درباره سفر ابراهیم رئیسی به پاکستان
سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران، چند روز پس از حملاتی که ایران و اسرائیل علیه یکدیگر انجام دادند، در یک سفر سهروزه برای گفتوگو در مورد روابط منطقهای و دوجانبه عازم پاکستان شد. هدف از این سفر روابط اقتصادی، مرزی و انرژی اعلام شده است.
ایران و پاکستان روابط خاصی دارند و هر دو یکدیگر را به ناتوانی در مهار گروههای مسلح تروریست متهم میکنند. در برههای از زمان در ماه ژانویه گذشته، تنشهای مرزی بین دو کشور، پس از حمله موشکی ایران به مواضع گروه جیشالعدل در خاک پاکستان نمود یافت.
رسانههای دولتی ایران گفتند که این حمله دو پایگاه گروه مسلح جیشالعدل را هدف قرار داده است. پاکستان نیز با شلیک موشک به خاک ایران و فراخواندن سفیر خود از تهران این اقدام را تلافی کرد. اما در نهایت دو همسایه تصمیم گرفتند تنشها را کاهش دهند و تهران دیپلمات ارشد خود را به اسلامآباد اعزام کرد تا روابط را بهبود بخشد.
دو کشور توافق کردند که با «خطر تروریسم» بهویژه در مناطق مرزی مقابله کنند. پیش از سفر رئیسی، تهران و اسلامآباد درباره مبارزه با «تروریسم» گفتوگوهایی داشتهاند. در آن زمان پاکستان یک دولت موقت داشت.
محمد فیصل، دانشآموخته دکترا در دانشگاه فناوری سیدنی که متخصص سیاست خارجی پاکستان است، میگوید: بنابر ابراز علاقه ایرانیها قرار بر این شد که پس از روی کار آمدن دولت جدید در پاکستان، دیداری میان رؤسایجمهور دو کشور برای ترمیم روابط و بازسازی اعتماد برگزار شود. تحلیلگران سیاست خارجی در پاکستان بهرغم تنشهای مرزی از تعامل مجدد با ایران حمایت کردهاند.
پاکستان با هند و افغانستان دارای چالشهای مرزی است. ملیحه لودی، دیپلمات کهنهکار پاکستانی در پی تنشهای مرزی ژانویه به الجزیره گفت: «داشتن یک رابطه عادی و باثبات با ایران برای پاکستان از اهمیت بالایی برخوردار بوده و همچنان همینطور است.»
اسلامآباد و تهران به دنبال تقویت تجارت دوجانبه هستند که در حال حاضر بیش از 2 میلیارد دلار است. فیصل به الجزیره گفت که تجارت غیررسمی قابلتوجهی بین دو کشور از جمله در حوزه گاز مایع (LPG) و نفت خام وجود دارد. وی افزود: ایران همچنین برق استان بلوچستان و دیگر مناطق مرزی پاکستان را تامین میکند. در اردیبهشت 1392، شریف و رئیسی اولین بازارچه مرزی در گذرگاه مرزی مند-پیشین را افتتاح کردند.
علاوه بر این، این دو همسایه روابط فرهنگی و مذهبی نزدیکی دارند و سالانه دهها هزار نفر از اقلیت شیعه پاکستانی برای زیارت به ایران میروند. با این حال، زیدی تبدلاب گفت که پیوندهای فرهنگی مشترک و یک مرز طولانی - 900 کیلومتر (559 مایل) - به مبادلات جوامع دو طرف و روابط تجاری عمیق تبدیل نشده است.
او گفت: «در عوض، تجارت بیشتر خارج از حوزه رسمی است و سفر به گردشگری مذهبی محدود میشود.» رئیسجمهور ایران در آستانه سفر خود برای تجارت دوجانبه 10 میلیارد دلاری هدفگذاری کرد و گفت:«سطح روابط اقتصادی دو کشور با سطح روابط سیاسی برابری نمیکند. در اوت گذشته، دو کشور هدف تجاری دوجانبه را 5 میلیارد دلار تعیین کرده بودند.»
در 14 آوریل، یک روز پس از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل، وزارت خارجه پاکستان بیانیهای صادر کرد و خواستار کاهش تنش شد. این بیانیه این رویداد را «پیامدهای فروپاشی دیپلماسی» خواند. در بیانیه وزارت خارجه پاکستان آمده است: «این رخدادها همچنین بر پیامدهای «وخیم» در مواردی که شورای امنیت سازمان ملل قادر به انجام مسئولیتهای خود در حفظ صلح و امنیت بینالمللی نیست، تأکید میکند.»
در ادامه این بیانیه آمده است که پاکستان بر ضرورت تلاشهای بینالمللی برای جلوگیری از خصومتهای بیشتر در منطقه و برقراری آتشبس در غزه تاکید کرده است. «اکنون تثبیت وضعیت و بازگرداندن صلح بسیار ضروری است. ما از همه طرفها میخواهیم حداکثر خویشتنداری را به کار گیرند.»
پاکستان اسرائیل را به رسمیت نمیشناسد و کانالهای ارتباطی مستقیم با اسرائیل ندارد. در سالهای اخیر، حدس و گمانهای فزایندهای در مورد فشار کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بر پاکستان برای ایجاد تغییراتی در سیاست خود درباره فلسطین وجود داشته است. زیدی گفت: هیچ نشانهای مبنی بر وجود چنین تغییری در رویکرد پاکستان وجود ندارد.