عبور از روابط عمومی واکنشگرا به مدرن/اختتامیه نخستین جشنواره روابط‌عمومی‌های وزارت ارتباطات با حضور اساتید ارتباطات و مسئولان رسانه‌ای دولت برگزار شد
آیین اختتامیه نخستین جشنواره روابط‌عمومی‌های وزارت ارتباطات روز شنبه (۲۴ آبان‌ماه) در سالن شهید قندی این وزارتخانه برگزار شد؛ رویدادی‌که با هدفِ گذار از روابط‌عمومی سنتی و واکنشگرا به رویکردی روایت‌محور و مدرن طراحی شده است.
آیین اختتامیه نخستین جشنواره روابط‌عمومی‌های وزارت ارتباطات روز شنبه (۲۴ آبان‌ماه) در سالن شهید قندی این وزارتخانه برگزار شد؛ رویدادی‌که با هدفِ گذار از روابط‌عمومی سنتی و واکنشگرا به رویکردی روایت‌محور و مدرن طراحی شده است. این جشنواره ایجاد انگیزه در متخصصان این حوزه به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، ارتقای کیفیت تولیدات رسانه‌ای و تقویت یادگیری اجتماعی را از اهداف اصلی خود اعلام کرد.
در این مراسم، وزیر ارتباطات و استادان این حوزه با تأکید بر نقش حیاتی روابط‌عمومی‌ها در بازسازی اعتماد عمومی، انتقال واقعیت‌های اجتماعی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، بر ضرورت حرکت این بخش به سمت روایتگری دقیق، شفافیت بیشتر و پاسخگویی مؤثر تأکید کردند.
روابط عمومی فقط خبر نمی‌سازد
در ابتدای برنامه «علیرضا عبداللهی‌نژاد»، دبیر جشنواره و رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، این جشنواره را آغاز یک جریان جدید در علوم ارتباطات خواند: «این جشنواره بیشتر از یک‌سال در تلاش بوده تا با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خانواده بزرگ ارتباطات، از روابط عمومی سنتی و واکنشگرا به روابط عمومی روایتگر و مدرن حرکت کنیم.» او در ادامه به اهداف برگزاری جشنواره اشاره کرد: «ازجمله اهداف این جشنواره، ایجاد انگیزه و امید در میان متخصصان و کارشناسان روابط عمومی کشور به‌خصوص در مناطق کم‌برخوردار و دوردست‌تر، افزایش یادگیری اجتماعی و ارتقای کیفیت بوده است.»
به گفته عبداللهی‌نژاد در این جشنواره کارشناسان و داوران در ۱۲ محور، آیتم‌‌هایی تعریف کرده‌اند: «از میان ۷۳۲ اثر، ۳۷ مجموعه به دبیرخانه ارسال شد و درنهایت با بررسی‌ها، ۳۰۴ اثر راه پیدا کردند. درنهایت ۲۲ اثر به‌عنوان برگزیده نهایی انتخاب شدند.» او اضافه کرد هیئت داوران این جشنواره، متشکل از پیشکسوتان، اساتید و بزرگان حوزه علوم ارتباطات و روابط عمومی بوده است. عبداللهی‌نژاد به وضعیت کنونی روابط عمومی‌ها اشاره کرد: «اکنون روابط‌عمومی‌ها فقط کار اطلاع‌رسانی انجام می‌دهند، اما روابط عمومی اگر به‌درستی عمل کند فقط خبر نمی‌سازد و می‌تواند روایت بسازد و اعتماد عمومی را تقویت کند.»
از مردم به‌دلیل کاستی‌ها عذرخواهی کنیم
در بخش دیگری از برنامه «سیدستار هاشمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به اهمیت تلاش‌های همکاران خود در حوزه روابط عمومی و فناوری اطلاعات اشاره کرد: «معمولاً در حوزه ارتباطات، کیفیت خدمات و تلاش‌های همکاران ما کمتر دیده میشود. اما درحقیقت، کار آنها به‌دلیل ماهیت خاص‌اش بسیار ارزشمند و تأثیرگذار است.»
هاشمی به اهمیت حوزه روابط عمومی به دنبال کاهش فاصله‌ها میان افراد تاکید کرد: «این همان کاری است که در فضای‌مجازی و فناوری اطلاعات نیز به‌دنبال آن هستیم؛ کاهش فاصله‌ها و ارتباط نزدیک‌تر با مردم.» وزیر ارتباطات ادامه داد: «از زمان شکل‌گیری ارتباطات و فناوری، این مسیر همچنان ادامه دارد و در این ۱۵۰ سال، ارتباطات همچنان پیونددهنده دل‌ها و فواصل انسانی است. امروز این مسئولیت ماست که با تلاش مضاعف و همکاری‌های بیشتر، گام‌های مؤثری دراین‌زمینه برداریم.»
او در ادامه به اهمیت رویکرد دقیق و واقع‌بینانه در روابط عمومی و تحلیل اخبار اشاره کرد: «در روابط عمومی باید مراقب باشیم که تحلیل‌ها و رویکردهای ما کاملاً منطبق بر واقعیت‌ها باشد. نه‌تنها باید واقعیت‌ها را منتقل کنیم، بلکه باید آنچه مردم در زندگی خود تجربه می‌کنند را به‌درستی منعکس کنیم.»
استفاده از هوش مصنوعی، موضوع دیگری بود که هاشمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به آن پرداخت: «فناوری‌های نوین می‌توانند به‌طور چشمگیری در بهبود فرآیندهای ارتباطی و تصمیم‌سازی‌ها کمک کنند. استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین، به‌ویژه هوش مصنوعی، می‌تواند در این مسیر راه‌گشا باشد و به ما کمک کند تا تحلیل‌های دقیق‌تری از وضعیت موجود داشته باشیم.»
وزیر ارتباطات با اشاره به اهمیت رویکرد مبتنی بر ارزیابی و شفافیت در ارتباطات، گفت: «اگر لازم باشد که از مردم عزیز عذرخواهی کنیم ـ به‌دلیل کاستی‌هایی که در حوزه اجرا به‌طور طبیعی پیش آمده است ـ ما این کار را انجام خواهیم داد. این نوع عذرخواهی‌ها می‌تواند باعث افزایش اعتماد عمومی و تقویت روابط شود.»
تداوم ارتباط نخستین مطالبه مردم در جنگ
«هادی خانیکی»، استاد حوزه ارتباطات سخنران دیگر این برنامه بود که صحبت‌های خود را با عنوان «روابط‌عمومی؛ آینده ارتباطی» آغاز کرد: «نخستین نهادی که از تحولات فناورانه متأثر میشود، همین حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات است. ازسوی‌دیگر، این حوزه در متن خواسته‌ها و حتی مشکلات مردم قرار دارد. رصدهای اجتماعی اخیر نشان داد که در طول جنگ ۱۲ روزه نخستین مطالبه مردمی، نداشتن اختلال ارتباطی بوده است. پس از جنگ نیز در بیان مشکلات، مردم در کنار مسائلی چون آب، بر اهمیت اینترنت تأکید داشته‌اند.»
به گفته او: «این موضوع نشان می‌دهد انتظار مردم از این حوزه به سطح نیازهای اولیه زندگی رسیده است؛ نیازهایی مشابه آب، نان و انرژی. بنابراین هرگونه اختلال یا محدودیت ارتباطی، مستقیماً بر زندگی، کسب‌وکار و حتی احساس امنیت روانی و اجتماعی مردم اثر می‌گذارد. در چنین وضعیتی، روابط‌عمومی آینده‌نگر باید از کارکردهای سنتی فاصله بگیرد و به نهادی معنا‌ساز، واسطه اعتماد و تسهیلگر گفت‌وگو تبدیل شود.»
خانیکی با ترسیم هفت راهبرد اصلی برای آینده روابط‌عمومی‌ها در حوزه فناوری اطلاعات، بازسازی اعتماد از مسیر صداقت، شفافیت و روایت‌مندی را نخستین راهبرد دانست: «مسئله امروز «کمبود پیام» نیست، بلکه «کمبود باور» است و روابط‌عمومی‌ها باید به‌جای تکثیر پیام، به ترمیم سرمایه اعتماد بپردازند.»
این استاد ارتباطات مشکل اصلی را اختلال در ارتباط میان نهادهای سیاست‌گذار، نخبگان و مردم دانست و تبدیل روابط‌عمومی به نهاد گفت‌وگویی و نه پروپاگاندایی را دومین راهبرد این حوزه عنوان کرد. او پذیرش این حقیقت که ارتباطات و فناوری اطلاعات خدمت حیاتی است، نه امتیاز قابل قطع را راهبر سوم روابط عمومی برشمرد: «اینترنت و ارتباطات امروز به شریان‌های حیاتی زندگی روزمره تبدیل شده‌اند و فیلترینگ، اختلال یا هر تصمیم بدون گفت‌وگو، مستقیماً به معیشت، آموزش، درمان و اعتماد عمومی آسیب می‌زند.»
خانیکی، حکمرانی داده با رویکرد مشارکت‌جو و مردمی را چهارمین راهبرد این حوزه عنوان کرد: «اعتماد زمانی ساخته میشود که مردم بدانند تصمیم‌ها براساس درک مسائل و نیازهای آنها گرفته میشود و انتشار گزارش‌های قابل‌فهم، شفافیت داده و افزایش پاسخگویی، شکاف میان نهادهای ارتباطی و جامعه را کاهش می‌دهد.» آینده‌پژوهی دائمی برای مواجهه با موج‌های جدید فناوری، راهبرد پنجمی بود که او بر آن تاکید کرد: «روابط‌عمومی‌ها باید به‌طور مستمر آینده‌پژوهی کنند، اتاق‌های آینده بسازند و برای تاب‌آوری در برابر تغییرات آماده شوند.»
جلوه تازه‌ای از روایتگری و ارتباطات انسانی
در بخش دیگری از برنامه «محمدمهدی فرقانی»، استاد پیشکسوت ارتباطات بیانیه هیئت‌داوران جشنواره را قرائت کرد: «هیئت‌داوران نخستین جشنواره روابط‌عمومی‌های وزارت ارتباطات، ضمن قدردانی از اهتمام و تلاش روابط‌عمومی‌های این وزارتخانه، بر این باور است که این جشنواره در مسیر نهادینه‌سازی خلاقیت، استانداردسازی تولیدات رسانه‌ای و تقویت وفاق در خانواده بزرگ ارتباطات کشور جایگاهی ارزشمند دارد. این رویداد بستری فراهم کرده است تا جلوه‌های تازه‌ای از روایتگری و ارتباطات انسانی به نمایش درآید و ظرفیت‌های ناشناخته روابط‌عمومی‌های وزارتخانه در سطح ملی دیده شود.»
براساس این بیانیه، داوری‌ها در «دو مرحله» صورت گرفت و هر اثر براساس شاخص‌های تخصصی حوزه مربوط و شاخص‌های عمومی بررسی شد؛ تناسب پیام با مأموریت‌های سازمانی، کیفیت فنی و هنری محتوای تولیدشده، اثرگذاری اجتماعی و ظرفیت تعامل با مخاطبان، خلاقیت در ایده و روایت و نوآوری و بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال نوین و چندرسانه‌ای. در بخش دیگری از این بیانیه گفته شد: «آثار ارسالی نشان دادند که بخش قابل‌توجهی از روابط‌عمومی‌های وزارت ارتباطات در مسیر گذار از اطلاع‌رسانی سنتی به روایتگری هوشمند و انسان‌محور گام برداشته‌اند.
در حوزه‌هایی چون ویدئوهای کوتاه، موشن‌گرافی تحلیلی، برگزاری رویدادها و نشست‌های تخصصی، آثار در سطحی رشد‌یافته و مناسب ارزیابی شد. اما در برخی حوزه‌ها، کیفیت آثار در حد انتظار هیئت‌داوران نبود؛ ازهمین‌رو برای حفظ استاندارد حرفه‌ای جشنواره، برگزیده‌ای معرفی نشد.» براساس این بیانیه این حوزه‌ها شامل عکس، پادکست، تدوین و اجرای پیوست‌های رسانه‌ای است.
در بخش‌های دیگری از این برنامه «سیاوش صلواتیان»، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما ارتباطات سیر تحول لوگو وزارت ارتباطات را از دوران قاجار تاکنون شرح داد. همچنین «الیاس حضرتی»، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت و «سید محمدمهدی طباطبایی»، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری از دیگر سخنرانان اختتامیه این جشنواره بودند.
در پایان برنامه روابط‌عمومی برخی از سازمان‌ها در تهران و سایر شهرها که در این جشنواره مقام کسب کرده بودند تقدیر شدند و جایزه گرفتند.
