پرانتزهای باز مذاکرات ژنو/درباره پیش‌نویس ۱۹ ماده‌ای طرح صلح اوکراین که آمریکا ارائه کرده است
تلاش‌های دیپلماتیک اوکراین و متحدان اروپایی‌اش در مذاکرات ژنو نتیجه داد و ایالات متحده قانع شد تا طرح صلح ۲۸ ماده‌ای خود را به یک پیش‌نویس ۱۹ ماده‌ای تقلیل دهد.
تلاش‌های دیپلماتیک اوکراین و متحدان اروپایی‌اش در مذاکرات ژنو نتیجه داد و ایالات متحده قانع شد تا طرح صلح ۲۸ ماده‌ای خود را به یک پیش‌نویس ۱۹ ماده‌ای تقلیل دهد. با اینکه طرح جدید بخشی از دغدغه‌های کی‌یف را پوشش می‌دهد، اما مقام‌های اوکراینی می‌گویند هنوز «پرانتزهای باز» زیادی در متن توافق وجود دارد که سرنوشت کلیدی‌ترین موضوعات جنگ را در هاله‌ای از ابهام نگه داشته است.
در همین راستا، قرار است استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، به همراه جرد کوشنر در روزهای آینده راهی مسکو شوند تا جزئیات این طرح ۱۹ ماده‌ای را روی میز کرملین بگذارند. همزمان، دنیل دریسکال، وزیر ارتش ایالات متحده نیز مأموریت یافته تا در کی‌یف با مقامات اوکراینی رایزنی کند.
با وجود ابهامات زیادی که درباره طرح 19 ماده‌ای وجود دارد، دونالد ترامپ روز پنجشنبه در جمع خبرنگاران با لحنی امیدوارانه از «پیشرفت‌های بسیار خوب» سخن گفت و ابراز اطمینان کرد که کی‌یف قطعاً از وضعیت جدید «بسیار خوشحال» است. این خوش‌بینی در حالی مطرح میشود که شواهد نشان می‌دهد روس‌ها رضایت چندانی از پیش‌نویس بازنویسی‌شده ندارند و اروپایی‌ها نیز واکنشی محافظه‌کارانه نشان داده و محتاطانه از تغییرات صورت‌گرفته در طرح 28 ماده‌ای استقبال کرده‌اند.
جزئیات طرح 19 ماده‌ای و تغییرات اعمال‌شده روی طرح قبلی هنوز به طور دقیق مشخص نشده‌اند اما اظهارنظرهای مقام‌های آمریکایی و اوکراینی نشانه‌هایی از آنچه در طول یک هفته مذاکرات واشنگتن و کی‌یف گذشته پیش روی ما می‌گذارد.
طرح 28 ماده‌ای چه بود و چه واکنش‌هایی در پی داشت؟
طرح اولیه ایالات متحده که اکنون بازنویسی شده، حاوی مجموعه‌ای از امتیازات دشوار و محدودیت‌های سخت‌گیرانه برای کی‌یف بود. اگرچه در این طرح ۲۸ ماده‌ای بر حاکمیت ملی اوکراین و وعده تضمین‌های امنیتی تأکید شده، اما ابهام در «کیفیت و سازوکار» این تضمین‌ها، نگرانی‌های زیادی را در این کشور ایجاد کرده بود.
بر اساس این طرح، اوکراین ملزم بود با تغییر قانون اساسی، بی‌طرفی دائم خود را اعلام کند و برای همیشه قید عضویت در ناتو و تولید سلاح هسته‌ای را بزند. علاوه بر ممنوعیت استقرار نیروهای ناتو، ارتش اوکراین نیز باید کوچک می‌شد و پرسنل آن از حدود ۸۵۰ هزار نفر کنونی به کمتر از ۶۰۰ هزار نفر کاهش می‌یافت؛ شرطی که با توجه به تهدیدات روسیه، برای دفاع اوکراین بسیار چالش‌برانگیز به نظر می‌رسید. تنها امتیاز ملموس برای کی‌یف در طرح ۲۸ ماده‌ای، باز ماندن مسیر عضویت در اتحادیه اروپا عنوان شده بود.
در بُعد سرزمینی، طرح آمریکا عملاً واقعیت‌های میدانی را به رسمیت می‌شناخت. کریمه، لوهانسک و دونتسک به صورت «دوفاکتو» خاک روسیه تلقی می‌شدند و خطوط مقدم نبرد در زاپوریژیا و خرسون به عنوان مرزهای جدید تعیین می‌گردید. نکته بحث‌برانگیزتر، وضعیت بخش‌های تحت کنترل اوکراین در دونتسک بود؛ مناطقی که طبق طرح باید تخلیه، خلع سلاح و به عنوان «منطقه حائل» شناخته می‌شدند، اما روی کاغذ جزو خاک روسیه به حساب می‌آمدند.
علاوه بر این‌ها، امتیازات قابل‌توجهی برای مسکو در نظر گرفته شده بود؛ از تضمین بازگشت اقتصاد روسیه به بازار جهانی و آغاز گفت‌وگوها برای لغو تحریم‌ها، تا دعوت دوباره از پوتین برای پیوستن به گروه ۸ (G8). نظارت بر کل این فرآیند نیز به یک «شورای صلح» به ریاست دونالد ترامپ سپرده می‌شد.
ایالات متحده در تلاش بود تا با اعمال فشار بسیار زیاد به اوکراین، کی‌یف را وادار به پذیرش طرح 28 ماده‌ای کند. در همین راستا، کاخ سفید برای پذیرش این طرح، ضرب‌الاجلی یک‌هفته‌ای تعیین کرد. دونالد ترامپ با لحنی صریح به خبرنگاران گفت که زلنسکی «مجبور است این طرح را دوست داشته باشد» و یادآوری کرد که اوکراین «کارتی برای بازی ندارد».
او همچنین بندی سیاسی را در طرح گنجانده بود که اوکراین را ملزم می‌کرد ۱۰۰ روز پس از توافق، انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کند؛ موضوعی که مستقیماً جایگاه زلنسکی را (که دوره قانونی‌اش به پایان رسیده) هدف قرار می‌داد. واکنش‌ها به این طرح، آمیزه‌ای از خشم، ترس و دیپلماسی محتاطانه بود. ولودیمیر زلنسکی که ابتدا سعی در همکاری داشت، در پیامی ویدئویی تلویحاً این طرح را رد کرد و آن را انتخابی میان «قربانی کردن عزت» یا «از دست دادن یک شریک کلیدی» دانست. در اوکراین، شهروندان خشمگین با انتقاد از این طرح، آن را به نفع روسیه دانستند.
همزمان، مقامات این کشور به سرعت با مذاکره‌کنندگان آمریکایی تماس گرفتند تا برای اصلاح مفاد آن رایزنی کنند. متحدان اروپایی اوکراین نیز که در این روند مذاکرات عملاً به حاشیه رانده شده بودند، علیه این طرح موضع گرفتند. بریتانیا، فرانسه و آلمان در آخر هفته طرح صلح جایگزینی را پیشنهاد کردند. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، روز یکشنبه در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی هشدار داد که طرح تحت رهبری آمریکا، اوکراین را در برابر تجاوز روسیه آسیب‌پذیرتر خواهد کرد.
او تأکید کرد که اتحادیه اروپا از واگذاری اجباری سرزمین حمایت نخواهد کرد و توافقی را که نقش محوری این اتحادیه در تأمین صلح برای کی‌یف را نادیده بگیرد، نخواهد پذیرفت. فون در لاین گفت: «هر طرح صلح معتبر و پایداری باید پیش از هر چیز به کشتار و جنگ پایان دهد، بدون آنکه بذر درگیری‌های آینده را بکارد.»
اوکراین مدت‌هاست در برابر زیاده‌خواهی‌های ارضی روسیه مقاومت کرده و استدلال می‌کند که چنین واگذاری‌هایی از نظر قانونی مجاز نیست و نیازمند همه‌پرسی است. درحالی‌که این کشور جنگ‌زده همچنان زیر بمباران روسیه متحمل تلفات سنگین میشود، بسیاری از مردم اوکراین ایده‌ای را که پس از چهار سال جنگ ویرانگر شبیه به «تسلیم» به نظر می‌رسد، قاطعانه رد می‌کنند.
طرح 19 ماده‌ای چیست؟
نارضایتی شدید اوکراین و تلاش قابل توجه اروپایی‌ها برای اقناع تیم ترامپ باعث شد تا ایالات متحده در مذاکرات هفته گذشته در ژنو، مواضع خود را تعدیل کند. در این مذاکرات، استیو ویتکاف و جرد کوشنر به همراه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و دنیل دریسکال، وزیر ارتش از طرف ایالات متحده حاضر بودند و هیئت اوکراینی را نیز آندری یرماک، رئیس دفتر رئیس‌جمهور اوکراین و رستم عمروف، مشاور امنیت ملی این کشور هدایت می‌کردند.
در بیانیه رسمی دولت اوکراین، اشاره‌ای به جزئیات جدید وجود ندارد اما مذاکرات سازنده خوانده شده و آمده است که تصمیمات درباره موارد اختلافی در گفت‌وگوهای میان رؤسای‌جمهور آمریکا و اوکراین اتخاذ خواهد شد.
فایننشال‌تایمز در گزارشی جزئیاتی از این طرح جدید را فاش کرده است. سرگئی کیسلیستا، معاون وزیر خارجه اوکراین که از جمله حاضران در هیئت اوکراینی بوده به این روزنامه گفته است که فضای مذاکرات بسیار «تنش‌آلود» بود و امکان داشت مذاکرات در همان ابتدا «فرو بپاشد.» با این حال او می‌گوید پیش‌نویسی که در نهایت بر سر آن توافق شد باعث شد تا هر دو هیئت در نهایت حس «مثبتی» به خروجی مذاکرات داشته باشند. کیسلیستا می‌افزاید که آمریکایی‌ها و اوکراینی‌ها در حوزه‌های زیادی به توافق دست یافته‌اند اما تصمیم‌گیری درباره مواردی مثل اختلافات سرزمینی و روابط اوکراین با ناتو بر عهده رؤسای‌جمهور اوکراین و ایالات متحده گذاشته شده است.
به گفته او، هیئت اوکراینی در این مذاکرات اختیاری برای تصمیم‌گیری درباره چشم‌پوشی از سرزمین‌های اوکراینی نداشت چراکه دولت اوکراین باور دارد از نظر حقوقی این مسئله فقط از طریق برگزاری همه‌پرسی امکان‌پذیر است.
بر اساس روایت سرگئی کیسلیستا، ایالات متحده پذیرفته است که بند محدود شدن تعداد پرسنل نیروهای نظامی اوکراین را از طرح صلح حذف کند. همچنین بندی که تصریح می‌کرد تمام جنایتکاران جنگی دخیل در این جنگ مشمول عفو می‌شوند حذف شده و بند دیگری به جای آن نوشته شده که در آن «دردها و رنج‌های قربانیان جنگ به رسمیت شناخته شده است.»
در اظهارنظری جداگانه، یک مقام کاخ سفید که نامش افشا نشده به روزنامه نیویورک‌تایمز گفته است تغییراتی در بندهایی که به ممنوعیت دائمی حضور نیروهای ناتو در خاک اوکراین می‌پرداخت، اعمال شده است.
به‌رغم این عقب‌نشینی آمریکا از طرح صلح 28ماده‌ای به نظر می‌رسد در برخی موارد کلیدی همچنان موضع آمریکا بدون تغییر باقی مانده باشد. روزنامه دیلی‌تلگراف به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد که ایالات متحده، به‌رغم مخالفت‌های سیاستمداران اروپایی، ممکن است برای دستیابی به صلح در اوکراین، کنترل روسیه بر کریمه و دیگر سرزمین‌های تحت تصرف ارتش این کشور را به رسمیت بشناسد.
این منبع به دیلی تلگراف گفت: «روزبه‌روز روشن‌تر میشود که آمریکایی‌ها اهمیتی به موضع اروپا نمی‌دهند. حرف آن‌ها این است که اروپایی‌ها هر کاری دلشان می‌خواهد بکنند.» به گفته این منبع، نمایندگان آمریکا همچنان به استراتژی اولیه‌ای که در طرح صلح آمریکا ترسیم شده و جزئیات آن به رسانه‌ها درز کرده بود، پایبند هستند.
واکنش روسیه به طرح صلح 19 ماده‌ای
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، روز پنجشنبه ۲۷ نوامبر سرانجام سکوت خود را درباره طرح صلح مورد حمایت آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین شکست و اعلام کرد که مسکو آماده است درباره پیش‌نویس این پیشنهادات وارد گفت‌وگوهای «جدی» شود. پوتین اظهار داشت که کلیات طرح صلحی که اخیراً میان آمریکا و اوکراین شکل گرفته، می‌تواند مبنایی برای توافقی باشد که به این درگیریِ تقریباً چهارساله پایان دهد. او در جریان سفر به قرقیزستان گفت: «به‌طور کلی، ما موافقیم که این طرح می‌تواند پایه‌ای برای توافقات آینده باشد.»
رئیس‌جمهور روسیه افزود که به نظر می‌رسد آمریکا موضع مسکو را در خصوص صلح «در نظر گرفته است» و روسیه آماده است تا در روزهای آینده، همزمان با سفر استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا به مسکو، وارد «گفت‌وگوهای جدی» شود.
این نخستین اظهارنظر علنی پوتین درباره طرح صلح، پس از تکاپوی شدید دیپلماتیک روزهای اخیر میان واشنگتن و کی‌یف است. برخی تحلیلگران روسی معتقدند که هرچند بسیاری از خواسته‌های روسیه در این طرح دیده شده اما بعید به نظر می‌رسد که کرملین طرح را بپذیرد. مسکو تایمز در این باره نوشت: «این طرح حاوی مفادی است که مسکو هرگز از آن‌ها استقبال نخواهد کرد.
اختصاص دست‌کم ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده روسیه برای بازسازی اوکراین، آن هم تحت نظارت آمریکا، موضوعی نیست که ولادیمیر پوتین بتواند آن را بپذیرد. تصور اینکه پوتین هزینه بازسازی کشوری را که خود ویران کرده، تحت مدیریت آمریکا بپردازد، دشوار است. اما حتی این، حساس‌ترین نقطه اختلاف برای روسیه نیست.» این رسانه منتقد تأسیس یک «شورای صلح» به ریاست دونالد ترامپ برای نظارت بر اجرای توافق را برای پوتین کاملاً غیرقابل قبول دانست و افزود: «پوتین می‌جنگد تا ثابت کند حقی برابر با رئیس‌جمهور آمریکا در تصمیمات جهانی دارد.
او برای کسب احترام و جایگاهی برابر (یا حتی برتر) می‌جنگد و در جهان‌بینی او، قرار گرفتن زیر دست کسی دیگر، به‌ویژه فردی غیرقابل پیش‌بینی چون ترامپ، تحقیرآمیز و نشانه ضعف است.» مسکو تایمز پیش‌بینی کرد: «برای پوتین، توافق با اوکراین اهمیتی ندارد؛ آنچه مهم است، توافقی با آمریکاست که در آن واشنگتن رسماً شروط مسکو را بپذیرد. به همین دلیل، بند مربوط به گفت‌وگوی روسیه و ناتو به محور اصلی تمرکز کرملین تبدیل خواهد شد. پوتین تلاش خواهد کرد این بند را گسترش داده و آن را به هسته اصلی مذاکرات تبدیل کند.»
ردپای روس‌ها در طرح آمریکایی
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های اروپایی‌ها و اوکراینی‌ها این است که روسیه نفوذ قابل توجهی بر دولتمردان آمریکایی دارد. این نگرانی، چندان بی‌پایه و اساس نیست. رویترز در گزارشی اختصاصی در این باره نوشت: «به گفته سه منبع آگاه، طرح صلح ۲۸ ماده‌ای مورد حمایت آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین که هفته گذشته رسانه‌ای شد، برگرفته از سندی است که توسط روسیه تدوین و در ماه اکتبر به دولت ترامپ ارائه شده بود. این منابع فاش کردند که روس‌ها این سند را که شروط مسکو برای پایان جنگ را ترسیم می‌کرد در اواسط اکتبر، پس از دیدار دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی در واشنگتن، با مقامات ارشد آمریکایی به اشتراک گذاشته بودند.»
به نوشته رویترز، این سند که در عرف دیپلماتیک به عنوان سند غیررسمی (Non-paper) شناخته میشود، حاوی همان ادبیاتی بود که دولت روسیه پیش‌تر بر سر میز مذاکره مطرح کرده بود؛ از جمله امتیازاتی که اوکراین آن‌ها را رد کرده بود، مانند واگذاری بخش‌های قابل‌توجهی از خاک خود در شرق.
هنوز مشخص نیست چرا و چگونه دولت ترامپ برای شکل‌دهی به طرح صلح خود تا این حد به سند روسیه تکیه کرده است. به گفته منابع، برخی مقامات ارشد آمریکایی که این سند را بررسی کرده بودند (از جمله مارکو روبیو، وزیر امور خارجه)، معتقد بودند که مطالبات مطرح‌شده توسط مسکو احتمالاً به‌طور کامل توسط اوکراینی‌ها رد خواهد شد.
رویترز نوشته است که در نتیجه این طرح، بدبینی در میان مقامات و قانون‌گذاران آمریکایی افزایش یافته است؛ چراکه بسیاری از آن‌ها این طرح را نه یک پیشنهاد جدی، بلکه فهرستی از مواضع روسیه می‌دانند.
ماجرا به همین جا هم محدود نمی‌شود. روز سه‌شنبه بلومبرگ در گزارشی نوشت: «استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، که هنوز سرمست از حصول توافق صلح غزه بود، ماه گذشته طی تماسی تلفنی با یک مقام ارشد کرملین پیشنهاد داد که دو طرف روی طرح مشابهی برای اوکراین همکاری کنند و ولادیمیر پوتین باید این موضوع را شخصاً با دونالد ترامپ مطرح کند.
در این مکالمه تلفنی که در ۱۴ اکتبر انجام شد و کمی بیش از پنج دقیقه به طول انجامید، ویتکاف به یوری اوشاکوف، دستیار ارشد سیاست خارجی پوتین، مشاوره داد که رئیس‌جمهور روسیه چگونه باید این موضوع را با ترامپ پیش بکشد. راهنمایی‌های او شامل پیشنهاداتی برای ترتیب دادن یک تماس میان ترامپ و پوتین (پیش از سفر ولودیمیر زلنسکی به کاخ سفید در اواخر همان هفته) و استفاده از توافق غزه به عنوان مقدمه‌ای برای ورود به بحث بود.»
طبق فایل ضبط‌شده‌ای از این مکالمه که توسط بلومبرگ بررسی و پیاده‌سازی شده، ویتکاف به اوشاکوف گفت: «ما یک طرح ۲۰ماده‌ای ترامپ را تنظیم کردیم که شامل ۲۰ نکته برای صلح بود و فکر می‌کنم شاید بتوانیم همین کار را با شما انجام دهیم.»
ترامپ وقتی درباره رویکرد ویتکاف مورد پرسش قرار گرفت، گفت که شخصاً مکالمه را بررسی نکرده، اما شنیده است که این یک «مذاکره استاندارد» بوده است.
به نوشته بلومبرگ این تماس در شرایطی گرفته شد که به نظر می‌رسید نگرش ترامپ نسبت به پوتین در حال بدتر شدن بود. ترامپ در آن زمان برای دیدار با زلنسکی در ۱۷ اکتبر آماده می‌شد، همزمان موضوع ارائه موشک‌های دوربردتر «تاماهاک» به اوکراین را بررسی می‌کرد، درباره تحریم‌های جدید علیه روسیه بحث می‌کرد و نارضایتی خود را از پوتین ابراز می‌داشت.
ترامپ در ۱۴ اکتبر، یعنی همان روزی که ویتکاف با اوشاکوف صحبت کرد، گفته بود: «نمی‌دانم چرا او [پوتین] به این جنگ ادامه می‌دهد. او فقط نمی‌خواهد جنگ را تمام کند و من فکر می‌کنم این کار باعث میشود او خیلی بد به نظر برسد.»
بهترین نتیجه برای اوکراین؟
هرچند شهروندان اوکراینی و نمایندگان پارلمان این کشور انتقادات زیادی را نسبت به طرح صلح مطرح می‌کنند اما برخی تحلیلگران معتقدند شاید این بهترین توافقی باشد که در واقعیت امضای آن برای اوکراین امکان‌پذیر است.
جیمی دتمر، دبیر سیاست خارجی نشریه پولیتیکو در یادداشتی که روز جمعه 28 نوامبر منتشر شد، نوشت: «در وضعیت کنونی، با وجود تمام قهرمانی‌های اوکراین، امید اندکی وجود دارد که این کشور بتواند ورق را برگرداند. بعید است که اوکراین از دلِ خطرناک‌ترین زمستان جنگ، قوی‌تر و با تاب‌آوری بیشتر بیرون بیاید.
برعکس، ممکن است در موقعیتی بسیار ضعیف‌تر قرار گیرد؛ چه در میدان نبرد، چه در جبهه داخلی و چه در عرصه سیاست داخلی.» او تصریح کرد: «در واقع، در حالی که اوکراین می‌کوشد راه خود را از میان طرح صلح تفرقه‌انگیز آمریکا پیدا کند، شاید این طرح بهترین گزینه‌ای باشد که می‌تواند به آن امیدوار باشد.» این پیشنهاد در شرایطی مطرح میشود که اوکراین زیر فشار شدید نظامی، سیاسی و اقتصادی قرار دارد.
در میدان نبرد، شهر استراتژیک پوکروفسک در استان دونتسک در آستانه سقوط کامل است؛ نیروهای نظامی روسیه شهر را از سه طرف محاصره کرده و در یک جنگ شهری تمام‌عیار متر به متر پیشروی می‌کنند تا مدافعان اوکراینی را به انتخاب میان مرگ یا عقب‌نشینی وادار سازند. ارتش روسیه از فوریه ۲۰۲۴، در فاصله کوتاهی پس از سقوط آودیوکا، تلاش‌ها برای تصرف پوکروفسک را آغاز کرد. تصرف این شهر توسط روس‌ها باعث میشود نیروهای نظامی اوکراین یکی از مهم‌ترین دژهای دفاعی خود را در استان دونتسک از دست بدهند.
در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از منطقه دونباس در کنترل نیروهای اوکراینی است و اگر روس‌ها بتوانند پوکروفسک و کاستیانتنیوکا در شمال شرق دونتسک را تصرف کنند، فرصت خوبی برای آن‌ها به منظور حرکت به سمت دو شهر کراماتورسک و اسلوویانسک و تسخیر آن‌ها فراهم میشود.
مسکو پیشروی قابل توجهی در سال ۲۰۲۵ داشته و به طور میانگین روزانه بیش از ۴۰۰ کیلومترمربع از خاک اوکراین را به اشغال خود درآورده است. در صورت سقوط پوکروفسک، اشغال این شهر به بزرگترین دستاورد روسیه از زمان تصرف شهر آودیوکا در اوایل سال ۲۰۲۴ تبدیل میشود.
در حوزه اقتصاد هم وضعیت چندان بهتر نیست. اوکراین در شرایطی که طی سه سال جنگ، درگیر مشکلات زیادی شده و برای تأمین نیازها به‌طور قابل توجهی به کمک‌های مالی متحدانش وابسته است، در ماه‌های اخیر و طی حملات سنگین پهپادی روسیه بسیاری از زیرساخت‌های کلیدی خود را از دست داده و برای تأمین انرژی کشور دچار مشکل است. روزنامه «کی‌یف ایندیپندنت» در این باره از قول یک مقام ارشد آمریکایی گزارش داده که واشنگتن وضعیت رو به وخامت انرژی اوکراین را «اضطراری» می‌داند، زیرا روسیه در آستانه زمستان همچنان به حملات خود علیه شبکه برق ادامه می‌دهد.
اما در حوزه سیاسی فشارها علیه دولت اوکراین حتی بیشتر از وضعیت فاجعه‌بار اقتصادی و نظامی است. اوکراین هنوز در شوک رسوایی فساد «انرگو اتم»، بزرگترین رسوایی دوران ریاست‌جمهوری زلنسکی به سر می‌برد. این رسوایی پس از تحقیقاتی فاش شد که ادعا می‌کند تیمور میندیش، از متحدان نزدیک زلنسکی، شبکه‌ای را اداره می‌کرده که از قراردادهای ساخت‌وساز و تدارکات انرژی (از جمله پروژه‌های ایمن‌سازی زیرساخت‌ها) رشوه دریافت کرده و سود حاصله را پولشویی می‌کرده است.
تاکنون هشت نفر، از جمله چهره‌های مرتبط با نزدیکان رئیس‌جمهور و چندین وزیر، متهم شده‌اند. رستم عمروف، دبیر شورای امنیت ملی و دفاع نیز تحت بازجویی است، هرچند هنوز رسماً متهم نشده است. به نوشته یورونیوز، بامداد جمعه، نیروهای «دفتر ملی مبارزه با فساد اوکراین» و «دادستانی ویژه مبارزه با فساد» از اماکن مرتبط با آندری یرماک در چارچوب یک پرونده بزرگ فساد در شرکت دولتی انرژی هسته‌ای بازرسی کردند.
این نهادها وجود تحقیقات را تأیید کرده، اما نگفتند که آیا یرماک مظنون محسوب میشود یا نه. یرماک خود نیز در تلگرام تأیید کرد که مأموران در حال انجام عملیات در خانه‌اش بوده‌اند. وی نوشت: «بازرسان با هیچ مانعی مواجه نیستند. دسترسی کامل به آپارتمان داده شده و وکلای من در محل در تعامل با نیروهای اجرای قانون هستند. من هم همکاری کامل می‌کنم.»
آندری یرماک و ولودیمیر زلنسکی مدت‌ها پیش از ورود زلنسکی به سیاست یکدیگر را می‌شناختند. یرماک که وکیل و تهیه‌کننده فیلم است، با استودیوی «کوارتال ۹۵» متعلق به ولودیمیر زلنسکی همکاری داشت و خدمات حقوقی ارائه می‌کرد. او همچنین شرکت رسانه‌ای «گارنت مدیا گروپ» را تأسیس کرد که تولیدکننده فیلم و سریال بود. زمانی که ولودیمیر زلنسکی در سال ۲۰۱۹ به مقام ریاست‌جمهوری اوکراین رسید، یرماک به‌عنوان مشاور سیاست خارجی او منصوب شد.
وی مامور مذاکره درباره تبادل اُسرا با روسیه از زمان نخستین تهاجم مسکو در ۲۰۱۴ بود و همچنین مسئول ارتباطات با آمریکا محسوب می‌شد. در فوریه ۲۰۲۰، زلنسکی او را به ریاست دفتر خود منصوب کرد و تمرکز اصلی او بر جنگ با روسیه بود. از آن زمان، یرماک نفوذ خود را چه در داخل اوکراین و چه در خارج افزایش داده است. او اخیراً ریاست هیئت اوکراین را در مذاکرات ژنو با ایالات متحده درباره امکان توافق برای پایان جنگ بر عهده داشت.
