همتی پس از جلسه دیروز با نمایندگان: بازار توافقی علیه رانت ارزی است

نوسان و افزایش نرخ ارز، به ویژه دلار روز گذشته، عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و دارایی و محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی را به کمیسیون اقتصادی مجلس کشاند تا در مقابل نمایندگان مجلس بنشینند و پاسخگو باشند. البته این اولین بار نیست که محمدرضا فرزین به دلیل افزایش قیمت دلار به مجلس فراخوانده می‌شود.

دی‌ماه سال گذشته مجلس در جلسه‌ای غیرعلنی سیاست‌های ارزی و پولی دولت سیزدهم احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی را بررسی کرد و فرزین هم در این جلسه حضور داشت و توضیحاتی دادند اما نه‌تنها مشکلات سیاست‌های ارزی با این جلسه حل نشد بلکه شرایط به سمت و سویی سوق پیدا کرد که بار دیگر قرار است امروز (سه‌شنبه) وزیر اقتصاد در جلسه‌ای غیرعلنی به سوالات نمایندگان پاسخ دهد.

تهدید به استیضاح همتی

روز گذشته اکبر پولادی‌باغبادرانی، نماینده لنجان  به سیاست ارزی اشاره کرده و گفت: «مجدداً از رئیس‌جمهور محترم و تیم اقتصادی دولت می‌خواهم نسبت به تهیه و ارائه یک برنامه منسجم اقتصادی اقدام کنند. به وزیر اقتصاد، آقای همتی به خاطر این بی‌برنامگی تذکر می‌دهم، هرج و مرج در نرخ ارز هیچ توجیهی ندارد این موضوع از ناتوانی وزیر یا بی‌تفاوتی و بی‌خیالی او نشأت می‌گیرد. اگر قرار است این وضعیت ادامه یابد ایشان یا باید استیضاح شود یا باید استعفا دهد.»

جلسه غیرعلنی با موضوع ارز

حمید رسایی، نماینده تهران در صحن علنی مجلس سیاست ارزی را هدف قرار داده و گفت: «سیاست اشتباه گران‌سازی دلار تا چه زمانی ادامه دارد درحالی‌که نتیجه آن مشخص است، چرا کسانی که مدافع این نوع سیاست هستند پاسخگو نیستند. همه نمایندگان از صبح گلایه‌های خود را نسبت به وضعیت دلار مطرح کردند و رئیس مجلس نیز توضیحاتی دادند اما کسی نمی‌پرسد چرا در طول این چهل و چند سال پس از انقلاب همواره سیاست افزایش قیمت دلار برای جلوگیری از رشد آن اتخاذ می‌شود چراکه از هفت به چهل تومان، از چهل تومان به شصت تومان، سپس 110 تومان، صدوهفتاد و در ادامه سیصد تومان، هشتصد تومان، یک هزار و دویست و بیست و شش تومان، دو هزار و 500 تومان، چهار هزار و 200 تومان، بیست و هشت هزار و 500 تومان و هم‌اکنون در بودجه سال آینده سی و هشت هزار و 500 تومان تعیین شده است.»

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در واکنش به این تذکر از حضور وزیر اقتصاد به مجلس خبر داده و گفت: «مجلس پنج هفته متوالی جلسه علنی تشکیل داد که دو هفته آن مربوط به بررسی بودجه بود. هفته گذشته نیز جلسات علنی مجلس تشکیل نشد چون نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه خود رفته بودند ولی نمایندگان پیگیر موضوعات مهمی همچون افزایش قیمت ارز و قطعی برق بودند.

درباره موضوع افزایش قیمت ارز، مجلس در روز سه‌شنبه هفته جاری جلسه‌ای با حضور وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه تشکیل خواهد داد. این موضوع بررسی می‌شود و در صورت نیاز جلسه غیرعلنی هم ولو در روز چهارشنبه برگزار خواهد شد البته که امروز هم مجلس جلسه ۴۰ دقیقه‌ای غیرعلنی درباره افزایش نرخ ارز داشت.»

نگفتم کف دلار 73 هزار تومان است

با این وجود عبدالناصر همتی و محمدرضا فرزین در جلسه‌ای با اعضای کمیسیون اقتصادی با مضمون «تحولات ارزی اخیر» که در محل کمیسیون تلفیق مجلس برگزار شد، به ابهامات و سوالات نمایندگان پاسخ دادند. همتی پس از این نشست با تأکید بر اینکه در جلسه نگفتم کف قیمت دلار ۷۳ هزار تومان است، گفت: «ما کف دلار را تعیین نمی‌کنیم، وظیفه ما حفظ ارزش پول ملی است. متاسفانه فیلم تقطیع‌شده در فضای مجازی درحال پخش است. این قسمت از فیلم در ارتباط با بحث‌های مفصل درباره توانایی بانک مرکزی بود.»

او در تشریح نشست خود با اعضای کمیسیون اقتصادی، تاکید کرد: «در این جلسه مباحث خوبی صورت گرفت در این جلسه شرایط اقتصادی کشور برای نمایندگان تشریح شد، همچنین در این جلسه، دلایل شکل‌گیری بازار ارز تجاری از سوی رئیس کل بانک مرکزی و اقدامات صورت گرفته در این بازار، توضیح داده شد. همچنین بنده در این جلسه دلایل اقتصادی شکل‌گیری بازار ارز تجاری در کشور و سیاست‌های دولت در این زمینه را برای نمایندگان تشریح کردم.»

وزیر اقتصاد و امور دارایی با بیان اینکه امیدواریم با اقداماتی که صورت می‌گیرد شاهد کنترل نرخ ارز در بازار باشیم، افزود: «ما باید به امر تولید و صادرات نیز در کشور توجه داشته باشیم. همچنین ما باید از اختلاف نرخ‌های ارزی که باعث رانت می‌شود، جلوگیری کنیم. به اعتقاد بنده مجموعه تیم اقتصادی دولت تصمیمات خوبی را در زمینه مدیریت بازار ارز اتخاذ کرده است تا ثبات لازم در بازار ارز شکل گیرد.»

او در پاسخ به این سوال که ایجاد بازار ارز توافقی- تجاری موجب افزایش قیمت ارز در کشور شده است؟ گفت: «خیر. شرایط بدین نحو نبوده است و این بازار حتماً وضعیت ارز را کنترل خواهد کرد. نرخ دلار در اوایل آذرماه سال ۱۴۰۳ به ۷۲ هزار تومان نیز رسید. حتی در اوایل فروردین ۱۴۰۳ هم قیمت دلار به ۶۸ الی ۶۹ هزار تومان رسید، این در حالیست که نرخ ارز نیمایی در آن مقطع نرخ ثابتی داشت و ۴۰ هزار تومان بود.

بنابراین این عوامل نقشی در افزایش نرخ ارز ندارد و عمدتاً نشأت‌گرفته از مسائل تورمی و همچنین آثار ناشی از تنش‌های منطقه‌ای است.» همتی با اشاره به اعمال برخی از تهدیدات علیه کشور گفت: «این تهدیدات از منظر فضاسازی که صورت می‌گیرد، بر نرخ ارز اثرگذار است. ایجاد بازار ارز تجاری و توافقی به ثبات بازار ارز می‌انجامد، حتماً فاصله بین ارز تجاری و نرخ ارز بازار غیررسمی بیش از پیش باعث سفته‌بازی و شتاب گرفتن نرخ ارز خواهد شد.»

او با اشاره به تجارب اتفاقات سال‌های ۹۷ و ۹۸ در موضوعات ارزی، بیان کرد: «وقتی ما نرخ ارز را به واقعیت‌های موجود نزدیک می‌کنیم این مسئله باعث می‌شود تا جلوی هرگونه سفته‌بازی و تنش‌های بعدی در این بازار گرفته شود. مجلس بانک مرکزی را مکلف به تک‌نرخی کردن قیمت ارز و ایجاد بازار مدیریت شناور کرده است.

امیدواریم با سیاست‌هایی که بانک مرکزی در زمینه مدیریت بازار ارز اتخاذ کرده که البته این سیاست‌ها مبتنی بر قوانین است، شرایط بازار ارز بهبود یابد چراکه بانک مرکزی به موجب تکالیف قانونی در این بخش عمل می‌کند.» همتی پس از آن طی مطلبی تاکید کرد: «امروز از صحبت‌هایم در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، بخش‌هایی ناقص و بریده‌شده از مطالبم درخصوص برنامه دولت برای مدیریت و ثبات ارزی کشور منتشر شد.»

او تاکید کرد: «برای تنویر افکار عمومی اعلام می‌دارم که تمام تلاش و برنامه تیم اقتصادی دولت این است که ضمن اصلاح روند گذشته در مدیریت بازار ارز که موجبات تشدید رانت ارزی و واردات بی‌رویه به اقتصاد ایران شد و به افزایش کسری‌های تجاری غیرنفتی و خروج سرمایه دامن زد، به نحوی برنامه‌ریزی کنیم که با حذف ریشه‌های رانت ارزی، ضمن مدیریت هوشمند مصارف ارزی و حفاظت از منابع ارزشمند ارزی، ثبات در بازار ارز کشور حاکم شود؛ به‌طوری‌که شاهد کاهش تدریجی کسری‌های تجاری غیرنفتی و کسری حساب سرمایه باشیم.»

وزیر اقتصاد و دارایی با بیان اینکه بدیهی است هر چقدر این دو کسری کاهش یابند، امکان ثبات و مدیریت ارزی تقویت خواهد شد، گفت: «برای این منظور بانک مرکزی در اولین اقدام، بر مبنای تکلیف قانونی، بازار تجاری توافقی را که بر مبنای اصول شفافیت حداکثری و تامین شرایط بازار بود، راه‌اندازی کرد و شاهد بودیم که به‌رغم تبلیغات منفی برخی و تلاش‌ها در التهاب‌آفرینی، نرخ دلار حوالی ۶۳ هزار تومان کشف قیمت شد. امیدوارم با اجرای اقدامات بعدی دولت خصوصاً در مورد معیشت مردم، درجهت حذف رانت ارزی و جلوگیری از انحراف مصارف ارزی، به تدریج شاهد آرامش و ثبات در بازار ارز باشیم.»

 سیدشمس‌الدین حسینی، نماینده تنکابن در مجلس پس از اتمام نشست ارزی 3 ساعته کمیسیون اقتصادی مجلس با وزیر اقتصاد و امور دارایی و همچنین رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: «همتی و فرزین در جلسه فوق گزارش‌های خود را در رابطه با مسائل ارزی فعلی تشریح کردند. همچنین ما در این جلسه به دنبال این بودیم که ابعاد مسئله فوق را بهتر تشخیص دهیم. به نظر بنده گزارش مدعوین این جلسه به ما در تشخیص مسئله کمک کرد. نمایندگان در این جلسه از ابعاد مختلف وارد جزئیات موضوع شدند. به نظر بنده کمیسیون جهت‌گیری مسئولین در رابطه با مدیریت بازار ارز را قابل پذیرش دانست و یا حداقل بنده این جهت‌گیری را می‌پذیرم.»