تشدید عدم قطعیت در سیاست اسرائیل

تازه یک هفته از آتش‌بس شکننده در غزه گذشته‌بود که کنست، پارلمان اسرائیل، جلسه زمستانی خود را در ۲۰ اکتبر بازگشایی کرد و بلافاصله به بحران‌های پیش از جنگ خود بازگشت. یاریو لوین، وزیر دادگستری حزب حاکم لیکود، از برنامه‌هایی برای از سرگیری قوانین محدودکننده اختیارات دیوان عالی و دادستان کل خبر داد. همکارش، رئیس کنست، از به کار بردن عنوان رئیس برای رئیس دیوان عالی امتناع کرد.

در پاسخ، یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، او را «رئیس نیمی از کنست» خواند. اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور، سخنرانی برنامه‌ریزی‌شده خود را لغو کرد و سیاستمداران را «به خاطر بی‌ادبی محض، بی‌احترامی به کرامت انسانی و بی‌احترامی به نهادها» سرزنش کرد.  با پایان یافتن جنگ، دست کم فعلاً، توجه‌ها دوباره به سیاست داخلی معطوف شده‌است.

انتخابات پارلمانی باید تا پایان اکتبر ۲۰۲۶ برگزار شود. کمتر از یک‌سوم اسرائیلی‌ها همچنان از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، حمایت می‌کنند. پیش‌بینی می‌‌شود که بلوک او متشکل از احزاب راست افراطی و فوق ارتدوکس به میزان قابل توجهی از اکثریت فاصله بگیرد. اما اپوزیسیون از ملی‌گرایان سکولار تا محافظه‌کاران اسلامی و کمونیست‌های عرب را در بر می‌گیرد. تنها وجه اشتراک مخالفان تمایل به جایگزینی نتانیاهو است. 

این موضع ائتلاف حول یک نامزد نخست‌وزیری و تشکیل یک دولت ائتلافی جدید را برای مخالفان دشوار خواهد کرد. سیاست اسرائیل پیش از جنگ نیز پرآشوب بود. بین سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲، اسرائیل پنج انتخابات برگزار کرد که در آنها رای‌دهندگان بر سر بازگشت یا عدم بازگشت آقای نتانیاهو به قدرت، به دو نیم تقسیم شده بودند. در آن زمان، اپوزیسیون با نخست‌وزیر باسابقه بر سر برنامه‌های دولتش برای تضعیف دیوان عالی و اتهامات فساد علیه او (که وی آنها را رد می‌کند) مبارزه می‌کرد. از آن زمان، رژیم اسرائیل متحمل حمله غافلگیرکننده حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شد و در پاسخ، طولانی‌ترین جنگ تاریخ خود را در پیش گرفت. همه اسرائیلی‌ها شخصاً تحت تأثیر جنگ قرار گرفته‌اند.

بیش از نیم میلیون نفر در دو سال گذشته در ارتش اسرائیل خدمت کرده‌اند که اکثر آنها سربازان ذخیره بودند و ماه‌ها از خانواده و شغل خود دور بودند. هر بخش از اسرائیل تحت آتش موشک‌ها و پهپادهای شلیک‌شده از غزه، ایران، لبنان، سوریه و یمن قرار گرفته است. این امر بر جایگاه بنیامین نتانیاهو تأثیر گذاشته است. بسیاری از مردم، نخست‌وزیر را هم به دلیل ناکامی دولتش در پیش‌بینی حمله و هم به دلیل عدم پایان دادن سریع‌تر به جنگ مقصر می‌دانند.

دالیا شاینیدلین، استراتژیست سیاسی و کارشناس افکارسنجی، می‌گوید: «احساس بسیار قوی وجود دارد که قرار بنیادین اجتماعی، یعنی نقش دولت در تأمین امنیت، به وضوح نقض شده است. پیش‌بینی چگونگی بازتاب این احساس خیانت در انتخابات دشوار است.»  جنگ باعث دامن زدن به نارضایتی از جامعه فوق ارتدوکس شده است.  فوق ارتدوکس‌ها حدود ۱۴ درصد از ۱۰ میلیون نفر جمعیت اسرائیل را تشکیل می‌دهند و اعضای آن به دلایل مذهبی از خدمت در ارتش خودداری می‌کنند. دیوان عالی معافیت آنها از خدمت سربازی را خلاف قانون اساسی اعلام کرده است.

اما از آنجایی که احزاب فوق ارتدوکس بخش کلیدی ائتلاف نتانیاهو هستند، دولت به حکم دادگاه توجهی نکرده است. این جامعه همچنین از افزایش بودجه عمومی بهره‌مند شده است. خشم از شرکای نتانیاهو می‌تواند اتحادهای سیاسی جدیدی ایجاد کند.  این امر به‌ویژه به این دلیل صادق است که جنگ هویت سیاسی اسرائیلی‌ها را به شیوه‌های غیرمنتظره‌ای تغییر داده است. طبق یک نظرسنجی بلندمدت افکار عمومی توسط AGAM Labs، یک اندیشکده، ۶۵ درصد از اسرائیلی‌ها اکنون خود را راست‌گرا می‌دانند (در مقایسه با ۵۶ درصد سه سال پیش). تنها ۱۳ درصد خود را چپ‌گرا می‌دانند. با این حال، ۷۹ درصد موافق پایان دادن به جنگ در غزه بودند.

وقتی از آنها پرسیده شد که آیا توافق‌های عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی را ترجیح می‌دهند یا الحاق کرانه باختری اشغالی را، تنها ۳۲ درصد الحاق را انتخاب کردند و اگرچه تعداد اسرائیلی‌هایی که دین خود را محور هویت‌شان می‌دانند، بیشتر از سه سال پیش است، اما تنها کمی بیش از یک‌چهارم آنها می‌خواهند رژیم توسط قانون دینی اداره شود.  گایل تال‌شیر، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه عبری که بخشی از تیم انجام‌دهنده این نظرسنجی است، می‌گوید که این امر آنها را با دولت نتانیاهو در تضاد قرار می‌دهد: «انتخابات قرار است درباره چگونگی تعریف هویت اسرائیلی‌ها و نوع اسرائیلی که می‌خواهند در آن زندگی کنند، باشد.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید