شبح ویتنامی دیگر بر سر آمریکا

سال 1968، ‌در گردهمایی حزب دموکرات در شیکاگو، معترضان ضدجنگ ویتنام با نیروهای پلیس درگیر شدند. برخورد وحشیانه پلیس با معترضان بعدها از سوی کمیته فدرال تحت عنوان «شورش پلیس» توصیف شد. در هر صورت این درگیری باعث شد که تمرکز گردهمایی و دستورکار آن به‌طور کلی از مرکز توجهات خارج شود.

در آن سال، تظاهرکنندگان جوان پیش روی خود اعتراضات زیادی را دیده بودند؛ از جمله اعتراضات مربوط به جنبش حقوق مدنی و همچنین عزاداری ملی بابت ترور جان‌اف‌کندی و همچنین ترور مارتین لوترکینگ، رهبر مبارزان سیاهان آمریکا. آن جوانان با دیدن این رخدادها به بلوغ فکری رسیده بودند.

پیش از آن، مارتین لوترکینگ مخالفت خود را با جنگ ابراز کرده و گفته بود که درحالی‌که تلاش نمی‌کند «ویتنام شمالی یا جبهه آزادی‌بخش ملی را به‌عنوان مظهر فضیلت برجسته کند»، اما می‌خواهد بر این باور خود تأکید کند که «آمریکا تا زمانی که به ماجراجویی‌هایی نظیر جنگ ویتنام می‌پردازد و نیروی انسانی و مهارت آمریکایی‌ها را در چنین زمینه‌هایی مصرف می‌‌کند، هرگز بودجه و انرژی لازم را در مبارزه با فقر در آمریکا، اختصاص نخواهد داد. لوترکینگ در آن زمان تاکید کرده بود که در چنین شرایطی «چاره‌ای ندارد جز اینکه جنگ را به عنوان دشمن فقرای آمریکا ببیند و در نتیجه با آن مخالفت کند.»

در آن زمان ما شاهد نسلی بودیم که برای اعتراض آماده بودند. آن نسل بنیان‌های اخلاقی را در خود پرورانده بودند که بنیان خشم‌اش نسبت به جنگ در ویتنام را شکل می‌داد. جنگ ویتنام نخستین جنگی بود که ابعاد و فجایع‌اش از شبکه‌های تلویزیونی پخش می‌شد و آمریکایی‌ها می‌توانستند با چشمان خود وحشت و خشونت این جنگ را تقریباً به طور زنده ببینند و سپس می‌دیدند که حدود 2 میلیون آمریکایی برای شرکت در این جنگ به خدمت فراخوانده شدند. در نتیجه جنبش اعتراضی علیه چنین جنگی ابتدا از دانشگاه‌ها آغاز شد و سپس گسترش یافت.

مسلم است که ترم‌های دانشگاهی تمام می‌شوند و دانشجویان برای گذراندن تعطیلات تابستانی به خانه می‌روند. اما در آن زمان، مخالفت دانشجویان با جنگ با پایان سال تحصیلی، خاتمه نیافت. در ماه‌های منتهی به برگزاری گردهمایی سال 1968 حزب دموکرات که در ماه اوت برگزار شد، سازمان‌دهندگان، تظاهرات بزرگی را برنامه‌ریزی کردند که بدون توجه به مجاز بودن آن برگزار می‌شد و دانشجویان را از سراسر کشور به خود جذب می‌کرد. قبل از برگزاری گردهمایی حزب دموکرات، رنی دیویس، یکی از سازمان‌دهندگان تظاهرات به نیویورک‌تایمز گفت: «عدم صدور مجوز تظاهرات، مانع از این نمی‌شود که هزاران نفری که به شیکاگو می‌آیند، نتوانند نظرات‌شان را درباره جنگ ویتنام ابراز کنند.»

به نظر می‌رسد که حالا باز هم تاریخ در حال تکرار است.

جوانان آمریکایی که جنگ اسرائیل و حماس را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند و از بسیاری از تصاویری که می‌بینند وحشت‌زده و خشمگین می‌شوند، با جنبش‌های اعتراضی نظیر اشغال وال‌استریت، زندگی سیاه‌پوستان مهم است، پارک‌لند، جنبش کارگری و کمپین کنترل اسلحه دانشجویان را تجربه کرده و در چنین فضایی رشد کرده‌اند. بیش از هزار کشیش سیاه‌پوست از جو بایدن، رئیس‌جمهور خواسته‌اند تا برای برقراری آتش‌بس در غزه فشار بیاورد و ما شاهد گسترش اعتراضات ضدجنگ در سراسر دانشگاه‌ها هستیم.

امسال هم مثل سال 1968، بار دیگر ترم دانشگاه به پایان می‌رسد که دانشجویان برای گذراندن تعطیلات به خانه می‌روند و زمان و انرژی بیشتری در اختیار خواهند داشت تا در ماه اوت و به هنگام برگزاری گردهمایی حزب دموکرات، بار دیگر به مانند سال 1968 تظاهرات عظیمی را سازماندهی کنند.  گروه‌های ضدجنگ از هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی تظاهرات بزرگ در این کنوانسیون هستند.

حاتم ابودایه از شبکه جامعه فلسطینی ایالات متحده اخیراً به شیکاگو تریبون گفته است: «با مجوز یا بدون مجوز، ما تظاهرات خواهیم کرد. گردهمایی امسال حزب دموکرات مهمترین فرصت تظاهرات از سال 1968 تاکنون است. در سال 1968 هم بزرگترین تظاهرات ضدجنگ در شیکاگو برگزار شد و جنبش آزادی سیاهان، یک تظاهرات بزرگ را برگزار کرد که با خشونت زیاد سرکوب شد.»

و از همین حالا می‌توان حمایت قابل توجهی را برای برگزاری چنین تظاهراتی مشاهده کرد. نظرسنجی جوانان هاروارد در بهار 2024 نشان داد که جوانان 18 تا 29ساله آمریکایی مسائل مهم دیگر را از جمله تورم و مهاجرت مهمتر از درگیری اسرائیل و فلسطین ارزیابی می‌کنند. این نظرسنجی نشان داد که «جوانان آمریکایی از آتش‌بس دائمی در غزه» با نرخ پنج به یک حمایت می‌کنند. براساس نظرسنجی دانشگاه کوئینیپیاک که روز چهارشنبه منتشر شد، 53 درصد از دموکرات‌ها با ارسال کمک‌های نظامی بیشتر به اسرائیل با هدف کمک به اقداماتش در جنگ با حماس، مخالف هستند.

به نظر می‌رسد در کمپین مبارزات انتخاباتی بایدن این حس وجود دارد که می‌توان منتظر ماند تا این اعتراضات تمام شود و در نهایت این احساسات از میان خواهد رفت و رای‌دهندگان دموکرات وقتی که روز انتخابات نزدیک می‌شود، در نهایت با دو گزینه بایدن و ترامپ روبه‌رو خواهند شد و بنابراین در آنجا مجبور خواهند شد که تصمیم نهایی‌شان را بگیرند.

این قماری است که کمپین بایدن به پیش می‌برد. معترضان و بسیاری از رای‌دهندگان صرفاً از سیاست خارجی دولت بایدن ناراحت نیستند. بلکه موضوع برایشان فراتر از این چیزهاست. بسیاری بر این باورند که شاهد یک نسل‌کشی هستند که توسط یک رئیس‌جمهور آمریکایی مورد حمایت واقع شده است. آنها احساس می‌کنند شخصاً در جنگی دخالت دارند که در آن تعداد کشته‌ها همچنان در حال افزایش است؛ آن‌هم بدون اینکه پایانی در پیش رو باشد. این مسئله برای آنها یک مسئله اخلاقی است و بنابراین بعید به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به روز انتخابات، نظرات‌شان چندان تغییر کند.

واقعیت این است که دیدن جسد کودکی معلول که در آغوش مادرش مرده، کار آسانی نیست. توجه نکردن به مردم گرسنه‌ای که زیر آتش جنگنده‌های اسرائیلی هستند و تقلا می‌کنند پناهی بیابند، کار آسانی نیست. همه دیده‌اند که چطور جنگنده‌های اسرائیلی کاروانی از کامیون‌های کمک‌های غذایی را زیر آتش گرفتند و چندین امدادگر را کشتند. دیدن خرابه‌های غزه و توجه نکردن به آن کار آسانی نیست.

مردم آمریکا همه اینها را در تلویزیون‌ها و تلفن‌های همراه خود به چشم دیده‌ و می‌بینند. آنطور گه گزارش شده در 7 اکتبر، حدود 1200 نفر در اسرائیل کشته شده‌اند و حدود 240 نفر در حملات حماس گروگان گرفته شده‌اند.

اما به گفته مقامات بهداشت محلی، در این مرحله از جنگ، بیش از 34 هزار فلسطینی در منطقه‌ای با جمعیتی بیش از دو میلیون نفر کشته شده و بیش از 77 هزار نفر زخمی شده‌اند. اعداد سرگیجه‌آورند. سطح رنج غیرقابل‌قبول است و به نظر می‌رسد که جوانان دانشجوی آمریکایی امسال تابستان خود را با خشم فریاد خواهند زد.

پلیس سواره ایالتی تگزاس در حال متفرق کردن دانشجویان معترض هوادار فلسطین در دانشگاه تگزاس شهر آستین/ عکس: AFP