سرگذشت پاس تکرار می‌‏شود؟ بررسی خریدوفروش امتیاز تیم‏‌های لیگ برتری برای باقی‌ماندن در بالاترین سطح فوتبال

در فوتبال ایران در ابتدا یک خبر به‌شکل شایعه منتشر می‌شود و بعد از مدتی به حقیقت تبدیل می‌شود. جدیدترین گمانه‌زنی که طی یک‌هفته اخیر به گوش رسیده و در شبکه‌های اجتماعی به‌شکل گسترده‌ای فراگیر شده، این است که یک تیم لیگ برتری که سقوط‌اش به دسته پایین‌تر قطعی شده، قصد دارد سهمیه یک تیم دیگر از لیگ برتر را خریداری کند تا در لیگ برتر بماند.

البته برخی تلاش‌ها نیز حاکی از آن است که نمایندگان این باشگاه لیگ برتری در این برنامه‌ریزی قصد دارند در صورت صعود تیم آریو اسلام‌شهر به لیگ برتر، سهمیه و امتیاز این تیم را خریداری کرده تا در لیگ برتر بمانند؛ موضوعی که با ابهام‌های اساسی حقوقی روبه‌روست. البته که سابقه تاریخی این اتفاق نیز چنان تاریک است که در صورت تکرار، چشم‌بسته می‌توان گفت، پایانش قطعاً خوش نخواهد بود. در این گزارش قصد داریم اتفاقات مشابه خریداری و واگذاری امتیاز تیم‌های لیگ برتری به تیمی دیگر را در گفت‌وگو با دو کارشناس حقوق ورزش مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

سرنوشت تلخ پاس تهران

شاید که نه، قطعاً بزرگترین اشتباه تصمیم‌گیران ورزش، انتقال پاس تهران به شهر همدان بود، با این بهانه که پاس در تهران هوادار ندارد و بهتر است برای بسط ورزش فوتبال به شهرستان، یک تیم تهرانی به شهرستان منتقل شود. با همین دیدگاه بود که هیچ شهروند همدانی، ارادت و عرق خاصی به پاس نداشت؛ چون ریشه این تیم برای شهر همدان نبود که هواداری برای آن شکل بگیرد. وقتی یک باشگاه بدون هیچ زحمتی در اختیار یک استان و شهر قرار بگیرد، طبعاً علاقه‌ای به آن تیم شکل نخواهد گرفت. بازی‌های پاس همدان اغلب بدون تماشاگر و حمایت خاصی از سوی همدانی‌ها برگزار می‌شد و انگار این بازی‌ها در تهران در حال برگزاری بود.

باشگاه پاس یکی از قدیمی‌ترین باشگاه‌های فوتبال در ایران بود. این باشگاه موفق به کسب پنج قهرمانی در بالاترین دسته لیگ فوتبال ایران و یک قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا شده‌ بود و چهار بار نیز تا نیمه‌نهایی جام حذفی پیش رفت، اما هربار در این مرحله شکست خورد و هرگز نتوانست به دیدار پایانی برسد؛ به همین دلیل ناکامِ جام حذفی لقب گرفت. این باشگاه از آغاز تا فروپاشی، زیرنظر پلیس ایران و در ابتدا شهربانی و بعدها نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران بود و به‌عنوان «نماد ورزش پلیس» به‌شمار می‌رفت.

ورزشگاه خانگی پاس ورزشگاه شهید دستگردی بود که در شهرک اکباتان تهران قرار داشت که رسماً در تاریخ ۱۹ خردادماه ۱۳۸۶ فروپاشید و به شهر همدان منتقل شد. سایپا و پیکان به‌عنوان دو سهمیه فوتبال تهران به البرز و قزوین منتقل شده و افت محسوسی داشتند ولی به‌دلیل پشتوانه قوی دو کارخانه خودروساز سرپا مانده و البته به‌موقع به تهران برگشتند و از سوی‌دیگر باشگاه‌هایی مثل صبا، راه‌آهن و نفت تهران به‌مرور سقوط کرده و نابود شدند.

خصوصاً که نفت و راه‌آهن دو باشگاه قدیمی و ریشه‌دار فوتبال تهران بودند که دیگر اثری از آنها دیده نمی‌شود. پاس تهران در سال 1386 درنهایت به همدان منتقل شد و تیمی که قهرمانی در آسیا را در تالار افتخاراتش داشت حالا در دسته دوم ایران دست‌وپنجه نرم می‌کند و هیچ شانسی حتی برای صعود به لیگ یک آزادگان ندارد. پیش از این نیز نفت تهران با سهل‌انگاری مسئولان از بین رفت و نابود شد.

صباباتری هم نابود شد

یکی دیگر از تیم‌هایی که همانند پاس تهران نابود شد صباباتری تهران بود. باشگاهی که نماد باشگاه‌داری مدرن در فوتبال ایران بود. زمین تمرین اختصاصی و ورزشگاه زیبایی داشت که بعد از صعود به لیگ برتر اتفاقاً برنامه‌های بزرگی در سر داشتند و توانستند به مسابقات لیگ قهرمانان آسیا نیز صعود کنند. این باشگاه با جذب علی دایی، یحیی گل‌محمدی و سهراب بختیاری‌زاده گام بلندی برای موفقیت برداشتند و در سال 1385 با مربیگری یحیی گل‌محمدی حتی تا هفته‌های پایانی شانس بالایی برای قهرمانی در لیگ برتر داشتند اما به‌یک‌باره بازهم پیشنهادی ارائه شد که صباباتری به شهر قم منتقل شود.

شهری که نزدیکی خاصی بین مردم‌اش و فوتبال وجود نداشت. هرچند علی دایی در سال 1394 سرمربی صبای قم شد، اما بازهم مردم ارتباط نزدیکی با این تیم نداشتند. حتی تمرینات صبای قم در تهران برگزار می‌شد و فقط برای برگزاری مسابقاتی که میزبان بودند به قم سفر می‌کردند. تیمی که کاملاً میهمان بود! این تیم هم بعد از سقوط به دسته پایین‌تر از هم پاشید و دیگر از صباباتری فقط یک خاطره به‌جای مانده است و بس.

مصوبه‌ای برای جلوگیری از فساد

قانون اما برای جلوگیری از «تکرار تاریخ» درخصوص واگذاری امتیاز تیم‌ها به یکدیگر چه می‌گوید؟ این اخبار درحالی مطرح می‌شود که فدراسیون فوتبال در جلسه هیئت‌رئیسه 21 خردادماه 96 مصوبه‌ای را امضاء کرد که بر این اساس فروش و انتقال امتیاز تیم‌های لیگ برتری ممنوع است. این مصوبه بعد از آن امضاء شد که انتقال امتیاز تیم‌های لیگ برتری به شهرستان‌ها منجر به نابودی تیم‌های پرسابقه و باهویت فوتبال کشور شد.

نکته جالب اینکه در جلسه 21 خردادماه 96 حتی روی این نکته تاکید شد که تغییر نام تیم‌ها هم باید با نظر فدراسیون فوتبال باشد و تیم‌ها بدون موافقت فدراسیون فوتبال، این اجازه را ندارند که نام خود را تغییر دهند. در بحث فروش و انتقال امتیاز تیم‌های لیگ برتر تصویب مصوبه مورد اشاره به این معنی بود که جابه‌جایی امتیاز بین تیم‌ها و از استانی به استان دیگر ممنوع است اما تیم با همان اسم در همان شهر می‌تواند مالکیت خود را تغییر دهد. همانند نساجی که مالکیت آن به شرکت هواپیمایی وارش تغییر کرد، اما نام تیم و شهر محل فعالیت تیم دستخوش تغییر نشد.

راه دور زدن قانون وجود دارد؟

شایعاتی که این روزها شنیده می‌شود این است که شاید باشگاه نساجی برای خرید امتیاز یک تیم لیگ برتری اقدام کند تا این باشگاه فصل آتی نیز در لیگ برتر بماند. در این خصوص گفت‌وگویی را با وحید دژه، قاضی دادگستری و حقوقدان ورزشی انجام دادیم تا صحت و سقم این موضوع را به لحاظ قانونی جویا شویم: «خرید و انتقال امتیاز باشگاه در فوتبال ایران سابقه دارد و به‌لحاظ قانونی همچنان امکان‌پذیر است اما شرایط و تشریفات خاصی دارد.

شرایطی مثل اخذ مجوز از سازمان لیگ و کمیته‌های مربوطه در فدراسیون فوتبال، همچنین تسویه کامل بدهی باشگاه فروشنده». از سوی‌دیگر رسول باختر، کارشناس حقوق ورزش نیز در تصدیق این موضوع گفت: «در فوتبال روز دنیا اصولاً مرسوم نیست که یک باشگاه با صعود به لیگ برتر امتیازش را واگذار کند، اما در سطح فوتبال ایران بارها این اتفاق رخ داده است. نکته مهم این است که طبق قوانین اصلاح‌شده که سال پیش تصویب شد، واگذاری و فروش امتیاز یک باشگاه، محدود شده و شرط اصلی این است که هر دو باشگاه خریدار و فروشنده در یک استان باشند.

انتقال یک مجوز بین دو استان کاملاً ممنوع است و هیچ استثنایی هم وجود ندارد. طبق ماده 35 دستورالعمل سال گذشته، واگذاری امتیاز باشگاه‌ها از یک استان به استان دیگر منع شده است اما انتقال یک باشگاه در همان استان طبق قوانینی خاص، منعی ندارد». باختر در ادامه افزود: «به‌لحاظ رعایت قواعد اخلاقی و اصول حرفه‌ای در ورزش طبعاً واگذاری و فروش امتیاز یک باشگاه رفتار صحیحی نیست».

باید دید براساس شایعات شکل‌گرفته آیا مسئولان باشگاه نساجی تلاش می‌کنند تا این تیم در لیگ برتر بماند یا قوانین تازه تصویب‌شده به هیچ عنوان اجازه چنین کاری را نمی‌دهد؟

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید