به امید پدیداریِ جهادِ تئاتری / پیام فرهاد ناظرزادهکرمانی برای روز تئاتر
روز جهانی تئاتر در ایران، از سال ۱۳۹۶ با عنوان روز ملی هنرهای نمایشی وارد تقویم رسمی کشور شد و از آن پس هفتم فروردینماه هر سال با این عنوان گرامی داشته میشود و بنابر رسم جهانی، پیام آن را یکی از صاحبنظران و چهرههای عرصه تئاتر مینویسد. کاری که امسال توسط پروفسور فرهاد ناظرزادهکرمانی انجام شده است.

بیش از نیم قرن است که بیستوهفتم مارس هر سال میلادی بهعنوان روز جهانی تئاتر گرامی داشته میشود. پیام سالانه این روز که اولینبار در سال ۱۹۶۲ توسط ژان کوکتو نوشته شد، هر ساله توسط یکی از صاحبنظران و چهرههای بهنام عرصه جهانی تئاتر نوشته میشود. این پیام را در سال ۲۰۲۵ تئودوروس ترزُپولوس؛ کارگردان، نویسنده و مدرس تئاترِ یونانی نوشت.
پیامی که در بخشی از آن چنین آمده بود: «بیایید به چشمان دیونیسوس، خدای شگفتانگیز تئاتر و افسانه که گذشته، حال و آینده را متحد میکند، نگاه کنیم، فرزند دو زایش، از زئوس و سمل، بیانگر هویتهای سیال، زنانه و مردانه، خشمگین و مهربان، الهی و حیوانی، در آستانه دیوانگی و عقل، نظم و هرجومرج، یک آکروبات بر مرز زندگی و مرگ. دیونیسوس یک سؤال بنیادی هستیشناختی را مطرح میکند: «همه اینها درباره چیست؟» سؤالی که خالق را به سمت تحقیقی عمیقتر درباره ریشه افسانه و ابعاد چندگانه معمای انسانی سوق میدهد. ما به راههای روایی جدیدی نیاز داریم که به پرورش حافظه و شکلدهی به مسئولیت اخلاقی و سیاسی جدیدی بپردازند تا از دیکتاتوری چندوجهی قرونوسطی امروزی بیرون بیاییم.»
روز جهانی تئاتر در ایران، از سال ۱۳۹۶ با عنوان روز ملی هنرهای نمایشی وارد تقویم رسمی کشور شد و از آن پس هفتم فروردینماه هر سال با این عنوان گرامی داشته میشود و بنابر رسم جهانی، پیام آن را یکی از صاحبنظران و چهرههای عرصه تئاتر مینویسد. کاری که امسال توسط پروفسور فرهاد ناظرزادهکرمانی انجام شده است. این پژوهشگر، استاد دانشگاه و از چهرههای تأثیرگذار تئاتر ایران، به مناسبت هفتم فروردینماه، روز ملی هنرهای نمایشی مصادف با روز جهانی تئاتر (٢٧ مارس) پیامی منتشر کرد که در آن بر اهمیت و نقش تئاتر در فرهنگ و جامعه تأکید ویژه شده است. او همچنین خواستار توجه جدی به آموزش تئاتر در مدارس شده است.
متن کامل پیام فرهاد ناظرزادهکرمانی به این شرح است:
«به همکاران ایراندوست که تئاتر، این چراغ-آینهی فرهنگ و جامعه را، در حد گنجایش و توانش ذهن و خیالِ خود، فروزان و توانمند نمودهاند. برای آنکه خورشیدی پدید آید، هرکس باید از خانهی خود، چراغی بیافروزد. خوشبختانه تئاتر ایران پویش و پیمایشِ دانشگاهی یافته و در بسیاری از شهرها، آموزشِ دانشگاهی که سببسازِ بالیدگی و گستردگی تئاتر است، برقرار گشته است.
در ایران، انقلاب کمّیِ تئاتر رویداده است و شمار فراوانی هنرمند تئاتر، به کار کنشهایِ تئاتری، همت گماشتهاند. اکنون بایسته است که همگی همداستان شویم و کوشندهی رویدادنِ انقلاب کیفی هنر تئاتر نیز باشیم. انقلاب کیفی را به روال، نوابغِ تئاتر رقم میزنند و از این رهگذر، آفرینشهای تئاتری پرشماری پدید آوردهاند؛ اما اینک بهدرستی باید منتظر هنرمندانی باشیم که تئاتر را نهتنها با نبوغ، بلکه با آگاهی و آموزش پدید میآورند. از این قرار، چشم به راهِ سربرآوردنِ نوابغِ تئاتری هستیم.
اکنون در این بزنگاه تاریخی، نوبتِ دبستانی و دبیرستانی شدنِ گفتمان-متنِ تئاتر در ایران است. بایستگی بسیار دارد که برای گسترش، رواج و ارتقایِ هنرِ تئاتر در دبستانها و دبیرستانها، آموزگاران و دبیرانِ تئاتر، بهصورت رسمی به خدمت گمارده شوند و در هر دبستان و دبیرستان، دستکم یک یا دو دانشآموختهی دانشگاهیِ رشتهی تئاتر که دارندهی درجهی کارشناسی یا کارشناسیارشد هستند، استخدام شوند و درسهای تئاتر نیز، از درسهایِ موظفِ دورهی دبستان و دبیرستان گردند.
برپایی تئاتر دانشآموزی، به شرحی که بیان گردید، زمینهساز و پایهگذارِ طلوعِ نوابغِ تئاتری خواهد بود. اینجانب که از دههی 60 تا کنون کوشیدهام تئاتر دانشگاهی را در ایران پیریزی و دایر کنم، امیدوارانه به پدیداری تئاتر دانشآموزی که زیربنایِ تئاتر دانشگاهی است، چشم دوختهام و در این راستا به سهمِ خود کوشیدهام و خواهم کوشید. این همان پدیدهای است که آن را، جهادِ تئاتری مینامم. از این قرار، به امید پدیداریِ جهادِ تئاتری.»