بازار ارز بی‌فروشنده/ کارشناسان سیاست جدید بانک مرکزی در خصوص ایجاد بازار سلف ارزی را ارزیابی کردند
اینگونه به نظر می‌رسد که رئیس بانک مرکزی به بازار توافقی امید چندانی ندارد و در جدیدترین اظهارنظر خود وعده راه‌اندازی بازار سلف‌فروشی ارزی را داده تا شاید اینگونه بتواند حداقل تا پیش از آغاز سال جدید و در ماه‌های ابتدایی حضور دوباره دونالد ترامپ در کاخ سفید، نرخ ارز را کنترل کند؛ وعده‌ای که در بهمن‌ماه سال گذشته یعنی زمانی که ریاست بانک مرکزی دولت قبل را برعهده داشت نیز داده بود و گویی با سیاست‌های تک‌نرخی ارز که وزیر اقتصاد دولت پزشکیان در پیش گرفته اجرایی شدن آن محتمل‌تر شده است.
اینگونه به نظر می‌رسد که رئیس بانک مرکزی به بازار توافقی امید چندانی ندارد و در جدیدترین اظهارنظر خود وعده راه‌اندازی بازار سلف‌فروشی ارزی را داده تا شاید اینگونه بتواند حداقل تا پیش از آغاز سال جدید و در ماه‌های ابتدایی حضور دوباره دونالد ترامپ در کاخ سفید، نرخ ارز را کنترل کند؛ وعده‌ای که در بهمن‌ماه سال گذشته یعنی زمانی که ریاست بانک مرکزی دولت قبل را برعهده داشت نیز داده بود و گویی با سیاست‌های تک‌نرخی ارز که وزیر اقتصاد دولت پزشکیان در پیش گرفته اجرایی شدن آن محتمل‌تر شده است.
بازار سلف ارزی به بازاری گفته می‌شود که در آن پول رایج کشورها با قیمت‌های تثبیت‌شده در تاریخ معینی در آینده معامله می‌شوند و این معاملات می‌توانند نقدی یا وعده‌دار باشند. تفاوت میان نرخ نقدی ارز با نرخ وعده‌دار یا سلف آن براساس نرخ بهره و ریسک مبادله که همان امکان تقویت یا تضعیف پول در آینده است، تعیین می‌شود؛ بنابراین از مقایسه میزان صرف یا تنزیل ارز با قیمت نقدی آن می‌توان به حد انتظارات بازار درباره مقادیر تضعیف یا تقویت ارز در آینده پی برد.
البته ایجاد بازار سلف ارزی در ایران سابقه داشته و در سال ۱۳۵۳ بانک مرکزی ایران به منظور حفظ منابع صادرکنندگان اقدام به ایجاد این بازار برای دلار کرد تا صادرکنندگان از این طریق بتوانند ارز حاصل از صادرات را که در آینده به دست خواهند آورد در این بازار معامله کنند و منافع خود را در مقابل نوسانات نرخ دلار محفوظ نگه دارند.
محمدرضا فرزین در دیدار با هیئت‌رئیسه و رؤسای کمیسیون‌های تخصصی اتاق بازرگانی تهران که عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد نیز حضور داشته، عنوان کرده که یکی از اقدامات دولت چهاردهم حرکت به سمت ایجاد یک بازار واحد برای ارز است و به همین جهت به‌زودی بازار فوروارد و سلف‌فروشی ارز را راه‌اندازی خواهد کرد. او میزان عرضه ارز در این بازار جدید را روزانه ۷۰ تا ۸۰ میلیون دلار ذکر کرده است.
فرزین در همین نشست به انتقاد از بازار نیما پرداخته و گفته: «در بازار نیما معاملات واقعی صورت نمی‌گرفت؛ پس باید یک بازار تاب‌آور ایجاد می‌کردیم، ضمن آنکه از شش ماه پیش، خود را برای دوران ریاست‌جمهوری جدید آمریکا نیز آماده کرده بودیم که اگر کمبود در بازار ارز رخ داد بتوانیم آن را تامین کنیم.»
رئیس بانک مرکزی گفته که در حال حاضر میزان عرضه ارز را به ۶۰ درصد رسانده‌اند و البته اعتبارات مناسب ارزی و ریالی برای صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی کشور درنظر گرفته‌ایم و سپس گفته: «خوشبختانه به اندازه کافی در کشور ارز وجود دارد بنابراین نگرانی برای اهالی اقتصاد ایجاد نخواهد شد.»
عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد از طرفداران تک‌نرخی شدن ارز است و بارها گفته که اختلاف قیمتی که بین ارز نیمایی و آزاد ایجاد شده توجیه ندارد و این اختلاف باید به حداقل برسد و افزایش نرخ ارز نیمایی نیز نشان می‌دهد که در حال اجرایی کردن این سیاست است، در کنار آن اما رئیس بانک مرکزی چندان با تک‌نرخی شدن ارز نیز موافق نیست و عنوان کرده «ما نگران نرخ تورم هستیم و نمی‌توان نرخ ارز نیمایی را بیش از این مقدار افزایش داد.» پس به نظر می‌رسد با ایجاد بازار سلف ارزی دو نهاد بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به یک نقطه مشترک رسیده‌اند تا در شرایط فعلی که دونالد ترامپ وارد کاخ سفید خواهد شد و زمزمه‌های مذاکره با آمریکا نیز به گوش می‌رسد بتوانند نرخ بازار ارز را کنترل کنند و فعلاً چشم به ماه‌های بعد داشته باشند.
بازار سلف ارزی که برخی موافق سفت و سخت آن و برخی منتقد بی‌پرده آن هستند، در دستور راه‌اندازی است اما تقریباً همه تحلیلگران نگران نبود فروشنده در این بازار هستند.
در همین راستا و در گفت‌وگو با مهدی دارابی کارشناس ارزی، کامران سعادت کارشناس بازار ارز و سجاد بوربور کارشناس اقتصادی به بررسی بیشتر این موضوع پرداختیم.
