هنر سرمربی در آشتی با تیم ملی

تیم ملی فوتبال ایران یکی از زیباترین، کم‌نقص‌ترین و شجاعانه‌ترین بازی‌های خود را طی 50 سال گذشته در برابر ژاپن، قدرت بی‌چون و چرای امروز آسیا برگزار کرد و با شکست این تیم به جمع چهار تیم مرحله پایانی جام ملت‌های آسیای 2023 رسید.

چه دوست داشته باشیم و چه نداشته باشیم، یکی از دلایل اصلی این بازی زیبا و این پیروزی شیرین، حاصل زحمات شخص «امیر قلعه‌نویی» سرمربی و سپس کادر فنی اوست. قلعه‌نویی در دو مقطع حساس روی نیمکت تیم ملی نشست، مقاطعی که الحق و والانصاف پذیرفتن این مسئولیت، شجاعت خاصی می‌طلبید. مرحله اول پس از جام جهانی 2006 آلمان بود که تیم از هم پاشیده ایران با فدراسیونی تعلیق‌شده در بدترین شرایط ممکن قرار داشت. قلعه‌نویی تیم را راهی جام ملت‌های آسیای 2007 کرد و با نتایجی خوب و بدون شکست در وقت‌های قانونی، در ضربات پنالتی شکست را از کره‌جنوبی پذیرفت و از راهیابی به مرحله نیمه نهایی باز ماند و در مراجعت بود که به‌قول خودش در یک برنامه تلویزیونی «دادگاهی» و محکوم شد.

قلعه‌نویی که در دوران بازیگری هافبکی تکنیکی، توانمند و طراح بود، در میانه زمین تیم‌های «راه‌آهن» و «شاهین» میدان‌داری می‌کرد. هافبکی تکنیکی که در شروع بلوغ فوتبالش به جمع آبی‌های تهران پیوست و یک قهرمانی باشگاه‌های آسیا را در کارنامه خود ثبت کرد. او به‌واسطه میدان‌داری و شخصیت خاصش خیلی زود به رهبری تیم‌هایش می‌رسید و سال‌ها بازوبند کاپیتانی تیم‌هایی که در آن‌ها بازی می‌کرد را با وجود سن کم بر بازو می‌بست. پس از دوران بازیگری به جرگه مربیان پیوست و خیلی زود نشان داد که جوهره مربی‌گری‌اش هم مانند بازی کردنش پررنگ است. قلعه‌نویی تا همین‌جا با 5 قهرمانی در لیگ برتر و چند قهرمانی در جام حذفی، با اختلاف پرافتخارترین مربی باشگاهی در ایران است. او همچنین به واسطه بارها مربی‌گری در جام باشگاه‌های آسیا با استقلال و سپاهان، تجربه خوبی هم در بازی‌های خارجی کسب کرده و سال گذشته برای دومین بار در شرایط حساس و خاص پس از جام جهانی 2022 قطر بار دیگر این مسئولیت خطیر را در بدترین شرایط پذیرفت و این بار هم مانند مرتبه قبل نتایج بسیار خوبی گرفت. پیروزی اخیر تیم ملی در برابر ژاپن که سال‌هاست یکی از قدرت‌ها و یا شاید برترین قدرت آسیا است، نتیجه زحمات همگی بچه‌های تیم ملی از کادر فنی تا بازیکنان است اما کیست که نقش سرمربی را در چنین بازی‌های بزرگی نداند؟ ترکیب هوشمندنه او در برابر ژاپن و تسلط بر میانه میدان با اضافه کردن «امید ابراهیمی» بازیکنی که با انتخابش انتقادات بسیاری را برانگیخت نشان داد «اردشیر» کارش را بلد است و می‌داند از چه بازیکنی کجا و در چه زمانی استفاده کند. قلعه‌نویی خود نیز در مقام بازیکن در شکست تیم ملی ژاپن نقشی پررنگ داشت، در مسابقات مقدماتی جام جهانی 1994 آمریکا که به‌صورت متمرکز بین 6 تیم در همین قطر برگزار می‌شد، روی سانتر زیبا و مواج او بود که «رضا حسن‌زاده» موفق شد با یک ضربه سر بسیار زیبا دروازه ژاپن را برای نخستین بار باز کند. قلعه‌نویی نشان داده عاشق فوتبال هجومی است و برای دفاع کردن به زمین نمی‌رود، در عین حال تجربه‌های گرانی که طی سال‌ها به‌دست آورده، به او کمک کرد که با بازیکنان ارتباطی خوب و منطقی برقرار کند. او در کادرفنی از دستیارانی هم‌فکر و نزدیک به اندیشه‌های خود استفاده می‌کند و برای همین است که در دوران مربی‌گری کمتر اتفاق افتاده که دوران ناموفقی را تجربه کرده باشد. «امیر»، فوتبال و بازیکنان ایران را به‌خوبی می‌شناسد و می‌داند چگونه از ظرفیت‌های روحی روانی و تاکتیکی بازیکنان ایرانی استفاده کند. قلعه‌نویی نشان داده برای خودش چیز خاصی نمی‌خواهد و در هر تیمی که بوده به عشق طرفدارانش کار کرده زیرا آنقدر افتخار در کلکسیون مربی‌گری‌اش دارد که اگر همین فردا بازنشسته شود بازهم چیزی از افتخار کم داشته باشد. تیم امیر قلعه‌نویی و خودش با شکست ژاپن نشان دادند که ظرفیت شکست دادن هر تیم دیگری در آسیا را دارند، حتی اگر حریف ما در فینال کره‌جنوبی و ستارگانش باشند باز هم قلعه‌نویی نسخه‌ای شفابخش برای شکست این تیم در فینال جام ملت‌های آسیا در جیب دارد، ضمن اینکه او به‌عنوان مربی سابقه شکست دادن کره‌جنوبی در خاک این کشور را نیز در کارنامه خود دارد. آنچه بیش از هرچیز ارزش کار این مربی را دوچندان کرد، آشتی دوباره هواداران دوآتشه تیم ملی با بازیکنان این تیم پس از رخدادهای پارسال و جام جهانی بود. قلعه‌نویی ثابت کرد برای خوشحالی مردم این وظیفه خطیر را پذیرفته و قرار نیست بازی‌های خوب تیمش مصادره شود. تیم ملی فوتبال ایران چه در جام ملت‌های آسیای 2023 قهرمان شود و چه نشود، بازی‌های زیبا و قابل قبولی ارائه داده که تنها و تنها به حساب ملت بزرگ ایران، بازیکنان و شخص سرمربی و کادر فنی‌اش نوشته خواهد شد و هیچ‌کس دیگری توان مصادره این موفقیت را نخواهد داشت.