهطورخاص یکی، دو نفر، در کتاب معروف مجموعه نامههای تبریک تولد اپستین که نامه بدنام و زشت ترامپ هم در میانشان است، حضور دارند و بدنامی ابدی بهجان خریدند.
