نزاع‌ها و نظم اقتصادی خاورمیانه
بحران نقدینگی در بدترین زمان ممکن رخ داد.
بحران نقدینگی در بدترین زمان ممکن رخ داد. معمولاً بیشتر بودجه حزب‌الله با هواپیما از دمشق، به این گروه می‌رسید. سپس پول نقد از طریق مرز لبنان به شبه‌نظامیان شیعه منتقل می‌شد اما در 8 دسامبر، تنها چند هفته پس از توقف جنگ حزب‌الله با اسرائیل در لبنان، بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه و متحد ایران، سرنگون شد.
ایران با وجود اینکه تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد، مدت‌هاست با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای نفوذ در خاورمیانه رقابت می‌کند. تأمین‌کنندگان مالی و بازرگانان ایرانی، مقامات غربی را با یک نظام اقتصادی پرپیچ‌وخم، که عمدتاً در کشورهای دوست ساخته شده، دور می‌زنند. این روند حداقل تا 7 اکتبر 2023 بود؛ زمانی که حمله حماس به اسرائیل منطقه را در هرج و مرج فرو برد، ادامه داشت.
ایران برای دورزدن تحریم‌ها، به مجموعه‌ای پیچیده از زنجیره‌های تامین متکی است. به عنوان مثال، یک محموله تسلیحاتی به مقصد شمال روسیه ممکن است از سوریه عبور کند و سپس به ترکیه برود و از آنجا کل اروپا را دور بزند. سایر اقتصادهای بزرگ خاورمیانه، مانند کشورهای خلیج فارس و ترکیه، که بیشتر در فضای باز تجارت می‌کنند، می‌توانند مسیرهای ساده‌تری را انتخاب کنند و زمانی که وقوع جنگ، حمل و نقل را مشکل می‌کند، گزینه‌های بیشتری در اختیار داشته باشند.
اما تجارت، بانکداری و کمک‌های ایران، که ستون فقرات نفوذ منطقه‌ای این کشور است، بر حسب ضرورت بیشتر پنهان شده و در نتیجه آسیب‌پذیرتر است. مسئله تجارت را در نظر بگیرید. حمص، در مرکز سوریه، یک پایگاه تجاری برای کالاهای ایرانی تحت محدودیت‌های آمریکا بود. به گفته یک مقام آمریکایی، شرکت‌های ایرانی کالاها را از طریق سوریه عبور می‌دادند تا ایران را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان اسلحه در جهان تبدیل کنند. مواد شیمیایی و قطعات مکانیکی نیز از طریق سوریه حمل می‌شد.
خریداران بزرگ این کالاها بلاروس و روسیه و همچنین حکومت اسد بودند. ایران اکنون به حداقل یک مشتری جدید و راهی برای دستیابی به آن نیاز دارد. از دست دادن سرمایه‌داران در دمشق و بیروت نیز دردسرساز است. پرداخت‌ها از طریق یک سری از بانک‌های واسطه و صرافی‌های کوچک که به نام‌های مستعار و متحدان بین‌المللی ثبت شده‌اند، جریان می‌یابد.
یکی از این مسیرها، استفاده از حامیان حزب‌الله در دیاسپورای لبنان بود که از طریق شرکت‌های وابسته به این گروه، پول نفت ایران را از کشورهای مختلف از ترکیه گرفته تا سنگال دریافت می‌کردند و مقداری سود را برای خود نگه می‌داشتند. اما محمد قصیر، مردی که این شبکه را اداره می‌کرد، در ماه اکتبر در حمله هوایی اسرائیل جان باخت. به گفته مقامات اسرائیلی، ایران در غیاب او با مشکل روبه‌رو بوده است.
چنین ضررهایی می‌تواند برای حامیان باقی‌مانده ایران در خاورمیانه فاجعه‌بار باشد. با تضعیف شدید حماس و حزب‌الله و سقوط اسد، تنها حوثی‌ها باقی می‌مانند که ایران کمترین نفوذ را بر آنها دارد. ایران اکنون در تلاش است تا تسلیحات یا پول نقد به بیروت و سرزمین‌های فلسطینی برساند. روش جایگزین، جابه‌جایی مخفیانه منابع است، اما این حجم، محموله‌ها را محدود به مواردی می‌کند که می‌توانند پنهان شوند و زمان بیشتری طول می‌کشد که به مقصد برسند. پول نقد به شدت مورد نیاز است.
القرد الحسن، از موسسه مالی در مرکز شبکه بانکی حزب‌الله، در جریان حملات هوایی اسرائیل در ماه اکتبر هدف قرار گرفت. به گفته یکی از مقامات ترکیه، اگرچه وضعیت مالی حماس در استانبول ثابت است، اما به سختی می‌توان پول نقد به غزه وارد کرد. از آنجایی که آمریکا تمایل کمتری برای هزینه‌کردن در خاورمیانه دارد، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به بزرگترین تامین‌کنندگان مالی خارجی برای کشورهای فقیرتر تبدیل شده‌اند.
قطر، عربستان سعودی و امارات 34 میلیارد دلار به خاورمیانه و شمال آفریقا در سال 2021-2022 وام دادند. این عدد در مقایسه با 17 میلیارد دلاری که بین سال‌های سال 2020-2019 پرداخت کردند، بیشتر شده است. وام‌های آنها همچنین به اقتصادهایی که ایران قبلاً ایران در آنها سرمایه‌گذاری کرده بود، کمک می‌کند. در سوریه، ترکیه امیدوار است از حمایت خود از هیئت تحریرالشام، سود ببرد. برخی از مقامات غربی تردید دارند که سوریه تحت حمایت رجب طیب اردوغان، آنقدرها بهتر از سوریه تحت هدایت ایران و روسیه نباشد.
